Wie zegt dat rock’n’roll gitaren nodig heeft? En dat poëzieavonden staan voor duffe bedoeningen? John Cooper Clarke en Mike Gary veegden woensdag in de AB Club de vloer aan met al die vooroordelen tijdens een avond spoken word en slam poetry waarbij het charisma met bakken van het podium stroomde.
John Cooper Clarke is een dichter, maar dan niet een in een tweedjasje die afgezonderd in zijn stille werkruimte het leed van de wereld distilleert in een druppel ochtenddauw. Neen, hij was altijd aanwezig in het volle leven, met twee voeten in de drek van drank en drugs die het nachtleven kleur geven. Zijn carrière begon eind jaren zeventig in Manchester, bij de opkomst van de postpunkmuziek, hij stond op het podium met punks en postpunkers, zag de rise and fall van the Hacienda van dichtbij, nam de drugs en zwoer ze af. Hij leefde het leven en schreef er de woorden bij om het jachtige tempo te vatten.
Woensdagavond zijn we klaar voor een avondje gevaar met het woord als wapen, maar de avond begint rustig. Erg rustig. We betreden een zo goed als lege AB Club waar rijen van stoeltjes slechts her en der bezet zijn. Het podium is leeg – op enkele rode podiumdoeken en subtiele spotlights na – en midden vooraan staat het enige instrument dat vanavond bespeeld zal worden: de microfoon. Angst bekruipt ons dat dit wel eens een highbrow avondje kan worden en het was aan de dichters om deze zaal te veroveren.
Voorprogramma Mike Gary komt eveneens uit Manchester, die stad in het Engelse noorden waar de humor even zwart kleurt als de fabrieksschoorstenen van weleer. Het is een stad van arbeiders, bonkige mannen die hun emoties niet rechtstreeks uiten, maar verhullen in bitse opmerkingen. De vroegere bibliotheekmedewerker en vader van zes ziet eruit zoals een geezer op leeftijd eruit moet zien: jeans, poloshirt, lange grijze haren, een pint in de hand, en een zero fucks given-attitude die zijn gedichten en gezang in deadpan declamaties drapeert. Komt in het begin de connectie nog niet volledig tot stand, na een halfuurtje is de zaal – die ondertussen gezellig volgelopen is – perfect opgewarmd voor het hoofdprogramma, de doctor honoris causa himself, punkdichter John Cooper Clarke. En zo, na dat aftastende begin,
sluipt er een onstuitbare vaart in,
in die avond van grappen en grollen,
van rocken en rollen,
van afgebroken zinnen
en opnieuw beginnen,
van noordse uitspraak
met think als fink
en song als song’e,
en shit als sheite,
en cunt als cownt
binnensmonds, zoals een kikker kwaakt,
uitgemergeld door drugs
lichaam en geest nog redelijk fluks
een kapsel als een vogelnest
afgewerkt met voor de rest
een zonnebril, een grijze hoed
een grijze jas en snakeskinboots.
Een avond van ginnegappen
adem happen, cockney rappen,
– goed gelachen –
op diezelfde adem trappen.
Een avond van gedichten over trouwen
en in “Three Weeks Before Her Death” (‘this is a cheery one’)
met een uitgestreken gezicht, onbewogen elan,
zong Mike Gary over rouwen,
een avond over clubs, pubs, zagende vrouwen,
slechte gewoontes van straatse rabauwen
(“Get Back on Drugs You Fat Fuck”
was zonder meer top)
van verbale knuffels
hard als kopstoten van buffels
van dichten als beatniks,
rocken zonder gitaarlicks,
van Joy Division
laten rijmen op Judaism,
van spervuren aan syllaben,
gescheiden door geheugenhiaten,
van pointes, nergens heen,
en van een hilarisch “Haiku Nummer 1”.
Een avond van herhalingen
– daar houdt de doctor van –
een avond vol herhalingen,
tja, dat krijg je dan,
een avond van bissen met “I Wanna Be Yours”,
en lachen met het sexappeal van Jim van The Doors,
een avond van woorden op speed
van stafrijm en binnengedrein,
assonanties en alliteraties
en dat zonder één enkel lied,
van eindeloos ratelen
woordenboeken uitspatelen
van lachen met Jezus
in een dialect als een rebus,
een “Hire Car” vol slechte levenslessen
gevonden op de bodems van lege flessen,
met vijfenzeventig fucking ‘fucks’
in vijfenvijftig fucking secs
eindigen we met deze tekst
– de man is uiteraard geen clown –
“Evidently Chickentown”.
Topavond.
