Strand of Oaks heeft zichzelf op In Heaven heruitgevonden. Na schoon schip te hebben gemaakt op zijn vorige album, is er nu terug ruimte voor positiviteit en heropbouw. We spreken Timothy Showalter via Zoom in een zonovergoten appartement in Philadelphia, waar hij weer even teruggekeerd is om te repeteren met zijn band.
Showalter: “Ik heb gisteravond net de eerste repetitie gehad met de band en het is altijd een speciaal moment wanneer je de songs van het album gaat vertalen naar de live-versies. Je weet nooit hoe ze gaan evolueren. Het was ook een beetje emotioneel, het was de eerste keer in meer dan een jaar dat ik nog eens samen met een band had gespeeld.”
enola: In Heaven voelt heel positief aan en lijkt een reactie te zijn op Eraserland, zoals dat album een reactie was op het hedonistische Hard Love. Is die op- en neerwaartse golf een natuurlijke evolutie of zoek je dat bewust op?
Showalter: “Het liefst zou ik natuurlijk willen dat alles altijd positief zou zijn (lacht). Er is wel een verband tussen Eraserland en In Heaven, maar ik besefte dat niet tot mijn vrienden me er onlangs op wezen. Eraserland begint met “I don’t feel it anymore” en is erg inwaarts gericht, op mijn problemen en hoe ik ermee omging. Bij het begin van dit album praat ik alleen maar over hoe ik wil opgaan tussen de mensen. Ik wil léven en ik wil gelukkig zijn. En ik zou wel willen dat ik meer controle had over de ups en downs in mijn leven. 
Op In Heaven probeerde ik te reageren op wat me overkwam in het leven – of dat nu goed was of slecht – vanuit liefde en niet vanuit angst of egoïsme, en ik denk niet dat dat opzettelijk was. Er loopt een spanningsboog vanaf HEAL tot Eraserland, en zodra dat laatste album klaar was, voelde ik me bevrijd en kon ik verder.”
enola: In je eerste zin verklaar je dat je mensen nodig hebt om mee te verbinden, maar ik las in een eerder interview dat je er hoe langer hoe meer van geniet om op jezelf te zijn, ook op tour. Betekent dat dan dat je nu terug liever onder de mensen bent?
Showalter: “Wel, ik kan nogal aanwezig zijn en ik houd ervan om te lachen en te praten met de mensen. Die connectie is zéér belangrijk voor mij. Ook al is het niet iets wat je van mij verwacht, maar ik worstel evengoed met sociale angsten en ben nogal introvert en eenzaam. Ik heb geleerd dat mijn persona als Strand of Oaks misschien wel mijn manier is om met die eenzaamheid om te gaan. Dat dwingt me immers om buiten te komen en voor mensen te gaan staan en op te treden. Ik geniet er even hard van om ná het optreden met de mensen te praten als om op het podium te staan. Soms raak ik met iemand aan de praat op straat voor de concerthal en dan sta ik daar twintig minuten later nog (lacht). Ik heb dat echt nodig in mijn leven en daarom was het de voorbije periode ook zo moeilijk: je mocht geen mensen zien, laat staan voor hen optreden.”
enola: Nu kan je weer de baan op.
Showalter: “Dat gaan we toch proberen. Het is een verwarrende situatie wanneer je wil touren en ik wil er gewoon zeker van zijn dat we veilig samen kunnen zijn. Ik kom naar Europa volgend jaar in februari en ik wil gewoon écht graag dat het kan gebeuren. Ik speelde in februari 2020 in de AB en die show is me echt bijgebleven. Als ik daaraan terugdacht, werd het me te veel.”
enola: Je zei zonet dat je graag gewoon praat met mensen op straat. Je verhuisde van Philadelphia naar Austin: een nieuwe omgeving en je moet dus nieuwe mensen leren kennen, maar dan komt corona en je moet afstand houden. Hoe heb je dat dan ervaren?
Showalter: “Mijn vrouw en ik maken elke dag twee lange wandelingen doorheen onze buurt – zeker tijdens de pandemie – en ze zei me dat het voor mij net was alsof ik op tournee was. Ik stopte om met iedereen in de buurt te praten, over hun zonnebloemen, of hun tuin, of hoe het met hen ging. Zij wilde dus haar beweging krijgen, maar ik bleef maar overal hangen. Of ik nu een gitaar in mijn handen heb en op een podium sta, of door mijn buurt wandel, dat is nu eenmaal hoe ik ben. “Kunnen we nu alsjeblieft verder gaan?” vroeg ze dan (lacht).”
enola: Mensen ontmoeten en onder de mensen zijn, voelt dat dan als de hemel voor jou aan? Of moeten we de titel eerder religieus opvatten?
Showalter: “Nee, ik ben geen religieus persoon, maar ik ben wél hoopvol. Wanneer ik zulke zware woorden als heaven of Easter gebruik, komt dat voort vanuit mijn wens dat ik mijn eigen hemel in mijn bestaan kan creëren. Ik hoop dat de mensen van wie ik hou ergens zijn, en ik heb geen ander woord dan ‘hemel’ om mijn verbinding met de mensen die ik graag zie uit te drukken.” 
“Ik hoop dat mijn geliefden na hun dood in een mooie plek vertoeven en ik hoop dat de mensen die tijdens hun leven gewoon de dag proberen door te komen hun eigen persoonlijke hemel kunnen vinden, door te gaan wandelen of door op date te gaan. Ik denk dat dat een hoopvolle gedachte is, en dat mag best naïef zijn van mij.”
enola: Er is niets mis met een beetje naïef zijn in het leven, denk ik.
Showalter: “Helemaal mee eens. Dat is mijn filosofie, af en toe een beetje naïef zijn kan geen kwaad. A little naive is always good.”
enola: Ik dacht dat de titel misschien refereerde aan Amerika in het post-Trump tijdperk. Voelt het nu hemels aan, na de voorbije vier jaar?
Showalter: “Hopelijk gaat het verbeteren, maar het is nog steeds problematisch. Ik hou van mensen, maar ik heb het gevoel dat heel veel onder hen, hier in Amerika, lijden aan een diepgaand verdriet, verwarring en desinformatie, en ik wil niet dat iemand zich zo hoeft te voelen. Ik weet gewoon niet meer hoe je een brug moet slaan naar mensen die wetenschap wantrouwen. Om op je vraag terug te komen of ik religieus ben: als ik een religie zou aanhangen, zou dat die zijn van de snaartheorie en hoe alles in het universum is opgebouwd uit energie en zo met elkaar verbonden is. Ik denk dat dat erg meespeelt op dit album. Als ik zing over de dood van de moeder van mijn vrouw of andere zware onderwerpen, dan kan ik ze niet verklaren, of veranderen. De dingen zijn wat ze zijn, maar er schuilt een zekere houvast in de idee dat, ook al is die persoon weg, dat die opnieuw opgaat in het universum en dat we er zo toch mee verbonden blijven. Voor mij is dat een heel mooie gedachte.”
enola: Ben je verhuisd naar Austin vanuit een positieve insteek of was het meer een vlucht van alle negatieve dingen die je de laatste tijd overkwamen?
Showalter: “Ik hou van Philadelphia, ik ben naar hier verhuisd toen ik achttien was en het heeft me gevormd tot wie ik ben. Ik heb er langer gewoond dan in mijn thuisstad, maar ik móést er gewoon weg. Er móést iets veranderen. Ik wilde een schone lei en toen mijn vrouw en ik samen in Austin waren, vroeg ze me of we naar daar konden verhuizen. Ze zag er zo gelukkig uit en ik wil haar alleen maar gelukkig zien, nadat ze zoveel was verloren. Ik weet niet of ik hier altijd zal blijven wonen, maar op dit moment werkt het goed en zijn we gelukkig hier.”
enola: Je gebruikt veel kosmische beeldspraak op dit album: zonnewind, sterren, kosmisch stof. Heb je in Austin een beter zicht op de hemel dan in de grote stad?
Showalter: “Iedereen denkt altijd aan de muziek als ze aan Austin denken, maar dat is niet de reden waarom ik naar hier ben verhuisd. Voor mij draaide het om de natuur en de hitte en het uitgestrekte gevoel van de woestijn. Wanneer je hier naar de hemel en de natuur kijkt wordt je vanzelf geconfronteerd met je eigen nietigheid. De foto voor de hoes van het album trokken we op een uurtje rijden buiten Austin, in een national park, nabij een opgedroogde waterval. Als je naar boven keek, zag je de hele kosmos en de Melkweg. Vroeger had ik nooit de natuur toegelaten in mijn albums. Maar nu spendeerde ik heel veel tijd buiten mijn huis, als ik ging wandelen of in mijn tuin werken. Het is een haast psychedelische ervaring wanneer je je nietig kan voelen in deze wereld. 
Mijn favoriete band is Talk Talk en Mark Hollis zei dat de inspiratie voor Spirit of Eden uit de natuur kwam, en niet uit een analyse van zijn gevoelens. De natuur is niet geïnteresseerd in je gevoelens en dat is een heel rustgevende gedachte: the ocean doesn’t care, you know. In Heaven gaat simpelweg over het leven en voor de eerste keer in mijn leven voelde ik me domweg gelukkig om te leven. Ik weet niet of ik dat vijf jaar geleden zou hebben kunnen zeggen.”
enola: Het album voelt overwegend positief aan, maar er zitten ook veel duistere dingen in. In “Hurry” zing je ‘This world’s not meant for me‘. Kan je daar iets meer over vertellen?
Showalter: “Die tekst klinkt inderdaad nogal zwaar, maar ik geloof ook dat het ook bedoelt dat je niet altijd vanuit jezelf moet vertrekken. Iedereen denkt altijd dat hij of zij de hoofdpersoon is in het script van het leven en raakt overstuur als er van dat script wordt afgeweken, maar je hoeft het script niet te volgen, snap je? De wereld is niet gecreëerd, niet bedoeld, met mij in gedachten, maar ik mag er deel van uitmaken. En dat besef maakt veel mogelijk. Zo kwam ik tot het inzicht dat ik niet de dronken rocker moet zijn, wiens leven een puinhoop is. Dat was iets wat ik mezelf wijsmaakte. Ik kan meer bereiken door gezonder, vriendelijker, en zachter te zijn. Daarom vind ik “Hurry” zelfs eerder een héél positief nummer. Het gaat over het doden van je eigen ego en jezelf opnieuw uitvinden. Dat is wat Eraserland en In Heaven met elkaar verbindt.”
enola: Naast Carl Broemel en Bo Koster van My Morning Jacket, met wie je ook al werkte op Eraserland, doet deze keer ook James Iha van The Smashing Pumpkins mee. Vroeg hij zelf of hij kon meedoen, of heb jij hem gevraagd?
Showalter: “Hij was een jeugdheld van mij, al vanaf het moment dat ik de video voor “Today” zag toen ik twaalf was. Toen besefte ik dat muziek meer was dan wat je op de radio hoort. Daarnet spraken we over naïef zijn. Wel, ik heb de gave om niet bang te zijn om dingen te proberen, ook al bestaat de kans dat ik me belachelijk maak. Mijn manager is ook de manager van James Iha, en ik dacht: ik vraag het gewoon. Het nummer waarop hij meespeelt heeft een The Cure-vibe en ik weet dat James daarvan houdt. Hij was meteen enthousiast en stemde toe. Zoals ik zei, wil ik gewoon dat mensen gelukkig zijn en toen James vroeg wat ik wilde, zei ik gewoon dat hij zich rot moest amuseren. Ik stuurde hem het nummer en ik dacht dat ik een gitaarsolo zou krijgen. Vervolgens kreeg ik van hem een file terug waarop hij zong en synthesizer, glockenspiel en gitaar speelt. Het was fantastisch. Maar dat is nu een voorbeeld van hoe mijn naïviteit goed uitgedraaid is. Voor dat ene ding dat lukt zijn er duizend ideeën die niet lukken. Je moet het gewoon proberen.”
enola: Was het mogelijk om met z’n allen in de studio te gaan? Of moesten jullie allemaal Covid-safe op afstand van elkaar opnemen?
Showalter: “Met de pandemie was het onmogelijk om met de hele band samen in de studio te kruipen. Ik was naar Los Angeles gevlogen, waar ik met Kevin (Ratterman, de producer nvdr) werkte. Carl werkte in zijn studio in Nashville en James in zijn eigen studio.”
“Bo leeft ook in Californië, die kon wel naar de studio komen. Uiteindelijk hebben we toch nog veel Covid-tests in onze neus geramd gekregen (lacht). Wat Eraserland en In Heaven zo anders maakt, is dat we bij het vorige album alles live in de studio speelden, heel snel en met slechts enkele overdubs. En nu hadden Carl en James elk een maand om hun eigen ding te doen met de nummers en wat we terug kregen was telkens… magisch. Ik wil die magie niet verbreken, ik hoef zelfs niet te weten hoe ze het hebben gedaan.”
enola: Als je zegt dat je iedereen altijd gelukkig wil maken, zou je dan durven zeggen: ‘Sorry, James Iha van The Smashing Pumpkins, dit is niet goed genoeg’?
Showalter: “(lacht) Wel, er speelt natuurlijk altijd een zekere angst wanneer je je songs aan anderen geeft. Maar ik denk dat er op dit album nooit een vooropgezet plan was, we praatten op voorhand niet over wat het eindresultaat moest zijn. We hebben er gewoon heel veel liefde in gestoken en daarom kon haast niemand falen. Het is moeilijk uit te leggen, er waren gewoon nooit issues bij het maken van dit album.”
enola: Een soort kosmische connectie.
Showalter: “Absoluut. James en Carl werkten allebei apart en zonder het van elkaar te weten aan hun gitaarpartij, maar wanneer we hun beider werk terug kregen en op elkaar legden, bleek alles wonderwel te werken. Dat was echt heel mooi om te zien gebeuren en ik kon haast niet geloven dat dit gebeurde op nummers die ik heb geschreven. Of er is Bo, die piano speelt op dit album, maar hij speelt ook bij Roger Waters. Dus hij is dé man die in de stadions de piano speelt op “Us and Them”. Die man speelt dus in mijn band. Ik bevind me echt in een bevoorrechte positie op dit moment. Dit is waar mijn naïviteit me heeft gebracht en ik hoop dat het iedereen kan overkomen. Je mag simpelweg niet bang zijn om te falen. Ga er gewoon voor.”
enola: Via James Iha wil ik je nog iets over jeugdhelden vragen: ik zag je twee jaar geleden optreden tijdens de tournee waarin je de songs van Jason Molina speelde. Hoe was dat voor je?
Showalter: “Dat was een heel belangrijke tour voor mij. Door zolang op te trekken met zijn band en met mensen die hem gekend hebben leer je je held kennen en ook zijn songs. Tegenwoordig drink ik geen alcohol meer, maar toen nog wel. Door zoveel over Jasons verhaal te horen, besefte ik dat ik niet zoveel moest drinken en dat was het moment waarop ik beter ben geworden. Jason zou hier moeten zijn en muziek maken en hij moet zijn songs zingen, niet ik. Maar alcohol is een vreselijke ziekte als je er niet tegen bestand bent. Ze kreeg mij ook bijna te pakken. Ik zag mezelf dezelfde weg opgaan en die hele tour was een reality check, want ik ben nu ongeveer even oud als Jason was toen hij stierf. Alles gaat zo snel en je hebt niet alles onder controle.”
enola: Ik las op Wikipedia dat je in je jeugd een verdienstelijke basketbalspeler bent geweest. Je bent geboren in Indiana en hebt twintig jaar in Philadelphia gewoond: ben je meer een Pacers- of een Sixers-man?
Showalter: “Wel, ik woonde in Indiana, maar dichter bij Chicago, dus het was al Michael Jordan in mijn jeugd dat de klok sloeg. Jordan zien spelen tegen de Pacers voelde aan als Jimi Hendrix zien gitaarspelen of Miles Davis zien trompet spelen. Ik heb Jimi nooit zien optreden, maar ik heb Jordan wel zien dunken.”
enola: Bedankt voor het gesprek.
“Graag gedaan. I could talk basketball all day.”
