De naam Margot Weemaes doet misschien niet meteen een belletje rinkelen. Deze veelzijdige, maar eerder onbekende kunstenares maakte van het ontwerpen en uitvoeren van glas-in-loodramen haar specialiteit. Na haar overlijden ontving Museum M te Leuven een groot deel van Weemaes’ kunstzinnige erfenis. Puttend uit zijn eigen collectie, organiseert M nu in één zaal een overzichtstentoonstelling rond ontwerpen voor gerealiseerde glasramen in kerkelijke instellingen.
Margot Weemaes werd in 1909 geboren in een lerarenfamilie in Leuven. Ze studeerde in Ter Kameren en voerde vanuit haar atelier in Etterbeek opdrachten uit in Brussel en omstreken. Pas na 1945 legde zij zich echt toe op het ontwerpen van glasramen. Na de verwoestingen van de Tweede Wereldoorlog was er immers vanuit religieuze kringen nogal wat vraag naar de herstelling van brandglas in kerken en kathedralen. Weemaes haalde veel opdrachten binnen omdat zij een van de weinigen was die het ontwerp én de plaatsing van een glasraam onder de knie had. Het werd haar handelsmerk.
De kleine tentoonstelling met zestien items is dan ook volledig gewijd aan het ontwerp, de kadrering en de uitvoering van glas-in-loodramen in kerken, kapellen en kloosters. Deze specifieke invalshoek maakt de expo er echter zeker niet minder verdienstelijk op. Er wordt in verschillende fases ingegaan op de werkmethoden en -technieken van de in 1993 overleden kunstenares.
Belangrijke vaststelling bij het overlopen van de items gewijd aan de techniek van de kunstenares, is dat Margot Weemaes een perfectioniste pur sang was. Iedere realisatie werd steeds voorafgegaan door een gouache of door een potloodschets op (calqueer)papier. Een verdere verfijning van bijvoorbeeld het hoofd van een engel of van een religieuze figuur resulteerde in een soort kleurentekening waarbij de blauwe kleur duidelijk overheerst.
Interessante volgende fase is de indeling in genummerde kleurvlakken. Een glas-in-loodraam bestaat immers vaak uit honderden afzonderlijke kleurelementen die individueel vervaardigd en vervolgens aangebracht worden op het grote geheel. Ieder geplaatst stukje krijgt een eigen nummer. Het fysiek doorhalen en aanpassen van de nummering van stukken op het laatste ontwerp bewijst het sublieme karakter van dit titanenwerk. Margot Weemaes ontwikkelde blijkbaar door de jaren heen een stevig visueel en coherent inzicht in de diverse kleurschakeringen. Ze wachtte het plaatsen van de laatste stukjes niet af om nog gerichte aanpassingen te doen: ze kon dit zelfs zonder de kleuren.
De expo toont slechts twee fysieke glas-in-loodramen van de hand van Margot Weemaes: “Hoofd van een engel” en “Koning en twee narren”. Een audiovisuele gids met magnifiek gekleurde foto’s en dia’s van geplaatste glasramen vult de uitgebreide collectie studies, ontwerpen en kartonnen aan. Er is een evolutie merkbaar naar een meer figuratieve en abstracte invulling met frissere kleurschakeringen.
Ondanks de beperkte opzet en invalshoek van de expo bereikt Museum M opvallend goed haar doelstelling: een minder gekende artieste tonen in haar technische perfectie. De gebruikte technieken vormen een wat onderbelicht aspect binnen de expo, maar dit mag zeker geen belemmering vormen om de wereld van Margot Weemaes te verkennen.
Margot Weemaes in grote lijnen loopt nog tot 27 september 2015 in Museum M te Leuven.
