Tracy Letts kent u misschien als senator Andrew Lockhart uit de serie Homeland. Minder bekend – bij ons dan toch – is dat de man ook schrijft. Hij werkte twee keer samen met William Friedkin voor verfilmingen van zijn toneelstukken, eerst met Bug en daarna met Killer Joe. Twee keer waren de film onderschatte voltreffers, die door veel te weinig mensen werden gezien. August: Osage County, film nummer drie gebaseerd op een stuk van hem, is heel andere kost dan die vunzige, perverse thrillers en, wellicht niet toevallig, is het dan ook de eerste keer dat het iets mocht kosten: op de affiche pronken klinkende namen als Julia Roberts, Meryl Streep en Benedict Cumberbatch. Klinkt goed, denkt u nu. Tot u hoort dat John Wells, bedenker van E.R., verantwoordelijk was voor de regie.
August: Osage County speelt zich af in Oklahoma, meerbepaald in de Osage county uit de titel. Tijdens een ongemeen hete zomer gaat Beverly Weston (Sam Shepard), bekend dichter en hoofd van een nogal disfunctionele familie, weg bij zijn vrouw. Zijn familie wordt door moeder Violet (Meryl Streep) bij elkaar geroepen om hem op te sporen, al is iedereen het er eigenlijk over eens dat de man eens goed op de lappen is gegaan. Fout gedacht, zo blijkt. Pa Beverly wordt dood teruggevonden. Verdronken. Of het om een ongeval of zelfmoord gaat, blijft onduidelijk. De vraag doet er ook niet echt toe. Het overlijden van ‘Bev’ is in de film enkel een reden om de hele familie bij elkaar te krijgen, zodat iedereen zijn of haar eigen kleine tragedies en drama’s kan verkennen. Aangezien iedereen emotioneel nogal overhoop ligt door de gebeurtenissen, laaien de gevoelens hoog op. Dat mama Viv ondertussen meer downers binnenspeelt dan dokter House in zijn beste dagen, helpt de zaken er niet bepaald op vooruit.
De belevenissen van de familie Weston doen denken aan het werk van grote Amerikaanse schrijvers als Jonathan Franzen. In het werk van Franzen (u hebt misschien The Corrections of Freedom wel gelezen) wordt aan de hand van een grote familie een beeld geschetst van de hedendaagse Verenigde Staten. Hetzelfde gebeurt, op bijzonder pittige wijze, in August: Osage County. Op de begrafenis verzamelen Ivy de leerkracht (gespeeld door Julianne Nicholson, die u misschien kent als onderzoeksrechter Esther Randolph uit Boardwalk Empire), ondernemer Charlie (Chris Cooper), gefaalde kunstenaars Barbara en Bill (Julia Roberts en Ewan McGregor) en hun redelijk onuitstaanbare tienerdochter Jean (Abigail Breslin, uit Zombieland) zich rond de eettafel. Generaties clashen, mannelijk botst op vrouwelijk en verschillende sociale klassen gaan met elkaar in de clinch. Eindresultaat: hun achtergronden mogen dan verschillen, uiteindelijk is iedereen even fucked up.
Jonathan Franzen en Tracy Letts: er zijn ergere namen om mee verbonden te worden. Wat beide heren in hun werk delen is niet alleen een scherp inzicht in de hedendaagse maatschappij, maar ook een satirische manier van vertellen waarbij hun personages er niet altijd even goed vanaf komen. Helaas lijkt regisseur John Wells dat niet erg goed begrepen te hebben. August hinkt dan ook geweldig op twee benen. In de kern is de film een gitzwarte komedie waarin het Westen van vandaag gigantisch te kakken wordt gezet. Anderzijds neemt Wells de zaken dikwijls veel te ernstig, waardoor de film een klassiek drama wordt. Schitterende comedy en nijpend sentiment wisselen elkaar te pas en te onpas af. Op geen enkel moment slaagt Wells erin om de sérieux die hij wil tonen te rijmen met de satirische aspiraties van het scenario. Wat overblijft is een film die bang lijkt te zijn om zich een identiteit aan te meten.
De literaire achtergrond van de film zorgt er voor dat de acteurs heel wat hebben om hun tanden in te zetten. Letts’ dialogen (hij tekende ook voor het scenario) zijn dan ook een waar festijn voor de cast. Al gaan sommigen daar beter mee om dan anderen. Enkele acteurs bezondigen zich aan wat overacting – op kop Julia Roberts, die naar het einde toe zoveel ‘fucks’ lanceert dat ze wedijvert met David della Rocco uit The Boondock Saints. Daar diametraal tegenover staan acteurs als Ewan McGregor en Dermot Mulroney die het beter begrepen hebben. Hun droogkomische vertolkingen zullen al te vaak een grijns op uw gezicht toveren. Enfin, de andere acteurs mogen hun best doen zoveel ze willen, er is maar één iemand die u zal onthouden: Meryl Streep. La Streep amuseert zich kostelijk als kettingrokende pillenjunk die haar familieleden met een sardonisch genoegen de grond in boort. De lange scène aan de eettafel na de begrafenis is heerlijk om naar te kijken: Streep fileert haar familieleden één voor één, van de schoonbroer die de rol van pater familias op zich moet nemen tot tienerdochertje Jean, die de fout maakt te zeggen dat ze vegetariër is. En als Viv met één oneliner schlemielig neefje Benedict Cumberbatch de mond snoert (‘Oh look, it talks too’) weet je in zijn plaats niet waar te kruipen van schaamte.
Helaas is er, zoals gezegd, heel wat overbodig sentiment in de film geslopen. Het begint al met de openingsscène, waarin Bev T.S. Eliot citeert terwijl contemplatieve shots van hooibalen en zwermen vogels over het scherm schuiven. Later in de film wordt het er niet beter op, met als toppunt een eindgeneriek die niet zou misstaan in McLeod’s Daughters of gelijkaardige emotroep. De soundtrack, vol violen en windklokjes, draagt ook niet meteen bij aan de feestvreugde. Je zou de tragische toon van de film misschien kunnen beschouwen als een soort metakritiek op het dramagenre op zich (in het achterhoofd houdend dat Wells ook verantwoordelijk is van de Amerikaanse remake van Shameless), maar dat is wellicht iets te veel eer. Al bij al spijtig, want achter August gaat een ronduit geweldige zwarte komedie schuil, die simpelweg niet de ruimte krijgt om zich te ontwikkelen.
Naar verluidt is het Antwerpse theatergezelschap Olympique Dramatique bezig aan hun eigen adaptatie van Letts’ toneelstuk. Deze film fungeert wat ons betreft dan ook vooral als teaser voor hùn lezing van het verhaal. De film August gaat helaas ten onder aan zijn eigen zwaarte. Wells kan nog iets leren van Letts, die Viv de boodschap van het stuk even laat samenvatten: ‘wipe that tragic look off your face and eat your catfish’.
