Het gebeurt niet vaak dat ik de volledige boxset van een tv-serie koop zonder er op voorhand zelfs maar één aflevering van gezien te hebben. Uit principe, weet u wel. En ook wel een beetje uit voorzorg. Voor ‘The West Wing’ maakte ik graag een uitzondering. De serie over het Witte Huis verzilverde in haar eerste seizoen een verbluffende negen van haar al even verbluffende achttien Emmy Award-nominaties en mocht in totaal vier jaar op rij de Emmy voor beste dramareeks mee naar huis nemen: van 2000 tot en met 2003 (om in 2004 door ‘The Sopranos’ van de troon te worden gestoten). Dat kan tellen.
Behalve dat het over het Witte Huis ging en dat er met veel aanleg voor drukdoenerij in werd rondgelopen, wist ik niets over ‘The West Wing’. En eigenlijk is dat, nu ik het eerste seizoen ten einde heb gebracht, nog steeds een beetje het geval. De hoofdpersonages ken ik ondertussen wel (*glundert*) maar vraag me niet naar de secretaressen of de secretaressen van de secretaressen of de secretaressen van de secretaressen van de secretaressen. (Of wie zijn anders die mensen die de hele tijd van hot naar her kriskras door die kantoren liggen crossen?)
De hoofdpersonages dus. Die zijn: (democratisch) president Josiah Bartlet (Martin Sheen) en zijn stafchef Leo McGarry (John Spencer), diens deputy Joshua Lyman (Bradley Whitford), persverantwoordelijke Claudia Jean Cregg (Allison Janney), communicatiedirecteur Tobias Ziegler (Richard Schiff), zijn deputy Samuel Seaborn (Rob Lowe) en Charles Young (Dulé Hill), de persoonlijke assistent van de president. Misschien stuk voor stuk mensen met een bovengemiddelde intelligentie en een grote verantwoordelijkheid, maar mensen nonetheless. En dat is wat ‘The West Wing’ is: een blik op het functioneren van ’s werelds belangrijkste politieke lichaam, maar tegelijkertijd de ontmythologisering ervan.
Meteen al in de eerste minuten van de eerste aflevering wordt die tweeledigheid duidelijk gemaakt wanneer blijkt dat ene Potus een ongelukje met zijn fiets heeft gehad. Vanaf dat moment vaart de serie een koers waarvan ze nooit meer zal afwijken: de kijker eerst bedelven onder een lawine van acroniemen, politiek jargon en juridische terminologie en er pas na een hele wijl voor zorgen dat er tussen al die zaken net voldoende structuur verschijnt om je tegen het einde van de aflevering te laten denken dat je bijna alles begrepen hebt. Zeker in het begin durft die aanpak nogal frustrerend te werken. Nog voor je goed en wel beseft wat er gebeurd is, is het al een staatszaak van prioritair belang. Mondjesmaat kom je min of meer te weten waarover iedereen eigenlijk praat en hoe ze van plan zijn datgene waarover ze praten op te lossen, maar het gevoel dat je voortdurend achterop loopt te hinken raak je nooit helemaal kwijt. De dialogen zijn niet alleen gelardeerd met onbegrijpelijke referenties, maar volgen elkaar ook nog eens in een supersonisch tempo op. Bovendien worden ze door de personages afgehaspeld terwijl die door de gangen van het Witte Huis lopen in de dynamische walk and talk-shots waarvoor ‘The West Wing’ ondertussen gekend is. Van adempauzes is geen sprake.
Dat de personages hun bovengemiddelde intelligentie niet onder stoelen of banken steken maar ostentatief aanwenden voor verbale een-tweetjes en sarcastische grappen, doet hen aanvankelijk overkomen als een bende arrogante klootzakjes. En dan die president Bartlet, wat een betweter! De makers bouwen bewust zo’n aura van arrogantie op om dat nadien via kleine en grotere ingrepen deels te kunnen doorprikken. Het effect is heerlijk. Sam die voor een groep kinderen met zijn mond vol tanden staat wanneer hij naar de geschiedenis van het Witte Huis wordt gevraagd. Of Josh die even vergeet dat zijn bureaustoel weggebracht werd voor herstelling.
Maar het gaat verder dan dat. Zo is Sam verliefd op een meisje met een ‘gevaarlijke’ job. En misschien voelt CJ Cregg wel iets voor een van de journalisten die ze brieft. Hoe gaan ze daarmee om, wetende dat de keuzes die ze in hun privéleven maken een impact kunnen hebben op hun professionele situatie? Die vraag geldt a forteriori voor president Bartlet. Wat hij als president zegt en doet, heeft vaak gevolgen over de hele wereld, terwijl hij door zoveel verschillende factoren wordt beïnvloed: het politieke spel, zijn emoties, zijn geweten, zijn familiale leven. Hij moet belangrijke politieke pionnen te vriend houden, voelt zich verplicht zijn verkiezingsbeloften waar te maken, mag de Republikeinen niet te hard voor het hoofd stoten, heeft vrienden met soms onfraaie verledens én wil als vader de veiligheid van zijn dochter gegarandeerd zien. En temidden van dat alles zijn er nog zijn eigen overtuigingen en de waarden die hij als mens koestert. Mag hij daar als president rekening mee houden?
Het is dat wat ‘The West Wing’ zo krachtig maakt; niet de gebeurtenissen op zich, maar hoe de personages daar, zowel professioneel als in hun privéleven, mee omgaan. De flashy dialogen en inkijk in het politieke functioneren van de VS krijg je er als bonus bij. Dat de serie zo uitbundig gelauwerd werd, heeft ze in de eerste plaats te danken aan bedenker Aaron Sorkin. Die schreef (mee aan) zo goed als alle afleveringen tot en met seizoen vier, toen hij besloot de serie te laten voor wat ze was. Dat hij ondanks de vaak hermetische dialogen zijn personages interessant, zelfingenomen, spitsvondig, irritant, ad rem, meelijwekkend en benijdenswaardig tegelijkertijd kon maken en ondanks het stoffige thema van de politiek een verfrissend verhaal wist te vertellen was Hollywood niet ontgaan. Sorkin rijgt momenteel de successen aan elkaar en geldt stilaan als een van de beste scriptschrijvers van het moment. Getwijfeld om die boxset heb ik dus niet; de wetenschap dat de screenplays van ‘Charlie Wilson’s War’, ‘The Social Network’ en ‘Moneyball’ van zijn hand zijn, was alle overtuiging die ik nodig had. En ik heb er geen spijt van.
