Vorig jaar werd de Amerikaanse schrijver David Vann in één klap beroemd met zijn prachtige roman Legende van een zelfmoord. Met het pas verschenen Caribou Island heeft Vann zijn auteursdebuut echter geheel onverwacht overtroffen.
Wat Legende van een zelfmoord onder meer zo ontroerend maakte, was de autobiografische inslag van het verhaal. Vanns vader pleegde immers zelfmoord in Vanns nabijheid, toen de jongen nog een knaap van amper 13 jaar oud was. Dat liet een onuitwisbare indruk na op het bestaan van de schrijver, die door fictie met realiteit te verweven een poging deed om via het boek de daad eindelijk een plaats te geven. Vann leverde uitstekend en diep menselijk werk maar dat wilde uiteraard niet zeggen dat een volledig fictieve roman hem even goed zou afgaan. Maar wie Caribou Island leest, moet toegeven dat de auteur echt tot de nieuwe generatie Amerikaanse meesters behoort.
In het boek volgt de lezer Gary, een man die 30 jaar lang plannen heeft gemaakt, en Irene, een personage dat in haar jeugd een ernstig trauma opliep. Beiden zijn eind de vijftig en ondernemen verwoede pogingen om hun huwelijk te redden. Daarin wisselen momenten van begripvolle overeenstemming af met perioden waarin ze allebei dieptragisch kapot gemaakt worden. Hun verstandhouding verandert dan in afkeer en verwijten. Bovendien kampt Irene met de nasleep van een schokkende gebeurtenis uit haar jonge jaren, een spannend element dat Vann met mondjesmaat uitwerkt. Nog een extra dimensie is die van dochter Rhoda, die zich stiekem voorstellingen maakt van een passionele relatie met de 10 jaar oudere tandarts Jim. Ondertussen ontwikkelt Gary het idee dat hij zijn oude dag in totale afzondering wil doorbrengen. Hij denkt zijn utopie te kunnen realiseren op Caribou Island, waar hij zonder hulp en zonder enige kennis van zaken zelf een blokhut begint te bouwen. Tegen dat ontroerende achtergrondkader, waarin het verlangen om één te worden met de natuur prachtig sluimert, bereiken de beschreven gevoelens van bitterheid, onverdraagzaamheid en onbegrip een waar hoogtepunt.
Per definitie is Caribou Island een uiterst emotionele roman. Niet voor niets staat de gevoelswereld van verschillende personages centraal. De centrale, emotionele spil wordt gevormd door de triade van wraak, onmacht en verdriet, die verschillende personages drijft tot hun (wan)daden. Vann is hard voor de mannen in het boek, die dikwijls te egoïstisch in het leven staan en er niet in slagen zinvolle daden te verrichten. De vrouwen bedoelen het beter, maar slagen niet in het leven. Ook voor hen is Vann dus hard. De auteur beschrijft de menselijke tekortkomingen tragisch en trefzeker, en die weinig verbloemende, onopgesmukte stijl zet zich verder in de magistrale beschrijvingen van de kracht van de natuur. Alaska vormt in deze roman het overweldigende decor waartegen alles plaatsvindt. De grootse locatie is bovendien een metafoor voor de menselijke nietigheid die, ondanks goede bedoelingen, altijd tekort schiet in het realiseren van het goede. Dat klinkt zwartgallig en in de kern is Caribou Island inderdaad een deprimerende roman. Gelukkig vormt de taal een houvast, alsook de noblesse van bepaalde personages, die alle tegenslagen ten spijt het hoofd niet laten hangen. Tragische helden zijn het daarom nog niet, maar wel voelt de lezer een grote verbondenheid met hen. Mensen gedoemd tot falen…
