Na het behoorlijk matige X&Y was Coldplay dringend aan een renaissance toe. Zelfs Chris Martin heeft dat begrepen. "We gleden wat te veel af naar de grootste gemene deler", zo liet hij pas optekenen. Viva La Vida is dan ook een vrij radicale, maar absoluut geslaagde breuk met het verleden.
Coldplay debuteerde in 2000 uiterst sympathiek en onverwachts succesvol met Parachutes. Met opvolger A Rush of Blood To The Head plaatste de groep een stevige demarrage en wist met jeugdige branie en uitstekende songs de verwachtingen nog te overtreffen. Coldplay kon zich met hun derde album dan ook definitief bevestigen als een van de weinige groepen die in elke demographic scoort. Alleen werd na enkele beluisteringen van X&Y duidelijk dat ze in hun streven om de nieuwe U2 te worden, vergeten waren om ook goeie songs en enige passie in het Grote Geluid te stoppen.
Dat het ook Brian Eno was die met de productie van The Unforgettable Fire en Achtung Baby tot tweemaal toe de carrière van U2 uit de dreigende creatieve impasse wist te helpen, zal de producerkeuze voor Coldplays vierde album er alleen maar gemakkelijker op gemaakt hebben.
Het kan ook niet lang geduurd hebben voor Eno de vraag kreeg om de "Where The Streets Have No Name"-knop in te duwen. Het siert hem en de band dat het weidse Edge-gegalm slechts op twee tracks doorschemert. "Love in Japan" en (als we heel streng zijn) "Cemeteries of London" leunen net iets te hard aan bij het al te vaak geïmiteerde U2-geluid ten tijde van The Joshua Tree, maar verder verrast Coldplay meer dan dat ze voor de zekerheid kiezen. Martin weet nog steeds hemelse melodieën te pennen en gitarist Buckland bewijst eens te meer onmisbaar te zijn, maar de groep klinkt voor het eerst in vier albums nauwelijks als zichzelf. Coldplay-haters zullen dus hun argumenten een beetje moeten herdenken.
Er wordt geëxperimenteerd met ritmes zoals in het door een strijkersbaslijn gedragen "Viva La Vida" en "Lost", vooral door toedoen van drummer Will Champion die een ontzettend prominente rol speelt op dit album. De plaat zit ook vol klanken die we aan het begin van dit decennium nooit van Coldplay hadden verwacht (luister maar eens naar de Arabische violen in "Yes"). Vooral wordt er gedold met songstructuren: de triptiek "42" is Coldplays zoete "Paranoid Android" die meer op de FM-leest geschoeid is, en het hart van het album bestaat uit twee dubbele nummers die rond de zeven minuten afklokken. Er is dus geen sprake van hapklare kost, zoals die van drie jaar geleden. Toen Coldplay een massa volk, dat normaal gezien zijn ontspanning vindt in de lokale telenovelle, naar de stadions lokte, met aanstekers in de aanslag.
"Chinese Sleep Chant" klinkt het meest radicaal en zou met zijn gitaarwolken en vage zang een verloren My Bloody Valentine-track kunnen zijn. Zo worden we graag verrast door de favoriete pispaal van de muziekpolitie. Ook voorloper "Violet Hill" was al een aangename verrassing: de naar de hemel opstijgende piano die hen de afgelopen tien jaar zo groot heeft gemaakt, klinkt wel heel down to earth, en wordt door Champion en de licks van Buckland droogweg tegen de grond getrapt.
Tijdens de opnames werd elke nieuwe song aan enkele strenge regels getoetst: het mocht niet klinken als een ander Coldplaynummer, en te opvallende pianomelodietjes of falsetto waren uit den boze. Geen enkele track van Viva la Vida zondigt tegen deze regels, en we horen bovendien ook nauwelijks euforische ’aah aah yeah’-samenzangen. Dat op zich is al een prestatie voor een groep drie drie albums lang haast monomaan herkenbaar bleef.
Ondanks het strenge opnameproces en het feit dat dit album bol staat van de nieuwe ideeën, klinkt de groep onbevangener dan ooit. Viva La Vida heeft dan ook veel weg van een tweede debuut. Martins queeste om met Coldplay de grootste groep van de wereld te worden, is tot een goed einde gebracht. Viva La Vida klinkt op zijn sterkst als een gooi naar de titel van beste band ter wereld. En mocht u als sceptische muzikaal welopgevoede mens nog twijfelen: zoals u Playboy koopt voor de interviews, luistert u naar Viva la Vida voor de producer.
