Regisseur Frank Darabont heeft zijn carrière gebouwd op één van
de meest onwaarschijnlijke subgenres die je je kunt voorstellen –
gevangenisverhalen van Stephen King. Met zowel ‘The Shawshank
Redemption’ als ‘The Green Mile’ fabriceerde hij onvervalste
crowdpleasers met een levensbevestigend boodschapje, die
nog steeds als klassiekers gelden. Wat echter niet zoveel mensen
weten, is dat Darabont zijn filmwerk begon met het schrijven van
scenario’s voor horrorfilms – waaronder het immens amusante ‘The
Blob’. En het is naar die traditie dat hij nu terugkeert met ‘The
Mist’, alweer gebaseerd op een novelle van King. Ik veronderstel
dat het Darabont siert dat hij geen derde keer een mijmerend
feel good-drama heeft willen maken (hoewel hij ook weinig
keus had; Kings gevangenisboeken waren op), maar het resultaat laat
zich bekijken als een conventionele “wat schuilt daar in de
duisternis”-thriller die we net één keer te vaak eerder hebben
gezien.
Thomas Jane speelt David Drayton, een kunstenaar die met zijn
gezinnetje in een klein stadje in Maine woont (waar anders?). Na
een zwaar onweer zit het dorp zonder elektriciteit en rolt er ook
een dikke mist binnen. David gaat samen met zijn zoontje voorraden
inslaan in de supermarkt, wanneer blijkt dat de mist meer is dan
zomaar wat damp. Een horde onsympathieke creaturen houdt zich er in
schuil, en neemt iedereen te grazen die zich buiten waagt. David
zit dus samen met enkele tientallen anderen vast in de supermarkt,
en het is maar de vraag of hij er ooit uit zal raken.
Dat concept zal u vast niet onbekend in de oren klinken: in
ontelbare horrorfilms hebben de hoofdpersonages al vastgezeten in
evenveel beperkte locaties, en de resultaten zijn altijd
gelijkaardig. De monsters buiten liggen op de loer, maar de
monsters binnenin de mensen zijn eigenlijk nog veel erger. “Ik
geloof dat mensen fundamenteel goed zijn,” zegt één van de
personages. “Zolang de elektriciteit werkt wel, ja,” antwoordt een
ander. “Maar neem ze hun veiligheid weg en je weet maar nooit wat
er gebeurt.” Waarmee we de thematiek van ‘The Mist’ meteen handig
met de paplepel hebben binnengekregen. De mensen in de supermarkt
vormen in no time een mini-samenleving die ogenblikkelijk
zichzelf begint te vernietigen. Marcia Gay Harden steelt de show
als een geflipte holy roller die luidkeels verkondigt dat
de mist een straf van God is. Aanvankelijk wordt ze uitgelachen,
maar na een paar aanvallen van de creaturen in de mist verandert
dat al gauw. Er wordt gretig gezocht naar zondebokken en voor je
het weet vallen er gewonden die niets met de mist te maken
hebben.
Als thematiek is dat ongeveer zo klassiek als het maar kan
worden: door druk van buitenaf keren mensen zich tegen elkaar. De
demonen binnenin worden wakker. Het probleem is alleen dat Darabont
veel te hard op dat thema hamert, onder andere door dialogen zoals
die hierboven. De regisseur is blijkbaar bang dat zijn punt niet
begrepen zal worden tenzij hij het drie, vier keer expliciet
uitlegt – terwijl het niet eens een nieuw punt is. Zijn personages
lijken dan ook schematisch uitgewerkte figuren, die in dat thema
dienen te passen: je hebt Ollie (Toby Jones), de manager van de
supermarkt en een intelligente vrijdenker. Dan is er Mrs Carmody
(Marcia Gay Harden), de maffe religieuze fanaticus. Er is Brent
(Andre Braugher), de advocaat die weigert te geloven in de
schepsels omdat zijn rationele geest dat niet toelaat. En dan nog
een resem nevenfiguren, waaronder de niet bijster snuggere
magazijnier die zich aan Carmody vastklampt en de wijze oudere
mensen (Jeffrey DeMunn en Frances Sternhagen). Al die figuren
lijken specifiek te dienen om een bepaald standpunt van het
scenario duidelijk te maken, in plaats van op zichzelf te kunnen
staan als geloofwaardige mensen.
Dat alles neemt niet weg dat Darabont zeker en vast sfeer in z’n
film weet te leggen. Gaandeweg sijpelt er een gevoel van wanhoop de
prent binnen, een gevoel dat alles misschien toch niet goed komt,
zoals we dat nochtans een beetje verwachten in dit genre. De
monsters zelf worden erg spaarzaam getoond (en dat is maar goed
ook, want wanneer we ze wél zien, blijkt dat de CGI nog wat extra
poetswerk had kunnen gebruiken), maar de onheilspellende
aanwezigheid van de mist is voldoende om continu een gevoel van
dreiging in de prent te houden – het out there-gevoel.
De regisseur toont overigens een opvallende flair met de camera.
De speciale effecten zijn hier en daar aan de povere kant, maar de
lange steadicam- en handgehouden shots die Darabont gebruikt,
dienen perfect om een zenuwachtige, paranoïde sfeer te creëren. En
ook de acteerprestaties helpen – de acteurs krijgen niet veel om
mee te werken, maar ze maken er het beste van. Thomas Jane is een
stevige leading man, die nooit z’n sérieux
verliest, ook al wordt hij dan geconfronteerd met reuzententakels
die doen vermoeden dat de gigantische octopus uit ‘20,000 Leagues
Under the Sea’ (ken uw klassiekers!) aan wal is gespoeld.
Karakteracteurs als Toby Jones en Jeffrey DeMunn doen alsof ze er
absoluut geen besef van hebben dat ze in een veredelde B-film
zitten, en dan is er nog Marcia Gay Harden, die zich duidelijk rot
amuseert als bible thumping freak. Ze gaat, allicht
bewust, danig over de top en trekt in elke scène waar ze inzit het
laken resoluut naar zich toe. Dan kun je zeggen dat ze overdrijft,
maar ik heb genoten van elke seconde van haar vertolking.
‘The Mist’ ontpopt zich dus tot een middelmatig thrillerscenario
dat wél goed wordt uitgevoerd op technisch vlak. Darabont meet zich
een air aan alsof hij echt iets te vertellen heeft, terwijl dat
eigenlijk niet zo is. Maar tussen de zedenlesjes door weet hij wel
een behoorlijk suspensevolle thriller te maken, met een einde dat
nog een tijdje lang zal nazinderen. Clichés, oppervlakkige
personages en een speelduur die met minstens een kwartier z’n
versheidsdatum overschrijdt, werken ‘The Mist’ tegen, maar geloof
het of niet, hier en daar waren er toch momenten waarop m’n nagels
in de leuningen van m’n stoeltje stonden.
