Iemand staat ’s morgens op, doet het raam open en denkt: “Eureka!
Als we nu eens drie verschillende regisseurs vragen om één film te
maken?”, waarna die persoon meteen inne-minne-mutte drie grote
regisseurs uit zijn databestand plukt en opbelt. Iedereen gaat
akkoord, de film wordt ingeblikt, meteen een groot succes, iedereen
gelukkig? Of werkt dat zo niet?
Bij ‘Eros’ was het plan alleszins ambitieus: de producer van
Michelangelo Antonioni’s laatste film ‘Beyond the Clouds’ (1995),
was zo onder de indruk van de wilskracht van Antonioni (de nu wel
stokoude Italiaanse filmregisseur raakte gedeeltelijk verlamd, maar
verloor nooit zijn drang om films te maken), dat hij met het idee
voor ‘Eros’ kwam als een soort eerbetoon. De erotische trilogie zou
Antonioni verenigen met twee straffe jongere regisseurs die
duidelijk beïnvloed waren door zijn filmografie en er ook voor
uitkwamen. Antonioni stemde snel toe en hun oog viel op Steven
Soderbergh en Wong Kar-Wai als compenserende krachten. De twee
zouden volledig vrij zijn in hun interpretatie van het thema
‘Eros’, maar het drieluik zou toch een gezamenlijk lofdicht aan
liefde en erotiek zijn.
Een anthology film met zo’n goddelijke titel en zulke grote
namen schept uiteraard hoge verwachtingen, hoewel het gevaar van
een dergelijke productie uiteraard is dat de onderdelen niet van
gelijke kwaliteit zijn. En dat is bij ‘Eros’ niet anders…
Michelangelo Antonioni is universeel erkend als één van de grootste
regisseurs, maar hij blijkt nu wel op zijn pensioensgerechtigde
leeftijd gekomen. ‘The Dangerous Thread of Things’, zijn
interpretatie van erotiek, reikt niet veel verder dan wat gratuit
bloot. Op zich niets storends aan wat Toscaanse berglandschapjes,
maar het totaal mag toch iets meer om het lijf hebben dan dat. We
moeten het stellen met een reeks losse scènes over de relatie
tussen het koppel Christopher en Chloé. Terwijl Chloé de hele tijd
in een wel heel doorschijnend bloesje ronddraaft, kijkt haar
wederhelft er niet eens naar om. De magie is duidelijk weg uit hun
relatie. Wanneer Christopher de mysterieuze Linda ontmoet, is het
lust op het eerste gezicht en ze duiken samen het bed in. Maanden
later, het koppel is ondertussen uit elkaar, ontmoeten Chloé en
Linda elkaar op het strand en ze maken in hun nakie een vreemd
balletdansje.
Wat de bedoeling is? Geen idee, op mij maakte het niet erg veel
indruk. Antonioni wist natuurlijk op voorhand dat het een kortfilm
zou zijn, maar hij blijkt niet genoeg tijd te hebben om ons een
degelijk plot te serveren, interessante karakters uit te diepen of
gewoon al maar boeiende cinema te leveren. De dialogen zijn leeg,
de opzet vaag. Het deel van Antonioni werd op sommige festivals zo
slecht ontvangen dat het bij latere vertoningen op het einde werd
geplaatst om de kijkers niet meteen de zaal uit te jagen. Op naar
de volgende!
De leukste bijdrage aan de erotische uitstap is die van Steven
Soderbergh. Soderbergh is ook het minst voorspelbaar van de drie:
hij heeft al zowat alles uitgeprobeerd, van big-budget Hollywood
films tot art-house, van seks en leugens tot videotapes, de man is
ronduit veelzijdig. ‘Equilibrium’, zijn aandeel in ‘Eros’, is het
minst erotisch van de drie, maar wel het meest filosofisch. Met
lekkere gevatte dialogen is dit waarschijnlijk wel één van de
leukste psychiatrische bezoeken in tijden: Nick Penrose (Robert
Downey Jr.) heeft last van stress en zijn psychiater denkt dat het
allemaal te maken heeft met een steeds terugkerende droom. Hij
nodigt Nick uit om op zijn divan te gaan liggen en samen analyseren
ze de droom waarin – vanzelfsprekend – een mysterieuze vrouw de
hoofdrol speelt. Tijdens de sessie tuurt de dokter voortdurend uit
het raam en vouwt een papieren vliegertje. Maar zijn werkwijze
blijkt aan te slaan: Nick’s stress verdwijnt en hij vindt zelfs
tijdens de sessie de snooze-functie van een wekker uit.
‘Equilibrium’ is een leuke film-noir denkpuzzel, een gevat stukje
pellicule, maar of het nu echt in dit rijtje thuishoorde?
Met al die goddelijke jurken die Maggie Cheung in ‘In the Mood For Love’ draagt, moest het er
eens van komen: Wong Kar-Wai’s sectie ‘The Hand’ is een hommage aan
zijn costume designer. Verschil met ‘In
the Mood’ is dat Gong Li in ‘The Hand’ geen zachtaardige dromer
is, maar een kordate courtisane speelt die wel degelijk de touwtjes
in handen neemt: bij hun eerste ontmoeting al vraagt ze aan de
jonge onzekere kleermaker (Chang Chen) om zijn broek te laten
zakken. Ze legt haar hand tussen zijn benen, streelt hem en vraagt
hem om dit gevoel vast te houden wanneer hij kleren voor haar
maakt. De jongeman raakt bezeten van haar en jaren later verklaart
hij dat het door de aanraking van haar handen is, dat hij zo’n
goede kleermaker is geworden. Zelfs met zijn ogen dicht en zonder
lintmeter kan de man haar exacte maten opnemen om de ideale jurk
voor haar te ontwerpen…
Wong Kar-Wai ’s deel is vrij voorspelbaar, hij doet wat van hem
verwacht wordt, maar stelt ook niet teleur. Typisch Wong-stijl:
veel getelefoneer, glijdende slowmotions, grillige tijdssprongen,
prachtige sfeerbeelden en kleuren en uiteraard beeldige jurken.
Ideaal voor filmproevers die nog een beetje sceptisch staan
tegenover hem, is dit een mini – ‘In
the Mood For Love’. En van de drie slaagt hij erin om het beste
‘erotiek’ een stem te geven: het verlangen van de kleermaker is
ontroerend – vooral in de scène waarin hij zijn hand onder de pas
gestikte jurk van zijn courtisane laat glijden. Kar-Wai’s deel is
het waardevolst, het enige dat de titel ‘erotisch’ echt waard
is…
Three visionary directors. One erotic journey. Dat was het
plan. Het is weer eens bewezen dat theorie en praktijk soms ver uit
elkaar kunnen liggen. Hadden ze even overlegd waar het allemaal
naartoe zou gaan en zich wat beter op elkaar afgestemd, dan was het
nog wel goedgekomen. De bewegende illustraties van Lorenzo Mattotti
die de drie sequenties op de tonen van de trillende stem van
Caetano Veloso (meneer de duif uit ‘Hable con ella’s “Cucurrucucú paloma”) aan
elkaar breien, zijn meer dan bekoorlijk. Buiten deze gevoelige
tussenstukken en het feit dat de werken alledrie over de
miscommunicatie tussen mannen en vrouwen gaan, is er weinig
samenhang (tot daar aan toe), maar ook niet echt een reden om de
delen samen te brengen.
Met één inhoudsloze (Antonioni), één ludieke (Soderbergh) en één
betrouwbare (Wong Kar-Wai) inbreng kunnen we niet echt van een
geslaagde opzet spreken en het is Antonioni die spijtig genoeg als
verliezer uit de bus komt: ik vrees dat de leerlingen de meester
deze keer overtroffen hebben.
