Dit doet pijn. Je rijdt naar Luxemburg om na vier jaar Tool nog eens live te kunnen zien en keert terug met het wrange gevoel dat je misschien geen waar voor je geld hebt gekregen. Kan je dat wel zeggen? Ben je dan geen verwende, zagende fanboy die het allemaal al eens beter gezien heeft? Een mens moet daar even voor gaan zitten…
Een Tool-optreden is een haast religieuze ervaring, zo wil de legende. Het is de ideale plek om hun intense muziek te ondergaan. Wat op cd al fantastisch klinkt, is live een klein mirakel. De groep waakt over die ervaring en laat nauwelijks live-opnames toe. Dat verdient respect, net zoals de kwetsbaarheid die ze — achter een muur van macho-gitaargeweld — weten te tonen.
"We hope this experience has helped you heal in some way", zei zanger Maynard James Keenan vier jaar geleden na een fenomenaal concert in het Sportpaleis. Ondanks het krakkemikkige geluid, voerde de groep het publiek anderhalf uur mee naar een andere wereld. Akelig en bevreemdend, maar toch warm.
Toen had de band het machtige Lateralus onder hun riem steken: een monster van een album over zelfhaat, zelfvervolmaking en ander existentiële leukigheden. Topzwaar, hypnotiserend en verheffend. Als Live zo’n album maakt, wensen we Ed Kowalczyk een column in een damesblad toe. Als Tool dat doet, worden we zwaar headbangend geraakt tot in ons diepste communicantenzieltje. Wie daarmee lacht, kan een klap krijgen.
10,000 Days — het nieuwe album — doet heel veel moeite om ons ervan te overtuigen dat het even hard ergens over gaat als Lateralus. Tot nog toe zijn we daar niet van overtuigd, het fenomale tweeluik "Wings For Marie"-"10,000 Days" daargelaten. Dat tweeluik blijkt bovendien zo fenomenaal dat de perfectionisten van Tool het nog niet live durven of kunnen spelen.
Live de studioperfectie evenaren of overtreffen, kan zelfs Tool niet: we durven het allerminst te eisen. "Jambi" en "The Pot" klonken live dan ook iets fletser (hoewel de talkbox-solo uit "Jambi" live beter klonk). Beide songs hebben allesbehalve makkelijke zanglijnen: een verzachtende omstandigheid.
Met het prachtige "Schism" gaat Keenan een strofe lang helemaal de mist in: kikker in de keel. Kan gebeuren, maar toch laat het nummer een wat saaie indruk na, ondanks een zeer indrukwekkend versneld tussenstuk. "Right In Two" is de eerste nieuwe song die live aan glans wint (eindelijk!). "Rosetta Stoned" is daarna een aangekondigde triomf: vijftien minuten lang indrukwekkend beukwerk van drummer en bassist. Adam Jones zwiert monsterriff na monsterriff uit zijn gitaar en Keenan brult als een totaal geschifte gospel-predikant een verse openbaring door een megafoon.
Maar daar wrong (en wringt) het schoentje: vijftien minuten lang indrukwekkende muziek, maar waar gaat het in feite over? Een lang uitgerokken grap met als punchline: "To write it down for all the world to see/But I forgot my pen/Shit the bed again …/Typical". (zoek de volledige tekst gerust op een fansite)
Waar de groep op hun vorige tour echt iets te zeggen had, was er nu bij momenten weinig meer te rapen dan virtuositeit: luid, zwaar en strak spelen. De zaal trilde mee en de oordopjes bleven gelukkig nog net op hun plaats zitten, maar we van een groep als Tool verwachten we meer dan enkel ’indrukwekkend’.
Een woest en emotioneel "Sober" bevestigde dat: de zaal ontplofte voor het eerst. Ook "Lateralus" klonk hypnotiserender dan ooit en kreeg een nagenoeg perfecte uitvoering. Daar was het sportpaleis-gevoel weer. Na een korte pauze zwaaide de groep ons op hetzelfde élan uit met hun meest politieke songs: "Vicarious" en "Aenema".
Dit doet pijn: Tool speelde een schitterend concert, maar… Het zat muzikaal allemaal juist, maar virtuositeit is niet alles. De lange intervallen tussen de nummers, de weinige (sarcastische) woorden die Maynard tegen het publiek zei, de rare setlist waar geen lijn in leek te zitten: het klopt niet.
Tool-fans kunnen zeikstralen zijn, maar de groep is zelf verantwoordelijk voor de hoge standaard die ze gezet heeft. Tool in Luxemburg voldeed slechts de helft van de tijd aan die standaard. Episch doen, zware en lange songs schrijven over obscure occulte toestanden: het mag allemaal, maar we moeten erin kunnen geloven.
Woensdagavond geloofden we vooral in de oude Tool: die van "Sober", "Lateralus", "Aenema" en nieuwe songs "Right in Two" en "Vicarious". De nieuwe Tool leek iets te veel bezig met technisch straf bezig zijn. Het verknoeide "Rosetta Stoned", "The Pot" en helaas ook "Schism". Het verknoeide ook een beetje onze avond. Noem ons verwend, verwaand en blasé, maar als er één groep is waar we dat niet van verwachten, is het Tool. Niet dat we boos zijn. Hoogstens teleurgesteld.
