Brecht Evens (1986) is een van de Belgische illustratoren die met zijn unieke stijl van vertellen en illustreren snel naam en faam wist te maken in binnen- en buitenland. Het in 2009 gepubliceerde Ergens waar je niet wil zijn lanceerde zijn carrière internationaal, waarna hij zijn naam met verschillende werken consolideerde. Het is dan ook met een vergrootglas zoeken naar wie geen fan is. De laatste jaren heeft zijn werk bovendien een donkere en vaak ook persoonlijke toets gekregen met Panter (2014), over kindermisbruik, en Het Amusement (2018), een gefictionaliseerde versie van de psychose-aanval die hij kreeg tijdens een verblijf in Tokyo. In De Bondgenoten brengt hij beide thema’s samen.
Centraal staat de tienjarige Arthur, die samen met zijn vader in een klein Frans dorpje leeft en besluit te tekenen nadat zijn moeder overleden is en zijn vader zich, depressief van verdriet, in zijn eigen wereld teruggetrokken heeft. Via zijn tekeningen weet hij niet alleen zijn vader uit zijn sluimer te halen, maar in hem ook een paranoïde waan te ontwaken. De vader – naamloos en steevast afgebeeld zonder gelaatstrekken – leest hierdoor eerst in Arthurs tekeningen en daarna overal signalen van een andere wereld, die hem als een van de mogelijke uitverkorenen in een onafwendbare vrijheidsstrijd zien. Arthur, naïef en blind in zijn vaderliefde, gaat onmiddellijk volledig mee in de leefwereld en wanen van zijn vader, waarbij harde trainingen en overlevingsoefeningen hand in hand gaan met onduidelijke operaties op hen beiden.
Terwijl Arthurs vader – schijnbaar een chirurg van beroep, al wordt dat nooit bevestigd – zichzelf opsluit in zijn huis blijft Arthur, om toch nog enige schijn van normaliteit op te houden, naar school gaan. Desondanks worden ze in het kleine dorp allebei steeds meer als vreemde buitenstaanders gezien, al heeft dat weinig gevolgen. Arthurs vader heeft nauwelijks contacten met buitenstaanders, behalve dan de vreemde figuren die hij thuis ontvangt en die alleen gekend zijn door hun bijnamen en waarvan nooit duidelijk is wie ze zijn – laat staan in hoeverre ze de waanideeën van zijn vader onderschrijven. Ook Arthur zelf lijkt niet echt te lijden onder zijn aparte leven. Enkele oudere kinderen vinden hem weliswaar een vreemde vogel, maar hij wordt niet gepest.
Het enige echte gevolg voor hem is de finale breuk met zijn beste vriend, maar tezelfdertijd weet hij een groep kinderen mee te trekken in zijn nieuwe wereld. Volwassenen blijven grotendeels blind voor het gebeuren, al trekt de school op een bepaald moment wel aan de alarmbel omdat ze vermoeden dat Arthur misbruikt wordt (hij heeft een aantal kwetsuren als gevolg van zijn vaders operaties). Met behulp van zijn nieuwe vrienden weet Arthur echter te ontsnappen, waarna het verhaal die lijn voorlopig (?) laat liggen. Wanneer kort erna Arthurs vader verkondigt dat hij door “de bondgenoten” is opgeroepen voor een opdracht, verdwijnt hij uit Arthurs leven. Die wacht tevergeefs op zijn vader en mogelijke boodschappen terwijl hij er net zozeer op let geen informatie te lekken naar de tegenstander.
Het eerste deel eindigt met Arthur die zijn toevlucht zoekt bij een van de meer kleurrijke figuren uit zijn vaders nieuwe vriendenkring – in Arthurs ogen een piraat, maar hoogstwaarschijnlijk een kleine crimineel en smokkelaar die ondanks alles een zwak lijkt te hebben voor de jongen, en vanwege zijn eigen afkeer van de autoriteiten er geen probleem mee heeft om mee te gaan in de fantasieën van Arthurs vader. Zijn eigen gekleurde verhalen voeden Arthurs verbeelding daarenboven nog verder en versterken zijn idee dat er in de wereld bondgenoten met kleurrijken namen zijn die hem en zijn vader bijstaan in de strijd tegen een onzichtbare tegenstander die de wereld in zijn greep heeft.
Ruim tweehonderddertig pagina’s trekt Evens er voor uit om dit eerste deel te verbeelden dat vooral een introductie in de unieke wereld van Arthur en zijn vader is, waarbij hij zijn intussen gekende stijl volop laat schitteren. Net als in Panter kiest hij er overigens voor om niet alleen pagina`s te verzadigen met een spervuur aan kleuren, beelden en impressies, maar geregeld ook voor een minimalisme dat zijn verhaal nog versterkt. Door bovendien de vader als een vage figuur te portretteren, trekt hij de lezer nog dieper in de leefwereld van Arthur, die zonder twijfel mee stapt in de zwart-witwereld van zijn vader en tezelfdertijd die wereld laat ontploffen in een festijn van signalen en betekenissen.
Naargelang de fan, liefhebber of criticus zal het ene of andere werk van Evens als zijn voorlopige hoogtepunt beschouwd worden (voor ons is dat nog altijd Panter), maar er mag weinig twijfel over bestaan dat vriend en vijand het er eens over zullen zijn dat het eerste deel van De Bondgenoten Evens oudere werk alvast overschaduwt en als de primus inter pares van zijn sowieso al indrukwekkende oeuvre mag beschouwd worden. De verwachtingen voor het tweede deel zijn hoe dan ook hooggespannen, maar ook op zichzelf mag De Bondgenoten 1 als een klein meesterwerk beschouwd worden dat een perfect open einde heeft en niet minder dan een ontroerende liefdesbrief is aan zowel de fantasieën van een kind als de vader/ouderliefde – hoe verstoord en gebrekkig ze ook is. Ten overvloede wijst Evens er overigens op dat het verhaal zeker niet autobiografisch gelezen mag worden, zelfs al is de sterke vader-zoon-band ongetwijfeld wel op zijn eigen leven gestoeld.
