25 jaar geleden is het deze week dat de eerste aflevering van The Sopranos op televisie kwam. Het zou het begin zijn van wat gaandeweg ‘The Golden Age Of Television’ zou worden genoemd; het moment waarop televisiemakers uit het knellende carcan van de clichés en de voorspelbaarheid braken, en de grenzen van het medium gingen verkennen. Naar aanleiding van die kwarteeuw peak TV ging enola op zoek naar de 25 beste series van dat tijdperk.
15 The Shield (VS|2002-2008|FX)
Van Shawn Ryan | met Michael Chiklis, Catherine Dent, Walton Goggins, Michael Jace, Jay Karnes, Benito Martinez, CCH Pounder.
The Shield is in mindere mate een van die series die altijd genoemd worden wanneer gevraagd wordt naar het beste dat peak television voortbracht. Ingewijden weten echter dat deze spijkerharde politiereeks tot het summum behoort van wat de afgelopen twee decennia op het kleine scherm te zien was. De kijk op de wereld van een corrupte flik (een ronduit geweldige Michael Chiklis) en zijn team vraagt de kijker van bij de onthutsende eerste aflevering hoe ver die wil meegaan in de morele schemerzone waarin de protagonist opereert en verlegt vervolgens de grens steeds meer. Wanneer kunnen we toestaan dat de regels wat gebroken worden in het licht van het ‘grotere goed’ en wanneer is dat grotere goed enkel nog eigenbelang en verrijking in naam van zogezegde gerechtigheid?
Tegen de tijd dat we aanbeland zijn aan de even onvergetelijke als schokkende finale van seizoen zeven, zijn we getuige geweest van een steeds verder afbrokkelend moreel kompas en worden we achtergelaten met een vernietigend sterke laatste aflevering waar de lege wanhoop van afdruipt. The Shield is vaak ondraaglijk intens en donker, maar ook briljant en meeslepend. (davb)
14 Game Of Thrones (VS|2011-2019|HBO)
Van David Benioff & D.B. Weiss | met Peter Dinklage, Lena Headey, Emilia Clarke, Kit Harrington, Sophie Turner, Maise Williams, Nicolaj Coster-Waldau.
Het begon aarzelend, voor wie de boeken niet kende; een nieuwe fantasyreeks – of zo. Je voelde meteen: ‘dit is iets anders’. Honderden keren zagen we versies van de middeleeuwen – deze was vuil en smerig. Bruut. En dat was maar het begin. Tegen de tiende aflevering werd een hoofdpersonage genadeloos kaltgestellt, en wist je: verwacht het onverwachte.
Er zouden nog zeven seizoenen volgen, het geweld zou nog dramatischere vormen aannemen. En toch was dat niet wat Game Of Thrones zo fascinerend maakte. Dat waren de intriges, bedacht door personages die onvergetelijk werden, uitgesproken in zinnen die sneden als de messen die soms ook werden ingezet: “Tell Cersei. I want her to know it was me.” Niemand waste zijn handen in onschuld, iedereen was goed én slecht – al waren sommigen slechter dan anderen – en dat maakte dat je bleef kijken, ook als de plot wat gezwollen werd. Want de beste verhalen worden pas echt meeslepend als ze ook door mensen worden verteld. (mvs)
13 Fargo (VS|2014- |FX)
Van Noah Hawley | met Martin Freeman, Billy Bob Thornton, Allison Tolman, Kirsten Dunst, Patrick Wilson, Ted Danson, Ewan McGregor, David Thewlis, Carrie Coon, Chris Rock, Jason Schwartzman, Ben Wishaw, Juno Temple, Jennifer Jason Leigh, Jon Hamm.
In 1996 verscheen de donkere misdaadkomedie Fargo van de gebroeders Coen. Het vormde de basis voor de anthologie met dezelfde naam die zich in hetzelfde universum afspeelt. In het eerste seizoen leidt een toevallige ontmoeting tussen de schlemielige verzekeraar Lester Nygaard (Martin Freeman) en huurmoordenaar Lorne Malvo (Billy Bob Thornton) tot een reeks van gewelddadige gebeurtenissen waarbij Nygaard zich steeds roekelozer en arroganter begint te gedragen en daardoor opnieuw in het vizier van de huurmoordenaar komt. Het tweede seizoen sluit hier mooi bij aan door een gebeurtenis te verhalen die in het eerste occasioneel werd vermeld. Enkele oudere nevenpersonages krijgen hierbij in hun jongere jaren een hoofdrol terwijl een bendeoorlog uitbreekt en ook nog eens occasioneel een UFO opduikt – bizar genoeg zonder dat het idioot wordt.
De hattrick wordt vervolledigd met het derde seizoen, waarin Ewan McGregor in een dubbelrol schittert en zowel een zakenman speelt die in zee gaat met de crimineel V.M. Varga als diens aan lager wal geraakte tweelingbroer, die het gevoel heeft door zijn broer verraden te zijn. Zijdelings wordt de link met de eerste twee seizoenen gelegd door een nevenpersonage hier opnieuw een kleine, maar relevante rol te geven. Het vierde seizoen wist jammer genoeg niet het niveau van de vorige drie te halen hoewel het met dezelfde sterke elementen werkte (drama, crimi, hints naar de vorige seizoenen en een snufje absurdisme) en de strijd tussen een Italiaanse en Afro-Amerikaanse gangsterfamilie op zich voldoende stof bood voor een sterk seizoen. Een vijfde seizoen startte eind 2023 en loopt tot half januari. (jb)
12 Band Of Brothers (VS|2001|HBO)
Van Stephen Ambrose, Tom Hanks & Steven Spielberg | met Damian Lewis, Ron Livingston, Scott Grimes, Shane Taylor, Donnie Wahlberg, Peter Youngblood Hills.
In 1998 bundelden Steven Spielberg en Tom Hanks hun krachten voor de ijzersterke oorlogsfilm Saving Private Ryan, waardoor een paar jaar later het nieuws dat de Hollywood-zwaargewichten opnieuw zouden samenwerken voor een miniserie over de laatste maanden van WO II meteen de verwachtingen op scherp stelde. Wat ze afleverden is een van de sterkste visies op die oorlog die ooit op televisie gebracht werd. Dat is te danken aan de intense wijze waarop de strijd verbeeld wordt, maar ook aan de ingreep om aan het eind van elke aflevering te praten met nog levende veteranen, wat aan veel momenten een intens persoonlijke dimensie schenkt.
De aflevering “Why We Fight” (een verwijzing naar de beroemde reeks televisiefilms die Frank Capra draaide tijdens de oorlog) is een van de meest onthutsende dingen die ooit op het kleine scherm kwamen. Het fungeerde ook als een eresaluut aan regisseur George Stevens, die met zijn camera aanwezig was bij de bevrijding van het concentratiekamp in Dachau en zo onder de indruk was van wat hij gezien had en vastgelegd op beeld, dat hij zwoer nooit nog terug te keren naar het lichte genre waar hij zijn carrière als filmmaker op had gebouwd. (davb)
11 Mad Men (VS|2007-2015|AMC)
Matthew Weiner | met Jon Hamm, Elisabeth Moss, Vincent Kartheiser, January Jones, Christina Hendricks, John Slattery.
“You have everything. And so much of it.” Zelden klonken woorden zo precies, zo terecht, maar ook zo onwetend, want in Mad Men is niets helemaal wat het lijkt. Toch niet als je laag na laag na laag afpelt om tot de essentie van die zeven machtige seizoenen te komen. Wat aan het oppervlak een historisch tijdsdocument lijkt – een recreatie van een specifieke tijd en setting (een reclamebureau aan de New Yorkse Madison Avenue van 1960 tot 1970) – heeft heel wat te vertellen over hoe de Verenigde Staten dat turbulente decennium meemaakten, wat de cultuur was en hoe er gekeken werd naar politiek, rollenpatronen, racisme, etc.
Het is enorm fascinerend hoe de makers aandacht gaven aan elk detail – je zou een lijvig werk kunnen publiceren (iemand deed het vast al) over hoe mode, design en popmuziek een rol spelen in de reeks. Om nog maar te zwijgen over het eindeloze kettingroken. Maar waar het natuurlijk om gaat, en daar wordt eigenlijk al naar gehint in de prachtige opening credits, is de onvermijdelijke val van centrale spil Don Draper, de ultra-charismatische, geniale, maar ook complexe en tragische reclameman die gedoemd is om ten onder te gaan aan de leugens rond zijn zelfgecreëerde ik. (gp)