Het overtuigende debuut van De Toegift heeft zand tussen de tenen en wind in de haren en kijkt naar de einder waar heden en verleden, mijmeringen en weemoed elkaar ontmoeten.
De Toegift opereert sinds een jaar vanop Snowstar Records, een Nederlands label met indie uit eigen land, zoals I am Oak en Donna Blue in de portfolio. De band mocht al het voorprogramma van Alt-J verzorgen en voor hun passage op de laatste editie van Eurosonic Noorderslag haalde de pers in eigen land alvast de loftrompetten boven. Ze mijmeren graag, en doen dat mooi en bedaard, waarmee ze zichzelf plaatsen in de traditie van Ramses Shaffy, Boudewijn de Groot en Spinvis, aquarellen tekenend van het kleine leven en de grote gevoelens en verlangens die daaruit spreken.
De band levert geen half werk en trekt resoluut de kaart van de Kunst, zelfzeker en zonder een zweem van ironie. De bandleden zien er op hun persfoto’s uit als Franse expressionisten en hun poëzie mag onbeschaamd zichzelf zijn. En dat helpt, wanneer de band onder het bedrieglijk luchtige muzikale oppervlak een onderstroom aan thema’s aansnijdt als de vergankelijkheid (“Licht als Stof” verhaalt van een allerlaatste dag op aarde) en herinneringen, waarvan ze de maakbaarheid als dubbelzinnige houvast verzinnebeelden. Nergens doen ze dat duidelijker dan in “Alles is Gemaakt”: ‘Als een geest ontastbaar / sluit ik elke toekomst uit … ik omarm het verleden / Alles is waar’ – dus ook de film die we van ons leven maken, waarin we zelfs niet écht leven, maar ‘spelen dat we leven, alles is gemaakt’.
Zulke zware gedachten hebben ruimte nodig om te kunnen ademen en die krijgen ze in een muzikale ondersteuning die grotendeels neigt naar fluisterjazz van zacht ritselende drumbrushes en pianotoetsen zo helder als fris gepoetste tanden waartegen de stem van zanger Maxim Ventulé strak omlijnd mag afsteken. Het neigt soms naar theater, maar doet nergens geënsceneerd aan. Ventulés gebruik van zijn stem is soepel en wendbaar: meestal mijmert hij bedachtzaam, maar wanneer hij een enkele keer uithaalt, weet hij maximaal effect te sorteren.
De muziek haalt daarentegen nergens echt uit, maar waaiert zo weids uit als het Zeeuwse landschap. We blijven echter ver weg van “Zoutelande”. Het neigt meer naar kunstscholen en cabaret dan naar dronken gezelligheid. Zo gaat op “Nollestrand” de piano samen met de uitdovende zang mee de toonladder af, tot ze een pas de deux mag uitvoeren met de saxofoon. Op subtiel hoogtepunt “Ze zwaait” weten de toetsen te ontroeren en past de zang als een fluwelen handschoen rond de strelende hand van de melodie: ‘De eeuwigheid is nooit voorgoed / tel uit je winst’. De nanana-samenzang op het einde zeilt vrolijk in de wind en doet zelfs – met lichte overdrijving, we geven het toe – enigszins ‘beatlesque’ aan. Wij denken graag aan The Beatles. En als dat kan zonder dat het cringy wordt, worden bonuspunten uitgedeeld.
Af en toe breiden ze hun muzikale palet uit, zoals op de vooruitgeschoven single “Zo Waren de Dagen”, met die kwikzilveren gitaarlijntjes die doen denken aan het meest hemelse van Elbow. Voor een groep die in zijn thuisbasis omgeven wordt door een horizon die voor driekwart uit hemel bestaat, nodigt die nu eenmaal makkelijker uit om naar te reiken. Tel daarbij nog de achterdochtige, zwoele en mysterieuze baslijn en dwarrelende blazers op “Alles is Gemaakt” en er valt voldoende variatie te rapen op dit debuut dat het werk van de twee voorgaande EP’s verzamelt en aanvult met enkele nieuwe nummers.
En zo is De Toegift een ongegeneerd mooi plaatje geworden, zonder dat er spectaculaire hoogtepunten op te vinden zijn – in Zeeland is immers geen plaats voor steile pieken. De kwaliteit staat echter buiten kijf.
