De 10 beste platen van 2021

Op veel vlakken was 2021 een doorslagje van vorig jaar, maar niet op het muzikale. Dit was het jaar van schurende woestijnblues, eigenzinnige rock, Londense grime én de moeilijke tweede. Een artiest herdefinieerde het begrip ‘zware muziek’, een andere verklankte withete black anger. Dionysische saxofoonstoten bliezen ons omver, prikkeldraadgitaren brachten troost. Hier is enola’s top tien van 2021.

10. Mdou Moctar :: Afrique Victime

Een kleine stad ergens in de desolate woestijn van het straatarme Niger in de buurt van de belangrijkste uraniummijnen van het continent. Niet meteen de locatie waarvan je zou verwachten dat een van de beste albums van het jaar er vandaan komt. Nochtans is het daar dat Mdou Moctar nog altijd woont. Met Afrique Victime bewijst hij nogmaals dat hij een van de beste gitaristen van het moment is. Schurende woestijnblues, opzwepende rock, psychedelische trance. Moctar serveert een van de meest opwindende albums van het jaar. (bw)

9. Shame :: Drunk Tank Pink

De moeilijke tweede. De plaat van een halve draai links. Natuurlijk moest Charlie Steen zichzelf oprapen na de eindeloze tour op de rug van debuut Songs Of Praise, even het feesten afleren. Op Drunk Tank Pink vindt u dan ook niet langer het soort kritische en scherpe observaties over anderen, hier keert de zanger zichzelf binnenstebuiten. De muziek volgde als vanzelf, brutaler en minder toegankelijk dan voorheen, meer The Fall dan Nirvana. Met zijn tweede bevestigde Shame dat ze eentje voor de long run zijn. (mvs)

8. Black Midi :: Cavalcade

De meest eigenzinnige rockband van het moment doet het hem weer. Een paar flinke tegenslagen (waaronder het uitvallen van een bandlid) dwongen Black Midi om zichzelf enigszins heruit te vinden. En dat lukte: Cavalcade evenaart zonder enig probleem het geschift hoge niveau van het debuut, maar getuigt ook van veerkracht en durf om muzikale horizonten te verbreden. Reculer pour mieux sauter, zeggen ze dan in het Engels. (bvp)

7. Whispering Sons :: Several Others

Weg grootsheid, welkom (terug) rauwheid. Several Others is een geweldige groeier, een intelligente plaat die niets anders doet dan je ondersteboven halen maar die je toch keer op keer opnieuw wil beluisteren. Zowel Fenne Kuppens’ teksten als de muziek van deze ‘moeilijke tweede’ kruipen onder de huid en de hersenpan, en blijven er lang hangen. Om die reden levert een volwassen geworden Whispering Sons een van onze favoriete platen van het jaar af. Ook hoedje af trouwens voor de maker van de intrigerende hoes die de muzikale sfeer van somberte, eenzaamheid, onrust en angst perfect reflecteert. (lh)

6. Emma Ruth Rundle :: Engine To Hell

Was Emma Ruth Rundle nog niet helemaal doorgebroken met On Dark Horses, dan wel met het prachtige en breekbare Engine of Hell. Vergeleken met eerder werk zijn de uitgeklede liedjes nog vele malen donkerder, ondanks de spaarzame instrumentatie en het gebrek aan eender welk vleugje metal. Des te meer breekt de Amerikaanse met dit werk de harten van miljoenen metalheads wereldwijd. Haar lyrics snijden door merg en been, haar complexloze tristesse is universeel en herkenbaar. Emma Ruth Rundle herdefinieert zware muziek. (mph)

5. Sons of Kemet :: Black To The Future

“You already have the world, just leave black be!” schreeuwt Joshua Idehen in een vlammend en pakkend slotpleidooi op deze vierde Sons of Kemet. Black is angry na de moord op George Floyd en dat black anger zich manifesteert in ritmes zullen we geweten hebben. In een koortsachtige mix van Amerikaanse jazz, Caraïbisch carnaval en Londense grime laat bandleider Shabaka Hutchings de saxofoon spuwen alsof het een reggaetoaster is. De boodschap daarbij is duidelijk: het conservatieve, discriminerende denken moet er nú uit. Black To The Future bevestigt andermaal Hutchings’ onverdroten bezieling én zijn status als Opperhoofd van de hedendaagse Britse Jazz. (hr)

4. Godspeed You! Black Emperor :: G_d’s Pee AT STATE’S END

In dit jaar van woede en droefheid bracht Godspeed You! Black Emperor zijn beste plaat uit in twee decennia. Voor het eerst sinds zijn reünie in 2010 vindt het collectief de balans tussen agressiviteit en melancholie terug dat zijn beste werk zo verpletterend maakt(e). Krakende radiogolven, zorgvuldig geplaatste gitaarnoten, een stuwende ritmesectie en uiteraard die huilende viool: allemaal vallen ze perfect op hun plaats, en dat een hele plaat lang. Zowel in muziek als in engagement blijft Godspeed You! Black Emperor een unieke, te koesteren groep. (ml)

3. Darkside :: Spiral

Spiral is letterlijk de ‘moeilijke tweede’ van Darkside − gelukkig maar. Iets anders was niets minder dan een teleurstelling geweest. Fuck easy listening, Nicolas Jaar en Dave Harrington rokken ons geduld en voorstellingsvermogen bij wijlen op tot de boel tot ontploffing leek te komen, om vervolgens subtiel toch weer een reddingboei in de vorm van een melodietje of, welja, een ritme toe te werpen. Van bij die eerste haast sacrale refreinen tot de laatste noten die zachtjes versterven in de afgrond van het abstracte bestaan, verinnerlijken de negen dwarsliggers van nummers op dit album de onbevattelijke storm die we de realiteit noemen. Je moet er lang en hard op sjieken alvorens hun smakenpalet als een bel in je gezicht uiteenspat, maar net daarin schuilt de voldoening die je ervaart wanneer je toetreedt tot het mysterie van de Darkside. (jdr)

2. Floating Points, Pharoah Sanders & The London Symphony Orchestra :: Promises

Los het volgende vraagstuk op: “Eén doctor in de neurowetenschappen, één tachtigjarige legende uit de freejazz en zestien strijkers komen samen om een van de beste albums van het jaar 2021 op te nemen.” Gezien de absurditeit van de premisse dringt een bewijs uit het ongerijmde zich op. Gesteld de eenheid van tegengestelden kon het immers niet anders dan dat de meticuleuze en haast machinale structuur van een repetitief gespeeld klavecimbelakkoord, de abstracte en dionysische saxofoonstoten en de filmische strijkers van een klassiek orkest elkaar perfect in evenwicht zouden houden. Neem één van de elementen weg en het geheel zou als een kaartenhuis in elkaar stuiken.

Er was dit jaar een bescheiden golfje van technoproducenten die zich verdienstelijk op de meditatieve muziek geworpen hebben, maar Promises was door de interne spanning toch nét iets − euh − spannender dan de concurrentie. Doorheen negen ‘bewegingen’ strijdt de onwrikbare structuur van Floating Points met de vrijheidsdrang van de Sanders’ sax die eerst nog zachtjes smeult als een sintel om in de zevende beweging witheet te ontvlammen. De woede bekoelt daarna weer, gevoel en verstand zijn mooi in evenwicht. De wereld is weer een mooiere plek geworden. (jdr)

1. Low :: HEY WHAT

Verstikkend, benauwend en bloedstollend mooi: HEY WHAT is een nieuw hoogtepunt in de 28-jarige carrière van Low. Met deze dertiende plaat vervolgen Mimi Parker en Alan Sparhawk de weg die ze met Double Negative insloegen. De ondertoon bestaat uit een zee van noise waaruit prikkeldraadgitaren en prikkeldraaddrumcomputers opspatten. Parker en Sparhawk glijden over dat landschap, hun harmonische zangpartijen nu eens mechanisch, dan weer net diepmenselijk en gewikkeld in troost. Ze brengen ‘cold comfort’, zoals ze dat zelf zo mooi zingen op “Disappearing”.

Double Negative verscheen drie jaar geleden in het brandpunt van een tumultueuze periode, opgestookt door een buiige president. De plaat was een spiegel die je de samenleving kon voorhouden. HEY WHAT lijkt opnieuw de harde buitenwereld in zijn textuur te hebben geabsorbeerd. “Ik sluit niet uit dat ik, als ik later HEY WHAT nog eens opzet, vooral aan Covid en de rassenrellen herinnerd ga worden”, zegt Sparhawk daarover in een interview. Maar in de abstracte, soms agressieve slowcore van deze tien nummers ontwikkelen zich ook vagelijk herkenbare melodieën, de negatiefbeelden van meer vertrouwde klanken. Ze staan voor ontroering op de uiterste rand van vervreemding. (pvw)