The Early EPs laat niet alleen een jong Happy Mondays horen dat nog volop zoekt naar een eigen geluid, maar ook hoe de groep klonk vóór dure producers en hippe dj’s zich over hen ontfermden: ongepolijst en onversneden.
Wie denkt aan Happy Mondays, denkt in de eerste plaats aan “Step On”, “Kinky Afro” en “Loose Fit” – hitsingles die werden geplukt van hun derde album Pills ‘n’ Thrills And Bellyaches (’90). De plaat was een commercieel hoogtepunt, maar betekende voor de groep zelf het begin van het einde. Overmatig druggebruik leidde tot onderlinge spanningen, en na een geflopte opvolger (…Yes Please) en een chaotische tournee was het in 1993 over en uit voor Manchesters maddest.
Toch wist zanger Shaun Ryder, na twee halfslachtige reünies voor het geld (en met ingehuurde muzikanten), de oorspronkelijke groepsleden in 2012 weer bij elkaar te brengen. Op toetsenist Paul Davis na is de groep vandaag nog steeds compleet, en vorige week is de band zelfs begonnen aan een nieuwe, twee maand durende tournee op de Britse eilanden.
En zoals de traditie dat wil, wordt dat gevierd met een nieuwe release. Deze keer geen overbodige liveplaat of een ‘nieuwe’ verzamelaar die nauwelijks verschilt van zijn voorganger, maar een box met vier gekleurde vinylschijven met de eerste EP’s en 12 inches, in replica’s van de oorspronkelijke hoezen. Aardig voor de fans die toen nog niet geboren waren, maar ook voor de suf gedanste raver-op-rust die zijn exemplaren niet meer terugvindt.
Voor wie alleen de muziek belangrijk vindt, is er een goedkopere digitale uitgave met de geremasterde versies van Forty Five, Freaky Dancin’, Tart Tart en 24 Hour Party People netjes op een rij. Sommige nummers vind je in deze (of in een oudere) versie wel terug op een van de verzamelaars of op hun langspeeldebuut, maar andere, zoals “The Egg” (nu ook uit als single, mét een nieuwe clip), “This Feeling”, “Yahoo”, “Wah Wah (Think Thank)” en een live-uitvoering van “Freaky Dancin’”, zijn voor het eerst sinds lang weer verkrijgbaar.
Deze muziek werd opgenomen in de periode 1985-1987 – nog vóór de Madchester-gekte losbarstte dus. Toch broeide er toen al iets in Manchester en dan vooral in The Haçienda, de club die werd gerund door Factory Records. Daar kregen toen al zowel dj’s als indiebands een podium, en kwamen fans van alternatieve muziek in contact met dance en omgekeerd. Ryder en co waren habitués, en zouden er ook een van hun eerste optredens spelen, tijdens een talentenjacht.
Gewonnen werd er niet, maar de groep – opgegroeid met hitparademuziek, new wave, postpunk, dance en hiphop – paste wel perfect in de toekomstvisie van Factory. Het label wilde de doom and gloom van de Joy Division-periode achter zich laten, en met The Haçienda weer meer kleur brengen in het leven van de muziekminnende Mancunians. Met hun veel te wijde broekspijpen en veelkleurige shirts zàgen ze er zelfs feestelijk uit.
Dj en Haçienda-programmator Mike Pickering nam met de onervaren Mondays – véél te snel, geven ze nu toe – voor hun eerste EP de songs “Delightful”, “This Feeling” en “Oasis” op. Hun spartaanse mix van bezwerende, repetitieve postpunk en -funk, sprankelende Smiths-gitaren en uit het (uitgaans)leven gegrepen teksten klonk nog wat prematuur, maar wist wel labelgenoten New Order te charmeren. Zij namen de band mee op tournee, en niet veel later zat Bernard Sumner ook achter de knoppen toen “Freaky Dancin’” en “The Egg” werden ingeblikt.
Sumner wilde zelfs hun langspeeldebuut Squirrel And G-Man 24 Hour Party People Plastic Face Carnt Smil (White Out) opnemen, maar het management koos voor John Cale. Veel nieuwe ideeën bracht de levende legende niet bij, maar hij liet de band wel sneller en vinniger spelen. “24 Hour Party People”, een herwerkt “Oasis”, “Tart Tart” en “Little Matchstick Owen” klonken nu een pak snediger en compacter dan op de demoversies. Die waren nogal mak, iets waar het overmatige (soft)drugsgebruik tijdens repetities ongetwijfeld voor iets tussen zat.
Natuurlijk was de groep die we hier horen nog lang niet de band die drie jaar later, met de hulp van enkele gerenommeerde producers en dj’s, wereldroem zou vergaren met Pills ‘n’ Thrills And Bellyaches. Door die grote inbreng van buitenaf zou Happy Mondays achteraf zelfs geregeld afgedaan worden als een stelletje non-talenten, wier losse ideeën door producers aan elkaar gelijmd moesten worden. Dat was op het einde wel vaak het geval, maar zeker niet in de beginjaren.
De jonge Mondays vorlden daarentegen na jaren hard werken en veel repeteren een steeds hechtere kliek met een originele tekstschrijver, een bij vlagen geniale gitarist, een ritmesectie die zo strak speelde dat je er amper een sigarettenblaadje tussen kreeg en een wispelturige toetsenman die af en toe met een geniale inval een hele song deed kantelen.
Hoewel het talent van de jonge groep duidelijk komt bovendrijven op deze verzamelaar, stond die eigen sound in 1987 echter nog niet helemaal op punt. Dat zou pas een jaar later gebeuren met Bummed, het album dat voor veel fans en ook voor de band zelf nog steeds wordt beschouwd als dé ultieme Happy Mondays-plaat.
