Met Welcome The Strange Paradise had The Van Jets zijn muzikale lijn definitief gevonden, opvolger Future Primitives gaat op die ingeslagen weg verder. In de schrijfselen van terrorist Ted Kaczynski vond frontman Johannes Verschaeve dan weer een beladen thematiek. “Geef nu toe: zo’n Trump, daar zie je toch het beest nog in?”
Lord Of The Flies, Mad Max, … Zeggen dat de UNA-bomber Johannes Verschaeve in een trip had gebracht, is een understatement. De lectuur van Industrial Society And Its Future, het manifest dat die Ted Kaczynski schreef om zijn moordzuchtige daden te verantwoorden, bracht een en ander te weeg bij de rocker en leidde uiteindelijk tot de zesde Van Jetsplaat. In de kantoren van platenfirma Sony probeert hij zijn fascinatie voor de schrijfsels onder woorden te brengen.
Verschaeve: “Het is pittige literatuur, hé. Ik heb het boek opgepikt van de koffietafel van Sebastiaan Van den Branden van Amatorski en het boeide me meteen. Het zet de ideeën uiteen die tot zijn daden — die ik natuurlijk afkeur — leidden, maar bij mij triggerden zijn doemvoorspellingen over de instorting van de menselijke beschaving vooral cartooneske beelden van rondtrekkende bendes in een post-apocalyptische maatschappij. Dat sloot ook aan bij de muziek die we aan het maken waren — die ook een beetje brutaal klonk, met de zelfverzekerdheid van hiphop en veel parlando — maar ook bij ons groepsgevoel.”
“Meer en meer zijn we ons er immers bewust van aan het worden dat wij met The Van Jets een echte bende zijn. We zijn geen groep muzikanten die zichzelf bij elkaar puzzelden, maar een vriendenclubje uit het middelbaar dat samenspeelt. Dat is wat uit de handen gelopen doordat we in 2004 de Rock Rally wonnen. En zo klopte alles: muziek, gevoel en tekst.”
enola: En dat leidt dan tot een slechte woordspeling als “From Boy To Beastie”?
Verschaeve: (verontwaardigd) “Om te beginnen: die woordspeling is zo slecht nog niet als je weet dat beastie een term uit Lord Of The Flies is. Ik kreeg zelfs pas achteraf door dat ik ook een pun op The Beastie Boys had bedacht — geloof het of niet. Ik wil in dat nummer de draak steken met het idee dat het dierlijke een stap terug is voor de mens; ik vind het een vooruitgang.”
enola: In dat geval is het je vergeven. Maar humor is dus belangrijk?
Verschaeve: “Zeker. Ik wil geen doodernstig album maken; geen politiek statement. Want uiteindelijk is het maar popmuziek, een genre dat aan elkaar hangt van de leugens en de romantiek. Dan vind ik humor — geen grappen, maar een soort lichtheid — uitermate handig als tegengewicht voor dat zware thema. Zonder dat zou het al snel een donkere, hermetische metalplaat worden, vrees ik.”
enola: Toch lijkt het alsof je ook iets over onze maatschappij wil zeggen door net dat pamflet en aanverwante boeken als inspiratie te nemen.
Verschaeve: “Natuurlijk kun je Kaczynski’s geschriften als een spiegel voor onze tijd zien. Ook nu wordt er geworsteld met de industriële maatschappij en zijn informatie-overload en snelheid. Ik heb het daar ook moeilijk mee, met alles wat je moet en zou: je moét die serie gezien hebben, dat evenement hebben bijgewoond, je moet gezond zijn, bio kopen, … Een mens kraakt onder al die druk, verdrinkt in al de producten die te koop zijn. Daar zing ik over in “Readmade Wildlife”: hoe we ons met de machete een weg moeten kappen door een jungle aan producten. Want ook dat is deze tijd: we maken zo goed als niets zelf meer, alles is altijd kant-en-klaar.”
“Ik merk dat ik zelf ook van heel veel externe factoren afhankelijk ben en het idee van zelfredzaamheid dat je in veel van dat soort apocalyptische geschriften terugvindt, trekt me dan wel aan. Het is ergens wel heldhaftig om wel in je eigen onderhoud te kunnen voorzien, dingen te kunnen maken. Dat heeft iets … puurs dat wel aantrekkelijk is in het licht van mijn frustratie over hoe gemakzuchtig wij leven. Zo’n ander bestaan is inderdaad veel harder, maar dan voel je tenminste dat je leeft. Hetzelfde met fysiek geweld. Ik wil dat niet propageren, maar een geschil met de vuisten beslechten hééft iets. Er is altijd iets frustrerends aan zuiver verbaal een geschil oplossen.”
“Ach, ’t is pure romantiek, hé, want ik weet wel dat zo’n leven geen pretje is, maar laten we niet vergeten dat we nu eenmaal nog altijd een wilde inslag hebben. Ik zie mensen soms als een beest te keer gaan en daar voordeel uit halen. Trump, bijvoorbeeld, daar zie je toch de dierlijkheid in? En toch staat hij aan de top als het alfamannetje; een gorilla die is opgeklommen tot het hoogste echelon, ook net doordat hij zoveel blaft door zijn gebrek aan beschaving. Er is ook een reden dat we zakenmensen met haaien vergelijken. Het zijn vaak mensen met een middelmatig idee, maar een grote bek die het verste raken, omdat ze mensen durven opzij duwen en voor zichzelf opkomen.”
enola: Was het evident dat je na Welcome To Strange Paradise hetzelfde geluid zou behouden?
Verschaeve: “Eigenlijk wel. De tour na die plaat is erg aangenaam verlopen. We amuseerden ons en ook muzikaal voelde het juist. Nummers als “Shit To Gold” en “Two Tides Of Ice” bleven ook voor ons tijdens het optreden erg fris aanvoelen en zo werden ze als vanzelf de prototypes voor de nieuwe songs. Meestal moet ik na een nieuw album even zoeken waar ik heen wil, maar nu was dat vrij duidelijk. En dus klinkt Future Primitives zoals onze vorige plaat: het is nog altijd rock, maar open genoeg, zodat ook invloeden uit andere genres kunnen binnensijpelen. Hiphop bijvoorbeeld, wat me de kans gaf ook vocaal eens iets anders te doen dan gewoon zingen.”
enola: Het valt op dat de rockgitaren weg zijn. Alsof je een andere gitarist bent geworden.
Verschaeve: “Helemaal waar. We spelen geen klassieke rockpartijen meer als vroeger, het draait eerder om een geluid, om iets abstracter. Ik hou nog altijd van de gitaar als instrument, hoor: ik ken het goed en je kunt je er fysiek meer op uitleven dan op toetsen. Maar je hebt gelijk: ritme is belangrijker geworden in mijn spel. Het zijn nog geen funkgitaren, maar het staketsel dat de ritmesectie bouwt, is veel belangrijker geworden. Daar draperen we de melodie over, eerder dan, zoals vroeger, die centraal te zetten en met ritme te onderstutten. Misschien is dat de invloed van T.C. Matic, die ook een heel erg solide ritmesectie gebruikte om abstracte gitaren en melodieën verkocht te krijgen. Ik hou wel van dat brutale; mijn gitaarspel is altijd al ritmisch geweest en nu ik een liefde voor hiphop heb ontwikkeld, zal dat nog veel meer zo zijn.”
enola: Jullie kozen er ook voor om het album zelf te producen.
Verschaeve: “En daar hebben we lang over getwijfeld. We overwogen het al een paar keer, want werken met externe producers is ook altijd gedoe, maar het probleem is dat opnemen bij ons behoorlijk heftig kan zijn. Iedereen heeft altijd een mening, dus we gingen er van uit dat, als we het heft in eigen handen namen, het zeker tot een split zou leiden. Nu was het echter het goeie moment, gezien de thematiek van de plaat: die zelfredzaamheid, het groepsgevoel klopte en de muziek was ook niet zo vergezocht dat het technisch onmogelijk was.”
“Uiteindelijk heb ik het laken wel wat naar me toegetrokken, aangezien er toch één iemand kapitein van het schip moet zijn, maar al bij al ging alles vlot en zijn we er samen uitgeraakt. Het viel op dat iedereen zich deze keer iets meer heeft ingehouden; zelfs een beetje constructiever was. Maar bon, chapeau voor echte producers, want de eindverantwoordelijkheid voor een plaat dragen is echt veel werk. (lacht) Meestal kijk je naar hem voor een soort van magie, een goedkeurende stempel dat het ok is wat je doet. Nu moesten we dat zelf uitmaken. Geen externe toetssteen hebben, was het moeilijkste.”
p>enola: En toch is Leo Abrahams, de producer van Welcome To Strange Paradise nog even langsgekomen. Hoe kwam dat?
Verschaeve: “We zijn na die opnames contact blijven houden en ik had hem gepolst of hij zin had om iéts bij te dragen aanFuture Primitives . Hij is ondertussen meer sessiemuzikant geworden. Ik heb hem in Oostende uitgenodigd en zo is hij een paar dagen mee komen knutselen: met zijn bakjes gehurkt op het tapijt en ik ernaast in de stoel van producer. Dat was een rare omkering van de rollen. (lacht) Hij heeft zijn mening wel gegeven over de songs, maar op een heel bescheiden manier. Eigenlijk voelde het veel meer alsof ik met een kameraad wat brielde.”
enola: Ondertussen bestaan The Van Jets dertien jaar en leef jij van je muziek. Heb je enig idee wat je had gedaan als dat niet was gelukt?
Verschaeve: “Ik ben filosoof van opleiding, dus misschien ga ik lessen filosofie geven. Aan een vrijwillig publiek, dan wel (lacht), maar dat heb ik niet te kiezen, vrees ik. Onwillige pubers? Dat zou een uitdaging zijn, maar ach, ik heb ondertussen genoeg podiumervaring opgedaan om dat aan te kunnen. Ik merk al op familiefeesten dat ik het iets gemakkelijker heb dan anderen om een speech te houden.”
enola: Geen spijt dat het buitenland nooit iets geworden is?
Verschaeve: “Toch wel, maar ik ben daar ondertussen wel in het reine mee. Ik heb niet langer de ambitie om voor een habbekrats heel Europa af te reizen, in de hoop dat ik volgende keer voor wat meer geld mag langskomen. We hebben dat met onze eerste twee platen gedaan, dus we hebben het continent wel gezien. Ach, je moet er heel veel geld en tijd in investeren en dan nog is het heel straf als er ook iets van komt. Geloof me: het kan een reality check zijn. Je mag alle sant in eigen land zijn dat je wil, van zodra je de grens over gaat, is het terug van nul beginnen en spelen voor vier pintjes. Dat kan confronterend zijn.”
“Het moet zo hard niet meer. Ik ben vader van twee en ik wil ook vader zijn, niet iemand die een week thuis is tussen twee tours van een paar maand in. We hebben dat geprobeerd, het is niet gelukt. Nu moet er zich al een reuzekans voordoen voor we nog eens de stap zetten. En ik ben realistisch genoeg om te weten dat het er niet inzit, maar ik weet niet eens of dat echt erg is. Uiteindelijk leef ik hier en als we hier zalen kunnen doen vollopen, is dat ook al heel mooi. Dat klopt ook al voor mij.”
enola: Zoals Jan Verheyen onlangs samenvatte: “Liever een grote vis in een kleine vijver, dan een kleine vis in een grote?”
Verschaeve: “Misschien wel.”
The Van Jets stellen Future Primitives op 21 december voor in de Ancienne Belgique in Brussel.
