Ontelbare levens heeft hij verwoest, de Tweede Wereldoorlog. In het voorbije jaar, waarin de ene Eerste Wereldoorlog herdenking de andere in ijltempo opvolgde, greep ook Diane Broeckhoven naar dat grote conflict waarbinnen een volkerenmoord kon geschieden; een genocide van een onbegrijpelijke omvang. Die genocide eindigde destijds niet met de capitulatie, maar duurt voort tot vandaag, in de herinnering van al diegenen die er getuige van waren.
De eerste vraag die je je stelt van zodra je De poppendokter hebt dichtgeslagen, zou kunnen zijn: “Moet dit boek er zijn?” Het antwoord is echter vergiftigd, want als er alleen boeken zouden zijn die er moeten zijn, is het gedaan met de diversiteit, met de trivialiteit, en dus grotendeels met het concept “lezen ter ontspanning”. Kortom: de vraag zou anders moeten geformuleerd worden. Bijvoorbeeld: “Voor welk publiek heeft Broeckhoven dit verhaal geschreven?” De plot getuigt immers van een haast jeugdige naïviteit. Ze handelt over een vriendschap tussen een jongen en een meisje, die elkaar in hun prille jeugd vinden en meteen beseffen dat ze met elkaar verder willen. De beruchte Wereldoorlog steekt daar echter een stokje voor, en wel omdat zij van Joodse origine is.
Op een dag is Esther verdwenen, wat Hendrik ertoe aanzet zijn leven te wijden aan het laatste en belangrijkste restant van hun geschiedenis: een pop. Hij besluit poppendokter te worden, iemand die datgene heelt wat door anderen doorgaans weggegooid wordt wegens gebruikt, wegens horend bij de kindertijd. Het is een mooie metafoor voor hoe Hendrik in het leven staat: hij houdt zich vast aan die schim uit het verleden, en via die schim ook aan zijn eigen vergane onschuld, aan die époque uit zijn leven waarin alles nog mogelijk was en waarin de wereld niet verteerd werd door haat. Als kind was hij geen deelgenoot van dat grote conflict, maar toch is dat conflict zijn leven ondertussen gaan overheersen. Omdat het hem de pas afsneed van zijn geliefde, hem de adem der hartstocht ontnam. Wat kan, na zo’n ingrijpend trauma, een leven nog betekenen? Dagen worden een gevecht, een gevecht met een herinnering die als een waakvlam te pas en te onpas de kop opsteekt.
Romantisch? Jazeker. Wie literatuur graag sober en realistisch gepresenteerd krijgt, zal waarschijnlijk vloeken op een verhaal als dat van De poppendokter. Conform de logica van een jeugdboek vraagt Broeckhoven van haar lezers dat die de hele premisse waarop de roman gebouwd is zonder slag of stoot aanvaarden. Wie dat doet, krijgt een mooi tijdsbeeld en een vertelling over verscheurdheid die universeler is dan louter de oorlogscontext. Dit boek gaat immers, voor wie even niet aan de hele oorlogsentourage wil denken, over iemand die weigert een droom op te geven en voor zichzelf van een fantoom een idylle maakt. Hoezeer Broeckhoven dat gegeven ook lijkt te verheerlijken, tegelijk wordt de lezer gewaar dat Hendrik zelf in feite zijn geluk in de weg staat, door halsstarrig te blijven geloven in dat ene moment waarop twee kinderen langzaam maar zeker ontwaakten, hoewel het nog altijd kinderen waren. Die laag, die Broeckhoven er allicht doelbewust heeft ingestopt, verbreedt de leeservaring en smeedt de roman tot een geheel dat ook psychologisch-moreel interessant is.
Verder staat de schriftuur vooral in het teken van het escapistisch lezen: de stijl plooit zich naar het verhaal, en vraagt zelden of nooit om stilstand, reflectie of verwondering. De taal wordt ingezet als instrument, als penseel waarmee de auteur haar personages schildert. En ja hoor, die komen wel degelijk als mensen uit de pagina’s naar voren. Hoewel Broeckhoven bouwt op de nogal wankele ondergrond van een verhaal waarin de emoties en de sentimenten voor het grijpen liggen, maakt ze van De poppendokter toch iets echts, iets aanraakbaars, iets dat iets losmaakt. Voor dat specifieke lezerspubliek dat van literatuur niet verwacht dat het een bestaan op zijn grondvesten doet daveren, voor diegenen die gewoon zoeken naar een boek dat niet loslaat, dat een goeie vaart heeft en dat voor even alle andere miserie op de wereld doet vergeten. Die mensen zitten met Broeckhovens meest recente roman gebeiteld.
