Het was even slikken die negentiende juni van afgelopen jaar. Acteur James Gandolfini was plots niet meer. Tony Soprano, de onsterfelijke capo di tutti capi uit The Sopranos, was ons ontnomen. Het is vreemd hoe de dood van een bekend persoon die je nog nooit hebt ontmoet je kan treffen. Maar ergens ook normaal als je uren en dagen voor je televisie gekluisterd zat om het hem aan het werk te zien in de legendarische HBO-reeks. Die genereuze glimlach, dominante en dreigende aanwezigheid gaven hem tonnen persoonlijkheid. Ook in de films waarin hij bijrollen voor zijn rekening nam, viel hij op. Zo kon je recent nog van zijn kunnen genieten in Zero Dark Thirty en Killing Them Softly. Geen pletwals die iedereen van het scherm speelde, maar een begenadigd acteur met een zichtbare passie voor zijn vak. Dat blijkt ook uit zijn laatste hoofdrol in Nicole Holofceners Enough Said. Gandolfini geeft blijk van een hoog knuffelgehalte in een tedere romcom over het vinden van liefde op middelbare leeftijd en de obstakels die dat met zich meebrengt.
Tegenspeelster van Gandolfini is actrice en comedienne Julia Louis-Dreyfus. Ze kruipt in de huid van Eva, een professionele masseuse die al een tijdje van haar man gescheiden is en alleen woont met haar dochter. Ze wordt meegesleurd door haar naaste vrienden naar een feestje waar ze Albert (Gandolfini) ontmoet, een vriendelijke en charmante man. Het klikt, want beide besluiten om opnieuw met elkaar af te spreken. Tegelijkertijd treft Eva ook een nieuwe vriendin in poëte Marianne (Catherine Keener). Marianne is ook gescheiden en weet enkel maar negatieve anekdotes te delen over haar ex. Geen probleem, tot Eva realiseert wie de ex-man van Marianne blijkt te zijn. Plots wordt de prille liefde tussen Eva en Albert op de proef gesteld.
Enough Said is een film die handelt over de levens van mensen uit de Amerikaanse middenklasse. Met dat als uitgangspunt krijg je al snel verhalen die je tenen doen krullen, omdat ze vaak niet verder raken dan egocentrische portretten van de banale leventjes die die middenklasse beheersen, gevuld met al even banale problematieken (zie ook: This is 40). Het is vaak dan ook moeilijk om een oprechte emotionele band op te bouwen met zulke personages. Maar het kan blijkbaar ook goed gedaan worden. Holofcener gooit je ook in die Amerikaanse middenklasse-wereld, maar vermijdt banaliteit of het gevoel dat de personages in hun eigen cocon blijven zitten De regisseuse gunt ons personages die zeer menselijk en herkenbaar aanvoelen, zich niet lijken in te laten met nodeloze zorgjes en gegrond zijn in het dagdagelijkse. Niet dat Holofcener niet knipoogt naar het opgeblazen drama dat kan gepaard gaan met een gesetteld Amerikaans bestaan. Dat doet ze met de personages van Toni Colette en Ben Falcone, een clichématig koppel dat eerder voor de komische noot moet zorgen en voor een licht uitvergrote kijk op het gezinsbestaan, dan dat ze het dramatische ondersteunen.
Want het drama-aspect staat centraal in Enough Said. Versta ons niet verkeerd, de film blijft tijdens zijn volledige duur een luchtige toon aanhouden, maar kiest op komisch vlak hoofdzakelijk voor een zeer subtiele aanpak. Lachen, gieren en brullen staan niet op het menu. Wat wel op het menu staat is een hartverwarmende en volwassen blik op wat liefde nog kan betekenen voor twee mensen van middelbare leeftijd. Holofcener behandelt de ontluikende vriendschap en relatie tussen Eva en Albert nooit op een puberale manier, maar toont een oprechte interesse in hun emoties en hun verhouding ten opzichte van elkaar als mensen, niet als bordkartonnen figuren. Dat keert ook terug in de relatie van beide tortelduifjes met hun tienerdochters.
Liefde kent ook haar obstakels, wat in deze film wordt opgevoerd in de vorm van de vooroordelen of de te snelle vonnissen die we over elkaar kunnen vellen. Dat obstakel wordt geïntroduceerd door het personage van Catherine Keener, wat binnen het genre had kunnen uitvallen als een te mechanisch plotpunt, maar dankzij de subtiele regie en komische talenten van Louis-Dreyfus toch een mooie balans binnen het geheel vindt
Louis-Dreyfus en Gandolfini maken de film wat hij is en geven hem met hun gevoeligheid een echt hart. Gandolfini is in Enough Said schattiger dan een resem puppies en baby-zeehondjes tezamen. Vergeet Tony Soprano, want de Gandolfini in deze film straalt een intense en menselijke warmte uit waardoor je hem zo tegen de borst zou willen drukken. Hij barst van emotie, toont zich breekbaar en onnoemelijk liefdevol. Gandolfini zorgt ervoor dat je als kijker oprecht geraakt bent wanneer cupido toch niet zo genadevol blijkt voor zijn personage. Julia Louis-Dreyfus bewijst dan weer waarom ze één van de betere Amerikaanse comediennes van het moment is door haar komische capaciteiten mooi te integreren in haar dramatisch vermogen als actrice. Ze heeft een geweldige chemie met Gandolfini, brengt haar dialogen altijd met de nodige luchtigheid en een intrinsieke kwinkslag en ze weet je ook emotioneel te raken wanneer het effectief nodig is.
Enough Said bewijst zich als een romcom die zichzelf en zijn personages serieus neemt en niet de zoveelste toevoeging wil zijn tot het genre. Straffe cinema wordt het nooit, maar wel oprechte en eerlijke, die geen grote emoties najaagt. Vormelijk blijft het allemaal zeer sober, zonder grote ambities en heeft het maar weinig om het lijf. Het is een braaf filmpje dat, moest het Gandolfini’s laatste hoofdrol niet zijn, snel vergeten zou worden. Een film zonder grote mankementen, maar ook geen troeven waardoor het meer wordt dan een leuk tussendoortje. Uiteindelijk is Enough Said één van die films die je met een voldane glimlach achterlaat, grotendeels dankzij de manier waarop Gandolfini zich openstelt in dit genietbare kleinood. Dank daarvoor, James!
