Vertaalmeester Peter Verstegen gaat de confrontatie met de grote wereldliteratuur allerminst uit de weg. Qua poëzie liet hij zich in Shakespeare al gelden met de fenomenale uitgave van diens Sonnetten bij uitgeverij van Oorschot. Ook nu hij het theater onder handen neemt, is het resultaat niet minder dan schitterend te noemen. Hamlet lezen en sterven?
De Perpetua-reeks van Uitgeverij Athenaeum blijft uitpakken met vertalingsparels. De lijst van werken die opnieuw of voor het eerst werden vertaald is ondertussen te lang om op te noemen en het einde is gelukkig nog niet in zicht. Twee constanten: het gaat steevast om monumenten uit de wereldliteratuur, onder handen genomen door onze beste vertalers. Peter Verstegen, die zich recent ook nog liet opmerken met een nieuwe zetting van Albert Camus’ L’étranger, is hierbij een terugkerende naam. Dat Shakespeare niet mocht ontbreken tussen “de honderd beste titels ooit” stond buiten kijf, vraag bleef: met welke titel. De liefhebber kon wel raden dat dit Hamlet zou worden. De tragedie getiteld naar Shakespeares meest complexe, meest subtiele en gelaagde personage. De tragedie ook die de meeste vragen oproept en nog altijd het dichtst bij ons staat.
De plot, teruggaand op een middeleeuws verhaal, is gemeenzaam bekend. Prins Hamlet is de zoon van de Deense koning. Deze wordt vermoord door zijn broer Claudius, die uit is op een huwelijk met koningin Gertrude, moeder van Hamlet. De bloedschande van de koningin is een feit dat Hamlet hevig ontreddert. De geest van de koning verschijnt en eist dat Hamlet wraak neemt op zijn oom. Hiertoe veinst Hamlet waanzin; de tweespalt tussen onvermogen tot handelen en actie bepalen de lijn van het stuk. Wat hieruit niet duidelijk wordt, dat kan alleen de tekst doen, dat is de persoonlijkheid van Hamlet en diens intellectuele kracht. Veel archetypische nevenpersonages kleuren het drama: Ophelia en Laertes, de kinderen van Polonius, Horatio en natuurlijk die onvergetelijke grafdelver.
Shakespeares uitdrukkingsmiddelen in Hamlet zijn maximaal in hun effect. De waanzinscènes, de overgangen van proza naar versvorm, de nimmer aflatende actiegerichtheid geven aanleiding tot een ongekende intensiteit. Dat Verstegen deze uitdrukkingsmiddelen transformeert naar een natuurlijk klinkend Nederlands, mét behoud van de poëtische kracht, is een ware tour de force. Behendigheid en retorische kracht, zonder in te boeten aan verstaanbaarheid. Leg Verstegens tekst naar die van Willy Courteaux en je mond valt open over hoeveel daar nog aan te verbeteren viel, of liever: hoeveel moderner, hoeveel leesbaarder hij kon worden. Beide uitgaves (Courteaux vertaalde het complete toneelwerk in een prachtige uitgave voor Meulenhoff Manteau) zijn rijkelijk voorzien van aantekeningen met intertekstuele duiding, historische context, vertaalmoeilijkheden en interpretatie van het drama. Dit laatste punt is een grote troef van de Courteaux-uitgave, misschien bewust gemeden door Peter Verstegen: de minutieuze ontrafeling van de plot in psychofilosofische overpeinzing, door Courteaux quasi-essayachtig gebracht in een lange inleiding. Toch een meerwaarde voor de geïnteresseerde, verder kijkende lezer die het niet louter met het fragmenterende notenapparaat wil doen.
Met Hamlet verschijnt een hoogtepunt in de Perpetua-reeks. Niet zomaar, maar in de meest sprankelende vertaling, met alle nodige toebehoren in het exhaustieve addendum. Zoals de melomaan terugkeert naar Bach, hoewel steeds anders vertolkt en aan de tijd aangepast, zo keert de lezer misschien wel terug naar Shakespeare. Want dezelfde mystiek van het slotakkoord als bij de kapelmeester uit Leipzich vinden we ook bij de grootste Engelstalige schrijver — de rest is stilte.
