Televisie is als medium volwassener dan ooit. Er zijn nog altijd zielen die standvastig volhouden dat het een marginaal verschijnsel is dat in de schaduw blijft staan van de grotere audiovisuele kunsten, maar die mening kan je amper nog volhouden als je kijkt wat er tegenwoordig wereldwijd wordt geproduceerd aan fictie voor de kleine lichtbak. Het is de laatste jaren een opmerkelijke trend dat grote filmregisseurs hun heil zoeken bij televisie. Hun grootste motivatie daarvoor is de vrijheid die ze krijgen. Kleppers als Steven Spielberg, Martin Scorsese, Steven Soderbergh en Gus Van Sant vonden allemaal hun weg naar televisiezenders die veel meer speelruimte toelieten. Zo ook David Fincher, die als producent en regisseur optreedt van de politieke dramareeks House of Cards, een herbewerking van de gelijknamige Britse BBC-reeks. House of Cards levert een intrigerende en bijtende blik op het machtssysteem in Washington en de ‘survival of the fittest’-cultuur die er heerst.
Aan House of Cards werden al heel wat woorden vuil gemaakt, omdat het geen reguliere serie is waarvan elke week een aflevering werd getoond op een bepaalde zender. Opvallend was dat alle dertien afleveringen op hetzelfde moment beschikbaar waren op de Amerikaanse streaming-dienst Netflix. Dat zorgde ervoor dat men begon te spreken over het fenomeen binging of marathoning, waarbij je als kijker de kans krijgt om het gehele seizoen in één ruk uit te zitten. Een interessant fenomeen dat sommigen al deed spreken over een kleine revolutie in televisiekijken. Dat is misschien nog wat vroeg, maar mensen hebben nu eenmaal graag hun kijkvoer zo snel mogelijk ter beschikking. Ondergetekende heeft zich ooit eens gewaagd aan een binging-sessie van seizoen 7 van The Shield – waarna mijn hersenmassa aanvoelde als een uitgedroogde spons. Op eigen risico dus.
Kevin Spacey verzorgt de hoofdrol als het democratische congreslid Frank Underwood. De serie begint aan de vooravond van de inauguratie van een nieuwe Amerikaanse president. Underwood staat te popelen, want president Walker (Michael Gill) heeft hem de positie van minister van Buitenlandse Zaken beloofd. Zijn wereld stort dan ook in wanneer hij te horen krijgt dat de president die belofte niet gaat nakomen. Underwood is zwaar op zijn tenen getrapt en plant een strategische tegenaanval om het beleid van Walker te ondermijnen. Underwood ontpopt zich als een koele kikker en meestermanipulator die perfect weet aan welke koordjes hij moet trekken in Washington om de situatie naar zijn hand te zetten. Hij wordt bijgestaan door zijn al even berekende vrouw Claire (Robin Wright) – die hoofd is van een non-profitorganisatie – en bindt een jonge en opportunistische journaliste (Kate Mara) aan zich, om van tijd de nodige informatie te lekken. Underwood staat op voet van oorlog en zal er alles aan doen om zijn zin te krijgen.
De eerste twee afleveringen van House of Cards liggen in de betrouwbare handen van David Fincher. Zijn koele, maar toch sfeerrijke digitale handtekening is onmiddellijk herkenbaar. We kijken naar Washington door een realistische filter van neutrale en koude kleuren, maar Fincher kan bij momenten de hoofdstad van Amerika ook een dreigende en haast magisch realistische sfeer meegeven. Dat laatste is vooral merkbaar tijdens enkele nachtscènes. Je mag als kijker van geluk spreken dat de look van de reeks wordt bepaald door een meesterstilist als Fincher.
Ook los van het visuele aspect bevat House of Cards een aantal opvallende stilistische ingrepen. Om de kijker min of meer in de rol van Franks medeplichtige en rechterhand te dwingen doorbreekt Kevin Spacey op gepaste momenten “de vierde muur” door de kijker rechtstreeks aan te spreken in de camera. Die techniek heeft zowel zijn voor- als nadelen. Het geeft je een gedetailleerde blik op wat voor een persoon Frank Underwood is en hoe de man zijn reptielachtige psyche precies werkt. Underwood heeft steeds de volgende stap in zijn manipulatief schaakspel al uitgedokterd en deelt die enkel met ons. Het feit dat enkel jij weet wat Underwood van plan is en dat Franks marionetten in het ongewisse blijven, geeft je als kijker een ongemakkelijk gevoel van voldoening. Fincher en co verwijzen met deze ingreep overigens zeer nadrukkelijker naar Shakespeare’s Richard III, ook al het verhaal van een ultieme politie intrigant, die op tijd en stond het publiek rechtstreeks aansprak om zijn plannetjes uit te leggen en zichzelf te complimenteren over hoe slim hij wel is. Spacey trekt ons met zijn sluwe en effectieve acteerprestatie mee op het niveau van Underwood. Anderzijds wordt dit trucje soms ook doorzichtig en doorprikt het soms ook de spanning van de scène. Bij wijlen kan het ook betuttelend overkomen, omdat je het gevoel hebt dat de serie je handje wil vasthouden. Soms is het beter om de kijker zelf te laten ontdekken wat Underwoods volgende zet is. Hoe dan ook: de meest memorabele quotes uit de serie komen uit deze monologen, dus we willen zeker niet te veel klagen.
House of Cards zorgt niet voor revolutionaire televisie, maar is wel een meeslepende en knap vertelde machtsintrige. Dat politiek een vuil spelletje kan zijn waar met plezier messen in andermans rug worden gestoken, is geen nieuws, maar House of Cards brengt zijn verhaallijn met overtuiging en een doeltreffende vormgeving. Niet alles werkt zoals het zou moeten, maar als het werkt, dan is het er ook pà l op, met de verhaallijn omtrent Peter Russo op kop. De liefdesaffaire tussen Underwood en de jonge journaliste gespeeld door Kate Mara is dan weer een minder geslaagde plotlijn. Ook de journalistieke kant van het verhaal kon iets straffer uitgewerkt worden. Het wil de sfeer van All The President’s Men uitademen, maar is daar nog niet helemaal, ook al zet Constance Zimmer een geweldige bijrol neer als politiek journaliste.
Er zitten dus wel wat schoonheidsfoutjes in, maar wij kijken in ieder geval uit naar seizoen twee (nu beschikbaar als download), al is het maar om te kijken welke kaarten Underwood nog in zijn mouw steken heeft en hoe goed Kevin Spacey wel niet is (ondanks zijn licht geforceerd accent). House of Cards is een efficiënte, professioneel gemaakte serie. Meer vragen wij soms niet.
PS: aflevering vijf en zes zijn geregisseerd door Joel ‘Batman & Robin’ Schumacher, maar dat is geen reden tot paniek.
