Lee Daniels, is dat niet de man die drie jaar geleden Precious: Based on the Novel ‘Push’ by Sapphire – een bijzonder protserige titel voor een bijzonder vreselijke film – op ons losliet en er verdorie nog twee Oscars mee won ook? Toegegeven, wij waren niet echt aan het aftellen naar de nieuwe film van deze regisseur, wiens laatste wapenfeit eerder leek op een opsomming van miserie en sociale ellende dan op een film, maar in de eerste berichtgevingen die ons na de première van The Paperboy in Cannes eerder dit jaar onder de ogen kwamen, ontwaarden wij een behoorlijk goede reden om deze prent toch een kans te geven: Nicole Kidman zou immers pissen op tieneridool Zac Efron. Pissen was effectief het woord waar sommige media zich van bedienden, en groot was onze teleurstelling wanneer bleek dat het eerder om een functioneel en wel erg braaf in beeld gebracht urineren ging. Wie had gedacht dat Daniels de afgelopen drie jaar had geleerd om de moraliserende ondertoon achterwege te laten of in plaats van zijn belerende wijsvinger zijn onbeleefde middelvinger op te steken, is er dus aan voor de moeite.
Enfin, de plot laat zich gelukkig al iets minder hemeltergend lezen dan bij ’s mans vorige film het geval was. Spil van het verhaal is het onderzoek dat Ward Jansen (Matthew McConaughey) en zijn collega Yardley (David Olewoyo) voeren naar de volgens hen onterecht ter dood veroordeelde Hillary Van Wetter (John Cusack). Daarvoor gebruiken ze de hulp van zijn verloofde, de nogal karikaturale gevangenengroupie Charlotte Bless (Nicole Kidman), en Wards kleine broer Jack (Zac Efron), die een beetje kampt met een verloren moedercomplex dat hem een crush op Kidmans personage bezorgt, alsook een hechte band met de zwarte huisbediende Anita (Macy Gray). En het zijn die laatste, sociaalkritische details die van The Paperboy veel meer een probleemfilm maken dan nodig is.
Dat brave toontje waarmee hij tegelijk bepaalde situaties wil aanklagen maar ook en vooral niemand tegen de schenen wil stampen, is tekenend voor de politiek hypercorrecte visie en de bijhorende saaie regie van Lee Daniels: hij kiest net zoals in Precious voor een setting waarin hij gemakkelijk enkele onrechtvaardigheden of sociale problemen kan aankaarten, in dit geval het Florida van 1969. Naast de met zichzelf worstelende homo-rol van McConaughey, is er ook wééral de onderdrukte zwarte, hoewel ze ditmaal maar half zo zwaar is als Precious zelve en wél iets heeft bereikt in haar leven, namelijk haar plaats als dienstmeid des huizes. Echt scherp wordt Daniels’ aanklacht echter nooit, en de wel erg onsubtiele manier waarop hij drempelmomenten in de film beklemtoont – Efrons personage noemt de zwarte collega van zijn broer een nigger, de stouterik! – doen grijze haren ten berge rijzen.
Daniels trekt op die manier bovendien alle aandacht weg van wat The Paperboy eigenlijk is, of toch zeker had kunnen, zelfs moeten, zijn, namelijk een onderhoudende journalistieke thriller die zichzelf niet al te serieus neemt en al zeker niet op zoek gaat naar alle sociale onrechtvaardigheid die hij maar kan vinden. Het is dan ook vooral Nicole Kidman die The Paperboy nog enig krediet bezorgt, in een schaamteloos trashy performance als de marginale criminelenaanbidster Charlotte Bless. Haar prestatie balanceert meer dan eens op het randje van de karikatuur, maar Kidman heeft genoeg ervaring om ook op de goedkope hoge hakken van haar personage haar evenwicht te bewaren en doet bovendien vermoeden dat dit wel een erg plezante film had kunnen worden had Daniels in zijn regie dezelfde risico’s durven nemen als Kidman in haar acteerprestatie.
Het contrast met Zac Efron is overigens gigantisch: alles aan deze figuur voelt nog 21ste-eeuwser aan dan Facebook, en hij is dan ook compleet ongeloofwaardig als exponent van de zestiger jaren. Je kan hem nog zoveel retro-outfitjes laten aantrekken als hij wil, ze zullen altijd lijken of ze de laatste hipstermode van nu zijn in plaats van de kledij die jongeren in die dagen droegen. Mister High School Musical gaat nog stevig zijn best mogen doen wil hij van zijn posterboy-imago afraken. Dat is overigens iets waar zijn collega Matthew McConaughey ijverig mee bezig is: we vinden het dan ook best wel sneu voor die laatste dat na zijn erg zelfrelativerende prestatie in Magic Mike en zijn indrukwekkende incarnatie van het titelpersonage uit Killer Joe hij geen hattrick weet te scoren met zijn nogal ondankbare rol in The Paperboy.
Begrijp ons niet verkeerd: het is niet dat er nu totaal niets te beleven valt: de telepathische seksscène (jawel, dat leest u goed) tussen Kidman en Cusack tijdens een gevangenisbezoekje is best nog wel lachen als u ook wel eens kunt genieten van weinig verfijnde humor, en de bloederige, on-screen moord aan het einde van de film geeft je eindelijk een klein beetje voldoening als het op opwinding aankomt. Dat zijn echter druppels op een hete plaat, want niet alleen is Daniels vergeten om een beetje aandacht te vestigen op het spannende aspect dat ergens nog wel in de plot verscholen zou kunnen zitten, het verhaaltje meandert doorheen de volle 107 minuten ook nog eens een aardig stukje weg, zodat het verdomd moeilijk wordt om je aandacht er enigszins bij te houden.
Veel scènes doen dan ook absoluut niets ter zake, omdat Daniels er gewoon nooit in slaagt om zijn personages enige gestalte mee te geven. De seksscène tussen Efron en Kidman zal, evenals de pisscène, wel bedoeld zijn om wat meer duiding te geven aan de jongen z’n moedercomplex, maar als kijker geloof je het nooit, en die sequenties worden dan ook compleet overbodig. Het had heus geen kwaad gekund mocht er wat meer aandacht zijn uitgegaan naar een strak scenario, in plaats van steeds te proberen er met man en macht een personagegedreven drama van te maken. Net als in Precious wil Daniels immers een op sterke karakters gestoeld drama maken, terwijl hij geen flauw benul lijkt te hebben van wat sterke karakters eigenlijk zijn – of is er dan toch iemand die de figuren in Precious of The Paperboy op enige nuancering kan betrappen?
Als drama is dit dus een stevige misser, en ook al wil hij zijn nieuwste worp – want het is echt wel een worp, als we het weggesmeten talent van Kidman en McConaughey indachtig zijn – als extraatje een soort vuilbekkend sfeertje meegeven, wij denken dat Daniels gewoon niet over de cojones beschikt om dit vehikel een scherp kantje mee te geven. En zo wordt The Paperboy toch nog trash, zij het niet op de plezante manier.