Franz Kafka – Chantal Montellier – David Zane Mairowitz :: Het proces

Klassieke romans en verhalen kennen veel verschijningsvormen. Naast de zorgvuldig vormgegeven edities, kritische tekststudies en goedkope paperbacks vormen ze ook de grondstof voor verfilmingen, theaterbewerkingen en zelfs stripvarianten. Sommige regisseurs en scenaristen gaan hierbij los van het medium losjes om met bronnenmateriaal, anderen kiezen dan weer voor een vrij getrouwe bewerking.

Chantal Montellier en David Zane Mairowitz hebben met Het proces duidelijk voor de tweede piste gekozen. Hoewel het allesbehalve een sinecure is om Kafka’s verhaal in zijn geheel in een strip over te nemen zonder te bezwijken onder het gewicht, slagen ze er toch in om trouw te blijven aan het oorspronkelijke verhaal. Dat laat zich in enkele zinnen samenvatten als de onmogelijke en ongelijke strijd van een individu tegen een blinde en bureaucratische macht, die wars van mededogen de eigen logica tot het uiterste volgt.

De zogenaamde ambtenarenabsurditeit is een gekend thema bij Kafka, die zelf als bediende werkte bij een Praagse verzekeringsmaatschappij. Die achtergrond en het feit dat de hoofdpersonages in Het Slot K. heten en in Het Proces Jozef K. heten, doet velen vermoeden dat het hier om alter ego’s van Kafka zelf gaat. Dat Montellier zich voor Jozef K. overduidelijk geïnspireerd heeft op Kafka zelf, mag dan ook niet verbazen. Voor de andere personages hanteert ze eenzelfde realisme al heeft ze tezelfdertijd ook voor stereotiepe afbeeldingen gekozen waarbij de kledij en het algemene voorkomen van de andere personages duidelijk hinten naar de jaren twintig.

Op het tekenwerk van Montpellier zelf valt weinig af te dingen, maar in haar beeldtaal en bladstructuur gaat ze geregeld uit de bocht. Hoewel er zeker argumenten te vinden zijn voor de vreemde bladspiegel en atypische pagina-indeling die her en der opduikt, draagt het op zich weinig bij tot het verhaal en symboliseert het te opvallend de gevoelens van verwarring die het hoofdpersonage ondergaat. Ook de geregeld opduikende skeletten en drukke kaders werken veeleer storend en contraproductief.

Dat de beelden een deel van de tekst dienen op te vangen en dus expressiever moeten zijn, kan niet als excuus ingeroepen worden want er zijn in het boek net zo goed voldoende voorbeelden te vinden van een geslaagde adaptatie. Is de manier van uitbeelden de keuze van Montpellier zelf geweest of heeft vertaler/bewerker Mairowitz hier de hand in? Feit is dat hij als scenarist ongetwijfeld Montpellier in een bepaalde richting geduwd heeft en mogelijk zelfs richtlijnen voor een verdere uitwerking meegegeven heeft. Maar zelfs los van deze vraag kan Mairowitz verweten worden dat hij te veel in de tekst gesnoeid heeft waardoor de absurde onafwendbaarheid van het noodlot onvoldoende tastbaar is.

Het proces is een taaie rakker, eentje die zich zelfs als roman niet zomaar kennen laat. Dat Maitowitz en Montpellier het aangedurfd hebben om het boek om te zetten naar een stripverhaal is zonder meer een dappere zet, in het bijzonder omdat ze vermeden hebben een vuistdikke strip af te leveren. Maar de keuze om enerzijds het verhaal te volgen en anderzijds niet alles even getrouw op te nemen heeft er ook toe geleid dat ze nergens de kracht van het boek weten te evoceren. Het proces heeft als strip zijn merites, maar toont ook aan dat een geslaagde stripversie brengen van een roman vooralsnog geen sinecure is.

http://www.uitgeverijatlas.nl
http://www.uitgeverijatlas.nl

recent

Â¥$ :: Vultures 1

Doorheen zijn hele carrière zijn twee elementen altijd dominant...

Talk Show

27 maart 2024Botanique, Brussel

Eind jaren tachtig sloegen alle rockers plots aan het...

Arthur The King

Uitgerekend in de week dat Joe Camp – de...

Hors-saison

Met zijn sociaal bewogen films past Stéphane Brizé binnen...

Froukje

24 maart 2024Ancienne Belgique, Brussel

Van een blitzcarrière gesproken: een krappe drie jaar geleden...

aanraders

Maxim Osipov :: Kilometer 101

Dat zelfs op al onschadelijk gemaakte dissidentie nog steeds...

Olga Tokarczuk :: Empusion

Weg met de achterflap! Hoewel het iedereen vrij staat...

Miek Zwamborn :: Onderling – Langs de kustlijn van Mull

Hoe maak je als auteur het landschap tot hoofdpersonage...

verwant

Franz Kafka :: Het kasteel

Wie Franz Kafka’s romans opsomt, zal steevast verwijzen naar...

Franz Kafka :: De gedaanteverwisseling en andere verhalen

Het aantal vertalingen en bundels met verhalen van Franz...

Franz Kafka :: Verzameld werk

Wanneer een product gelijkgesteld wordt met een (merk)naam, dan...
Vorig artikel
Volgend artikel

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Schrijf uw reactie
Vul hier uw naam in