Indie Recordings, 2010
Vanuit didactisch oogpunt is het altijd handig om een artiest of
een groep in één of meerdere stijlgenres onder te brengen. Het
illustreert dan wel de menselijke obsessie voor classificatie, maar
het is ook functioneel om in een gesprek met andere
muziekliefhebbers, door gebruik van deze indelingen, mogelijke
suggesties te geven.
Bij het Noorse Shining ligt dat misschien wel wat moeilijker. Al
vanaf het debuutalbum in 2001, verschenen bij het jazzlabel Rune
Grammofon, was het geen sinecure om de essentie van Shining in
enkele woorden te vatten. Het nieuwe album ‘Blackjazz’ mag dan wel
een serieuze knipoog in de titel bevatten, Shining biedt veel meer
dan dat alleen: zwaar en onvermoeibaar metaalwerk, een dreunende
industrial sound en daarbovenop nog eens de expressieve en
creatieve mogelijkheden van de (avant)jazz. Vergeef mij alvast deze
korte omschrijving, het is nu eenmaal de aard van het
(muziek)beestje.
Met een exuberante oerschreeuw vanuit de buik sleurt ‘The Madness
and the Damage Done Pt. 1’ zich op gang voor een uur durend
spektakel, gekenmerkt door hete vuurdampen en een constant gevoel
van zuurstofgebrek. Vanaf de aanvang al wordt een verschroeiend
tempo aangehouden met supersonische proporties: de krijsende
gitaren klauwen meermaals diep in het nochtans moeilijk
doordringbare leeuwenvel. De dolgedraaide industrial patterns die
meermaals terugkeren worden door een duistere magie samengebald met
een constante infernale schreeuw uit een verschroeide kloof in de
aarde. Over de muziek van Shining kan veel gezegd worden, maar
vervelen doet ze allerminst.
Vanaf ‘Fisheye’ wordt het gaspedaal niettemin wat minder fel
ingedrukt, al is de portie met gestoorde momenten nog steeds een
stevige borrel om in één teug leeg te drinken. De melodische
textuur van de muziek is bijzonder hybride: elementen van rock,
jazz, elektronica, avantgarde, metal en industrial worden in één
grote heksenketel gepropt, en met wat Scandinavische toverspreuken
wordt het brouwsel tot een buitensporig kookpunt gebracht. ‘Exit
Sun Pt. 1’ is iets conventioneler van aanpak dan het
openingsnummer, maar vertoont wederom de koelbloedigheid van een
moordmachine. Het ontbreekt spijtig genoeg aan een klein beetje
dodelijke efficiëntie om het werk af te maken.
Bij ‘Helter Skelter’ wordt vooral de kaart van de avantjazz
getrokken. Snelle, repetitieve speelmotieven op de saxofoon worden
afgewisseld met het betere metaalwerk. Een vloeibaar maar broeierig
sfeertje dat strak afgelijnd is en nooit in volledige chaos
eindigt. ‘The Madness and the Damage Done Pt. 2’ werkt vooral als
perifere constructietoren voor het centrum ‘Blackjazz Deathrance’,
maar is iets te kort en te herhalend om echt uit te blinken. De
angstbekruipende sfeer in het begin is niettemin wel een
voltreffer.
‘Blackjazz Deathrance’ voelt als een brute slag in het gezicht,
terwijl je net met een kater in bed ligt. Vanaf de eerste
gitaaraanslag grijpt de sfeer je direct naar de keel om vervolgens
tien minuten weinig ademruimte toe te laten. Met excessieve
precisie wordt toegewerkt naar een zwart en morbide orgelpunt: het
ontwaken van een demonisch beest, een muzikale bastaard met een
serieus ochtendhumeur.
‘Omen’ brengt een boeiend en grimmig verhaal met een organische
opbouw. Zwarte grandeur met een saxofoon die bespeeld wordt alsof
het zijn laatste stuiptrekkingen betreft. Een interessante finale
uitsmijter is ’21st Century Schizoid Man’, oorspronkelijk van
progrockgroep King Crimson, dat op indringende wijze een fusion
tussen hardrock en jazz brengt. Vooral de loodzware intermezzo’s
geven de indruk dat er in de wereld van Shining geen enkel
lichtstraaltje meer te bespeuren is. Er rest enkel nog een ijzige
kilte en een bekruipende duisternis.
De rijkdom van ‘Blackjazz’ ligt in het gegeven dat ze
muziekliefhebbers uit alle strekkingen kan aanspreken. Of hun
verwoede pogingen om het onderste uit een bodemloze kan te halen
iedereen zal bevallen, is dan weer een andere vraag. ‘Blackjazz’ is
net zoals de vorige albums van Shining essential
listening. Bent u er klaar voor?
Shining speelt op 16 april in de Vooruit in Gent.
