De hele maand december blikt enola terug op het afgelopen jaar met de interviewreeks DIT WAS 2018. Daarin laten we artiesten aan het woord die het jaar maakten of wier plaat onterecht onopgemerkt de vergetelheid indook.
John Grant verblijdde ons in 2018 met een nieuw lading fantastische songs op “Love Is Magic”. Bovendien werd de Amerikaan dit jaar 50. Tijd dus om even te polsen hoe het ermee gaat: in de backstage van Trix treffen we een enigszins vermoeide, maar toch vriendelijke en gastvrije John Grant aan. Het waarom achter de vermoeidheid komen we snel te weten:
Grant: “Het optreden in Milaan was moeilijk: de Zwitserse douane had ons materiaal tegengehouden. Blijkbaar moet alles er kraaknet en nieuw uitzien, anders laten ze je niet door. Onze trucks bleven dus aan de grens staan, en we moesten nieuw materiaal inhuren en een compleet andere set repeteren. En dat terwijl ik hondsziek was, ik kon nauwelijks zingen. Maar gelukkig ben ik aan de beterhand ondertussen, gisteren in Utrecht ging al goed, en vanavond zal wel in orde zijn.”
enola: Je bent dit jaar 50 geworden. Ben je tevreden met wie John Grant nu is?
Grant: “Ik denk dat ik nog een lange weg te gaan heb, maar ik word er steeds beter in, ik ben graag op mijn eentje. Als performer is het moeilijker: ik probeer open te staan voor ervaringen, maar omdat ik altijd met een laag zelfbeeld geworsteld heb, is het vaak onprettig. Ik voel me soms een koorddanser: ik wil ontvankelijk blijven voor de emoties van anderen, zodat ik me verbonden voel, maar aan de andere kant moet ik mezelf beschermen. Ik moet er voortdurend over waken dat ik niet teveel muren rond mezelf optrek. Het is niet gemakkelijk, maar voor mij is het de enige manier om te communiceren. Maar ik zit alleszins op het goede pad. Ik voel me niet anders dan anderen: iedereen heeft al eens een goede of slechte dag. Het is ook belangrijk om de dingen die in het verleden gebeurd zijn, daar te laten. Mensen zeggen me wel eens: je mag die fuckers niet vergeven voor wat ze je aangedaan hebben. Maar is dat net niet egoïstisch? Want zij hebben er geen last van. Als je hen niet vergeeft ben jij diegene die afziet, en niet zij.”
”Dat zijn levenslessen die ik tot nu toe geleerd heb, maar zoals ik al zei, er is nog werk aan. Ouder worden is een beetje raar: als ik in de spiegel kijk, zie ik het grijze haar, en die baard, maar ik voel die leeftijd niet, vanbinnen ben ik nog altijd 18, behalve dat niet alles altijd functioneert. Je hoort daar oudere mensen ook al eens over klagen, en ze hebben verdomme gelijk (lacht).”
enola: Je laatste album heet “Love is Magic”. Waarom die titel?
Grant: “Omdat dat ook zo is. Want het maakt niet uit hoe moeilijk het is om jezelf graag te zien, om iemand anders graag te zien of om toe te staan dat iemand anders jou graag ziet, ongeacht de vroegere mislukkingen. Stel: je hebt je soulmate gevonden. En dan besef je: eens ga je die moeten laten gaan. Hoe langer je met iemand samen bent, hoe moeilijker het zal worden. Maar ondanks al die dingen: het is het waard om open te staan voor de mogelijkheid tot liefde.”
“Nu, vandaag voel ik me niet zo, vandaag is een van die dagen dat ik kwaad ben op alles: soms kan ik de pijn van het openstellen voor een ander niet aan. Maar ik weet dat dat voorbij gaat, want dat doet het altijd.”
enola: En hoe kwam je op het idee van de cover?
Grant: “Het basisidee was om te werken rond het thema: “al het mogelijke doen om aan de juiste sound te geraken.” En dan zie je mij dus met een vogelkooi op het hoofd, tijdens het zingen van “Common Snipe”. Bijvoorbeeld. Er zijn in totaal 4 foto’s gemaakt, en elk ervan is een of ander idioot scenario gebaseerd op dat idee. Ze zijn nogal kleurrijk, ik hou van ongewone en interessante albumcovers.”
enola: De muzikale omkadering is wel wat veranderd sinds “Queen of Denmark”.
Grant: “Ik schrijf de muziek nog steeds op dezelfde manier: ik zit voor mijn synthesizer en begin eraan. Dus ik voel geen verschil, maar ik begrijp wel dat het voor een buitenstaander anders is. Het grappige is: hoe meer ik erin betrokken ben, hoe elektronischer het wordt. Ik hou van elektronische klanken en synthesizers. Maar op een album moet er altijd evenwicht zijn, dus ballads zullen er altijd op staan. Ik ben gewoon gek van de muziek van de jaren 70, met die cheesy ballads.”
enola: Ik was meer een kind van de jaren 80.
Grant: “Ik hou ook wel van die muziek. Weet je, er zijn in dat decennium zoveel muzikale dingen gebeurd die daarvoor niet eens mogelijk waren, omdat ze er de juiste instrumenten niet voor hadden. Nu heeft iedereen toegang tot allerhande snufjes, maar ik vind dat de jaren 80 het laatste decennium was waarover je kon zeggen “Oh, dat heb ik nog nooit gehoord”.
Ken je Nina Hagens album “NunSexMonkRock”? Dat was voor mij een echte eyeopener. Ik was eerst wel wat geschokt, ik was er zelfs wat bang van. Maar ik heb dat album veel gedraaid tijdens mijn laatste jaren middelbaar, ik kon er niet genoeg van krijgen. Tot op vandaag vind ik het nog steeds een straf album, want het deed me realiseren wat er allemaal mogelijk was, die muziek opende een hele nieuwe wereld voor mij. Dat album is ook de reden waarom ik Duits wou leren. Toen ik in Duitsland was heb ik wel niet echt veel met muziek gedaan, alleen op het einde van mijn verblijf een beetje. Het draaide allemaal rond talen voor mij, ik was een complete talenfreak. Dat ben ik nog steeds.”
”Als kind wou ik acteur worden. Wel een beetje raar, want ik was toen heel introvert, ik hield alles voor mezelf. Ik was dus geen goede acteur, want ik kon niet zijn wie zij wilden. Ik kan niet doen alsof, ik was constant op mijn ongemak. Mezelf zijn zou de dood betekend hebben. Eerst en vooral intellectuele dood: ik was heel gevoelig, meer dan anderen. Er zijn mensen die zich weinig van anderen aantrekken als ze terechtgewezen worden, maar dat werkte niet voor mij. Ik zat altijd met anderen in, want ik hield van hen. Ik hield van mijn ouders. Zij waren geen rokende, drinkende, gewelddadige maniakken. Nee, voor het overgrote deel waren ze liefhebbende, christelijke ouders. En ze zeiden wel dat ze me graag zagen, maar er was veel intellectueel en emotioneel misbruik. Want als je iemand vertelt dat ze niet kunnen zijn wie ze echt zijn, of het wordt hun dood, dan is dat een echte mindfuck.”
”Ik probeer nu op het podium verschillende aspecten van mijn persoonlijkheid te tonen, dus eigenlijk acteer ik nu wel een beetje. Dat kan interessant zijn voor het publiek. Of misschien ook niet (lacht). Maar ik probeer nu niet meer iemand anders te zijn, ik probeer mezelf te zijn.”
enola: Gebruik je daarom die make-up op het podium?
Grant: “Ik vind het wel leuk ja. Ik heb het nooit eerder gedaan, ik dacht: waarom zou ik het proberen als David Bowie en Peter Gabriel er zoveel beter uitzagen? Maar aan de andere kant kan ik toch doen wat ik wil op het podium? Zolang ik het leuk vind? En dat is wel zo. Alhoewel: gisteren stuurde iemand me een foto door, en ik vond die niet echt flatterend. Misschien moet ik er maar mee ophouden dan (lacht). Wacht, ik toon de foto even (nvrd: John Grant scrollt doorheen zijn foto’s, en inderdaad, hij heeft gelijk).”
enola: Als ik naar je teksten luister, dan klink je nu sarcastischer dan vroeger, toen je meer tongue in cheek was.
Grant: “Ik zie eerlijk gezegd weinig verschil in het sarcasme. De tekst van “Jesus hates faggots” op “Queen of Denmark”, daar word je toch ook niet vrolijk van? Voor mij draait het allemaal om hetzelfde, er zit overal echte kwaadheid in. En je kan het sarcasme, ironie of cynisme noemen, ik noem het graag black humour. De waarheid is dat ik blij ben dat ik nog leef, en dat ik hier met jou kan babbelen. Ik ben blij om hier te zijn, op dit moment, en we zouden allemaal blij moeten zijn dat we emotie hebben, ook al is het geen positieve emotie. Want dat is nu eenmaal het leven: er zijn leuke momenten en minder leuke momenten. Dus ja, mijn teksten zijn soms negatief en somber, maar soms ga ik helemaal loos in de humor, zoals in “Diet Gum”, dat lied is waarschijnlijk het hoogtepunt. De tekst draait helemaal rond zelfhaat, en hoe je dat projecteert op anderen. Hoe je iemand kan begeren en jezelf haat omdat die begeerte er is. Al wat je wil is die ander bezitten, alsof jij alleen maar bestaat als je die ander bezit. Dat is nogal donker en zwaar, maar voor mij zijn dat soort teksten evenwaardig aan de mooie liefdesliedjes. Die zitten dan weer vol gevoel en zijn ondergedompeld in het bewustzijn dat je soms iemand moet laten gaan, ook al is die persoon het beste wat je ooit overkomen is. Die mix van zwarte humor en gevoel is voor mij de exacte beschrijving van hoe het leven is, het is niet altijd rozengeur en maneschijn.”
enola: Hoe plezant was het om die tekst te schrijven (“Diet Gum”)?
Grant: “Wreed plezant, ik lag echt in een deuk. Op een half uurtje was het gepiept.”
enola: Heeft je gevoel voor humor je ooit al eens serieuze problemen bezorgd?
Grant: “Niet echt, alhoewel het zou kunnen. Ik ben niet echt een gemeen man, ik kwets de mensen niet met opzet. In het verleden waren er zeker mensen die ik slechte dingen toewenste, omdat ze mij slecht behandeld hadden. Zoals je weet heb ik heel wat songs geschreven die gericht waren aan de persoon “die mijn hart gebroken heeft” (nvdr op “Queen of Denmark”). Maar zo zie ik het nu niet meer, hij heeft mijn hart niet gebroken, ik heb hem mijn hart laten breken. Indertijd waren die teksten voor mij de enige manier om te stoppen met liefhebben, want het deed pijn dat ik die persoon nog steeds graag zag. Haat leek op dat moment de enige manier om verder te gaan met mijn leven. Daar ben ik wel niet echt fier op, het is nogal onvolwassen. Als je jezelf graag ziet, dan zou je moeten kunnen aanvaarden dat iemand zegt: “it’s over”. Maar natuurlijk werkt het zo niet want als je een tijdje samen bent met iemand, en je groeit uit elkaar, dan doet afscheid pijn. De laatste breuk deed minder pijn, omdat ik inzag dat ik niet egoïstisch mocht zijn. Ook al was die relatie heel belangrijk voor mij, als het niet verder kan zoals voorheen, dan is dat ok, zolang die ander maar gelukkig is. “
enola: Dat vind ik toch dapper.
Grant: “Ja, misschien heb je gelijk. Ik voel me er goed bij dat ik dat kan overbrengen zonder eerst aan mezelf te denken. Want zeggen dat je iemand graag ziet, is een zaak, maar je moet het ook fucking tonen. En dan gaat het niet alleen om de leuke attenties. Tonen dat je iemand graag ziet is ook: iemand met rust laten als hij zegt dat hij je niet meer graag ziet. Dat kunnen doen, dat is echt nobel. Ik slaag er steeds meer in op een volwassen manier op dit soort situaties te reageren.”
”Aan de andere kant word ik soms echt kwaad als ik me realiseer dat ik nooit zal weten hoe het voelt om een stormachtige liefdesrelatie te hebben als tiener. Echt waar. Ik had graag geweten hoe het voelde om jong te zijn, en verliefd op iemand die die gevoelens ook heeft. Want bij mij was het nooit zo: ofwel waren ze hetero, ofwel wisten ze niet eens dat ik bestond. Maar ja, wat doe je eraan?”
