“Filosofen zijn mensen die de hele dag nadenken over de zin van het leven. Ik weet niet wat de zin van het leven is, maar volgens mij in ieder geval niet om daar de hele dag over na te lopen denken”, aldus de Nederlandse cabaretier en acteur Theo Maassen. Het citaat had moeiteloos in Daniel Kleins Steeds als ik de zin van het leven te pakken heb, komen ze met iets nieuws. Levenslessen van grote filosofen. gepast, want ook al is Maassen dan geen filosoof, zijn stelling ligt volledig in de lijn van Kleins opzet.
Klein, die ooit filosofie studeerde aan Harvard, en een carrière uitbouwde als (Hollywood-) scenarist en schrijver, scoorde in 2007 met het licht filosofische Plato and a Platypus Walk Into a Bar: Understanding Philosophy Through Jokes, waarna nog enkele gelijkaardige werken volgden. In Steeds als ik de zin van het leven te pakken heb, komen ze met iets nieuws gooit hij het over een andere boeg en wijdt hij uit over filosofie aan de hand van citaten van bekende en minder bekende filosofen, waarbij het belangrijkste criterium was dat het citaat hem aansprak en over het leven deed nadenken. Sommige ervan pende hij neer als jonge student, andere zijn van recentere datum, net als de commentaren en uitweidingen die hij erbij schrijft.
In die commentaren geeft Klein duiding bij hoe hij het citaat opvat en daarbij zijn persoonlijke causerieën nooit ver weg. Het is een handige manier om de essentie van de besproken filosoof weer te geven en zelfs enkele (filosofische) vragen te stellen, maar het heeft ook iets vrijblijvends. Klein raakt wel even de essentie aan van wat gezegd wordt, maar gaat er net zo snel weer aan voorbij om rakelings langs de volgende filosoof te scheren. Steeds als ik de zin van het leven te pakken heb, komen ze met iets nieuws een filosofieboek noemen, is dan ook te veel eer, al kan evenmin naast de merites gekeken worden. Zo slaagt Klein er wel degelijk in om pakweg Sartres roemruchte stelling dat de existentie voorafgaat aan de essentie helder te duiden en brengt hij ook minder gekende filosofen als Aristippus, Joshua Green of Adam Philips onder de aandacht.
Thematisch gezien waaiert het boek dan ook alle richtingen uit en primeert de persoonlijke voorkeur op het historische belang van deze of gene filosoof. Op zich hoeft dat geen belet te zijn, aangezien er enerzijds voldoende “klassiekers” aan bod komen en Klein anderzijds sowieso liever de persoonlijke kaart trekt dan louter filosofisch-reflecterend te werk te gaan. In dat opzicht is het zelfs verhelderend om bijvoorbeeld de Britse analytische filosoof A.J. Ayer over zijn religieuze twijfel te horen of de vergelijking op te merken tussen een Oudgriekse filosoof en een hedendaagse stand-up comedian. Wel is het jammer dat Klein meer niet dan wel vermeldt waar hij het citaat gehaald heeft. Sommige komen duidelijk uit (hoofd)werken van de geciteerde filosoof, terwijl andere, zoals dat van Ayer bijvoorbeeld, (zoals wel vermeld) uit een krantenartikel komen.
Het is nooit helemaal duidelijk waar Klein met Steeds als ik de zin van het leven te pakken heb, komen ze met iets nieuws heen wil gaan. De citaten zijn persoonlijk, evenals de uitweidingen, maar soms zijn ze relevant en dragen ze bij tot een beter begrip terwijl ze in andere gevallen het anekdotische nauwelijks overstijgen en weinig tot geen meerwaarde bieden. Klein kent weliswaar zijn filosofische grootmeesters en kan een verhaal vertellen, maar net zo vaak heeft zijn verhaal geen plot of einde de naam waardig. Het boek maakt door die onevenwichtige afwerking nooit echt waar wat de titel en ondertitel beloven. Klein heeft een interessante bloemlezing afgeleverd, maar laat in zijn afwerking nog te vaak steken vallen om echt relevant te zijn voor de geïnteresseerde leek.
