Michel Houellebecq : H.P. Lovecraft. Tegen de wereld, tegen het leven

Horror en sciencefiction zijn maar twee van de subgenres van de literatuur die vaak met enig schouderophalen of dedain bekeken worden, als zouden het genres zijn die weliswaar de jonge(re) en onvolwassen lezers bekoren kunnen, maar geen plaats hebben binnen de ernstige literatuur. Toch hebben ook deze takken hun eigen grootheden en klassiekers voortgebracht, met als stamvaders onder meer Stoker, Shelley, Poe en Howard Philips Lovecraft.

Howard Philips Lovecraft, beter gekend als H.P. Lovecraft, wist tijdens zijn relatief korte leven (hij stierf in 1937 op 47-jarige leeftijd) nooit de roem te vergaren die hem na zijn dood te beurt zou vallen. Als een van de vaste schrijvers voor het in 1932 opgerichte pulpmagazine Weird Tales pende hij een heel universum bij elkaar dat generaties horrorschrijvers zou inspireren en zelfs een zoektocht naar het nochtans fictieve boek Necronomicon zou genereren. Tal van (succesvolle) horrorschrijvers erkennen schatplichtig aan hem te zijn en zorgden er mee voor dat zijn naam en werk ook nu nog nieuwe lezers weet te vinden. Een van zijn minder voor de hand liggende fans is de Franse schrijver Houellebecq die in 1991 een essay over Lovecraft publiceerde. Het essay verscheen in het Nederlands eerder in 2004, in de bundel De koude revolutie .

Op het eerste gezicht mag het vreemd lijken dat een verarmde dandy uit de eerste helft van de twintigste eeuw zoveel oproept bij een notoire cultuurpessimist als Houellebecq, maar zoals die laatste in zijn essay duidelijk weet te maken, zijn er meer gelijkenissen tussen beide auteurs dan een oppervlakkige vergelijking van hun werk laat vermoeden. Uiteraard blijft Lovecraft in het fantastische steken, terwijl Houellebecq zijn maatschappijkritiek nauwelijks verbergt, maar Houellebecq weet wel treffend aan te tonen dat ook Lovecraft weinig uitstaans heeft met de wereld en dat zijn overduidelijk racisme in de eerste plaats gevoed wordt door een afkeer van de wereld rondom hem.

Houellebecq gaat uitgebreid in op de drijfveren en de psyche van Lovecraft. Per slot van rekening is het opvallend hoe anders diens werk finaal is. Uit de reeks verhalen die Lovecraft publiceerde kan enerzijds een liefde voor accurate en precieze omschrijvingen gevonden worden alsook een soort nonchalance die zoveel gaten in het universum laat dat andere auteurs het zich eigen konden maken en de mythologie verder konden uitdiepen. Het is een van de vele paradoxen die in het werk naar Lovecraft naar voren komen. Zo is er ook een duidelijke afwezigheid van elke individualiteit in zijn personages, zelfs al vertonen ze opvallende gelijkenissen met Lovecraft zelf. Het is die platheid, zoals Houellebecq het zelf omschrijft, dat van Lovecraft meer maakt dan zomaar een horrorauteur.

Voor Houellebecq bestaat er weinig twijfel over de waarde van Lovecrafts werk. De manier waarop hij diens oeuvre benadert en ontleedt, blijkt niet alleen een duidelijke kennis en analyse in zich te dragen, maar ook een liefde voor wat althans volgens Houellebecq een onmiskenbare afwijzing van het leven in zich draagt. Volgens hem spreekt er uit de werken van Lovecraft vooral een afkeer van het bestaan voort, een afkeer die bovendien nog verzwaard wordt door de onverbiddelijke conclusie dat er geen leven na de dood is, wat meteen ook het tweede deel van de titel van het essay verklaart. Voor Houellebecq is Lovecrafts basishouding er een tegen de wereld en het leven.

In hoeverre Houellebecqs visie op Lovecraft accuraat of juist is, blijft voer voor discussie. In het voorwoord bij deze editie, bijvoorbeeld, laat Stephen King weten dat hij het niet over de hele lijn met Houellebecq eens is en op bepaalde punten zelfs lijnrecht tegen hem in wenst te gaan. Tegelijkertijd roemt hij echter het essay vanwege Houellebecqs begrip van Lovecrafts werk en belang. Finaal zijn King en Houellebecq, hoe verschillend hun oeuvre ook mag zijn, het over één zaak alvast eens: Lovecraft behoort tot het kransje van auteurs die zichzelf de eeuwigheid in geschreven hebben.

7
http://www.arbeiderspers.nl
De Arbeiderspers

recent

Ilja Leonard Pfeijffer :: Alkibiades

Bekroond, gelauwerd, alom gelezen en geprezen: zonder overdrijven mogen...

Â¥$ :: Vultures 1

Doorheen zijn hele carrière zijn twee elementen altijd dominant...

Talk Show

27 maart 2024Botanique, Brussel

Eind jaren tachtig sloegen alle rockers plots aan het...

Arthur The King

Uitgerekend in de week dat Joe Camp – de...

Hors-saison

Met zijn sociaal bewogen films past Stéphane Brizé binnen...

aanraders

Ilja Leonard Pfeijffer :: Alkibiades

Bekroond, gelauwerd, alom gelezen en geprezen: zonder overdrijven mogen...

Maxim Osipov :: Kilometer 101

Dat zelfs op al onschadelijk gemaakte dissidentie nog steeds...

Olga Tokarczuk :: Empusion

Weg met de achterflap! Hoewel het iedereen vrij staat...

Miek Zwamborn :: Onderling – Langs de kustlijn van Mull

Hoe maak je als auteur het landschap tot hoofdpersonage...

verwant

Michel Houellebecq :: Serotonine

In januari 2019 publiceerde de Franse schrijver en fulltime...

Michel Houellebecq :: Serotonine

Michel Houellebecq katapulteerde zichzelf naar wereldfaam met boeken als...

Michel Houellebecq :: In aanwezigheid van Schopenhauer

Voltijds brompot en gediplomeerd cynicus Michel Houellebecq heeft Frankrijk...

Michel Houellebecq :: Onderworpen

In de naweeën van de aanslag op het magazine...

Michel Houellebecq :: De kaart en het gebied

Wat de Franse schrijver Michel Houellebecq ook doet, het...

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Schrijf uw reactie
Vul hier uw naam in