104 keer. Zo vaak is de wereld ondertussen al op een haar na aan
haar eind gekomen. Niet dat ik het nageteld heb, maar afgaande op
het aantal postapocalyptische zombiefilms en -tv-producties die we
het voorbije decennium op ons bord gekregen hebben, moet het toch
zoiets zijn. De vier (!) ‘Resident Evil’ films, ‘Dawn of the Dead’
en zijn satirische broertje ‘Shaun of the Dead’, ’28 Days Later’ en
diens sequel ’28 Weeks later’, ‘I Am Legend’, enkele onafhankelijke
producties zoals ‘The Zombie Diaries’ en ‘Colin’ en de niet
onaardige tv-serie ‘Dead Set’ uit 2008. Jongste telg in de
wildgroei: het in 2010 verschenen ‘The Walking Dead’.
Waar is de relevantie, hoor ik u denken, en ik kan u geen ongelijk
geven nadat de meerderheid van die postapocalyptische zombiefilms
ondode bagger bleek. Er is nochtans een verschil tussen ‘The
Walking Dead’ en die andere producties: de serie werd ontwikkeld
door Frank ‘The Shawshank Redemption’ Darabont. Bovendien is ze
gebaseerd op de niet onaardige gelijknamige reeks comics van Robert
Kirkman. Dat is natuurlijk geen garantie op succes, maar het gaf
mij in elk geval de moed om me nog één keertje door een hinkende
massa hersenloze bloedfetisjisten heen te worstelen.
Politieagent Rick Grimes (Andrew Lincoln) wordt wakker in een
ziekenhuiskamer in een in allerijl verlaten ziekenhuis. Wanneer hij
buitenkomt, vindt hij een verlaten stad waar soldaten en tanks een
duidelijk heftige strijd verloren schijnen te hebben. Daar is iets
niet pluis en Grimes vertrekt meteen naar het huis waar hij met
zijn vrouw en zoontje woonde. Hij treft het leeg aan. De eerste
overlevenden die hij tegenkomt, zijn een vader en diens zoon. Nadat
Grimes van hen het gerucht verneemt dat de Centers for Disease
Control, het belangrijkste Amerikaanse overheidsorgaan dat zich
bezighoudt met besmettelijke ziektes, een groep survivors zou
huisvesten nabij haar hoofdkwartier in Atlanta, twijfelt hij geen
seconde.
Een vergelijking dringt zich op. In het begin roept het verhaal wel
heel klare echo’s op van de succesformule waarmee ’28 Days Later’
het genre in 2002 een beetje opnieuw uitvond. Man ontwaakt uit
coma, onbewust van wat de mensheid overkomen is, treft buiten een
desolaat, apocalyptisch landschap aan en voelt zich even moederziel
alleen op de wereld. De serie slaat uiteindelijk gelukkig een
andere weg in, al is het voorgeslacht nooit ver weg. Darabont benut
de tijd die hij als tv-maker meer ter beschikking heeft dan als
filmmaker, zoals het hoort, om het verhaal aan te dikken en de
menselijke psyche te ontleden. Een mooi voorbeeld: de twee
Einzelgänger die Grimes als eerste tegenkomt hebben zich niet
zomaar thuis verschanst. Ze lijken het verleden niet achter zich te
kunnen laten. Even later leert Grimes dat de vrouw des huizes
onlangs werd geïnfecteerd en dat ze elke avond naar het huis
terugkeert – als zombie welteverstaan. Bijna letterlijk een ghost
of the past die het tweetal achtervolgt en waarvan ze maar geen
afscheid kunnen nemen. Het moet ondraaglijk confronterend
zijn.
Tegen het midden van het (zes afleveringen tellende) eerste seizoen
maken we fatsoenlijk kennis met de andere personages: de inventieve
Glenn (Steven Yeun); Grimes’ vroegere sheriff, partner en beste
vriend Shane Walsh (Jon Bernthal); zijn vrouw Lori (Sarah Wayne
Callies) en nog enkele anderen, die een soort tijdelijke kolonie
opgebouwd hebben in de bossen nabij Atlanta, afgesloten van de rest
van de wereld. Voedsel en basishygiëne zijn al lang geen
vanzelfsprekendheden meer. Er rijzen onvermijdelijk spanningen,
zoals je die in een geïsoleerde groep mensen per definitie krijgt.
Bovendien weet blijkbaar niemand waar het virus vandaan komt en wat
er tijdens de uitbraak juist misgelopen is. Een beetje
vergelijkbaar eigenlijk met een groep mensen die op een onbewoond
eiland terecht komen waar een erg mysterieuze sfeer hangt. Hey…
wait a minute!
‘The Walking Dead’ doet haar best om origineel uit de hoek te
komen, maar slaagt daar jammer genoeg pas echt in tegen het einde
van het eerste seizoen. Dan pas krijgt de serie een eigen stem die
luid genoeg klinkt om de vroegere déjà -vumomenten, die aanvankelijk
zo nadrukkelijk aanwezig waren dat je het verhaal niet anders kon
zien dan als oude wijn in nieuwe zakken, te overstijgen.
In de Verenigde Staten is ‘The Walking Dead’ te zien op het
kabelnetwerk AMC, thuisbasis van goudhaantjes ‘Mad Men’ en
‘Breaking Bad’. Op visueel vlak moet de serie zeker niet onderdoen
voor de Grote Twee – denk aan het iconische beeld van Grimes die te
paard een verlaten Atlanta binnenrijdt. Ook de gore wordt
koelbloedig realistisch in beeld gebracht, al beginnen die
afgeborstelde special effects van bloedslierten en hersenklodders
na de vijftiende doorboorde zombiekop nogal gratuite over te komen.
Ook op andere vlakken valt de serie op een paar spijtige
schoonheidsfoutjes te betrappen, gaande van de nutteloze
flashforward waarmee de eerste aflevering opent, over enkele bij de
haren gesleurde nevenplots zoals die van de latinobende met het
hart op de juiste plaats of die van grafdelver Jim, tot Andrew
Lincoln die hoofdpersonage Rick Grimes niet altijd even overtuigend
weet neer te zetten.
‘The Walking Dead’ is ongetwijfeld meer dan laagdrempelig
entertainment. Voor de metaforici onder u valt in het virus zelfs
een diepgewortelde angst te lezen voor pandemieën en terrorisme die
ons tijdperk beheerst. Herinner u de varkens- en
vogelgriephysterie, SARS en de anthraxbrieven die de VS kort na de
millenniumwisseling teisterden. Het feit dat de (zwaar beveiligde)
Centers for Disease Control zo’n centrale plaats innemen in het
verhaal lijkt dat te ondersteunen. Voor wie bekend is met de
geschiedenis van AIDS in de Verenigde Staten en de weinig
glamoureuze rol die de Amerikaanse overheidsinstellingen voor
gezondheidszorg daarin gespeeld hebben, is ook die link niet snel
te overzien. Voor de doorsnee kijker echter zijn zulke parallellen
van secundair belang. Een sterk, origineel verhaal is waar het in
de eerste plaats om draait. En net op die punten komt ‘The Walking
Dead’ te laat op kruissnelheid, waardoor de toch wel meeslepende
finale niet helemaal tot haar recht komt. Je blijft een beetje
onvoldaan achter. Meer dan laagdrempelig entertainment, ja, maar of
het ook meer is dan ‘Lost’ meets zombies zal het tweede seizoen
moeten uitwijzen…