Tankstations zijn meer dan slappe koffie, plakkerige vloeren en gore wc’s waar het papier altijd op is. Voor wie net als Antony Szmierek goed kijkt, zijn tankstations knooppunten voor de levens van passanten, mandjes vol verhalen waaruit Szmierek gretig graaide voor zijn debuutalbum. Dat soort observatievermogen vraagt training en toewijding: “Onlangs keek ik nog naar Youtubevideo van een uur over een man die Helms Deep in miniatuur nabouwde.”
De titel en speelse toon van het album zijn gebaseerd op Douglas Adams’ Hitchhiker’s Guide To The Galaxy, een sciencefiction-epos waarin de mensheid toch vooral in de zeik wordt gezet. Ook het begin van ons gesprek baadt in de onnozelheid van elk menselijk handelen en dan vooral door falende techniek. De zoomverbinding staat slechts beeld zonder geluid toe (“I can’t hear you but I still can séé that you are swearing,” typt Szmierek grijnzend in de chatbox bij onze pogingen om het technologisch euvel te repareren). Gelukkig komt alles nog in orde, want eens we vertrokken zijn, is de Brit een spraakwaterval die zijn woorden de vrije loop laat over boeken, trotse architecten en voetbal. Nu ja, dat laatste is relatief.
enola: Om maar meteen de olifant uit de kamer te jagen: hoe belangrijk zijn Douglas Adams en zijn Hitchhiker’s Guide voor jou?
Antony Szmierek: “Superbelangrijk natuurlijk. I mean, het was het eerste ‘volwassen’ boek dat ik las toen ik zowat twaalf jaar oud was. Ik las het op kampeervakantie in Wales, en dat wil uiteraard zeggen: véél regen, very British. Er was niet veel anders te doen dan binnen zitten en lezen. Adams’ manier van schrijven greep me al vanaf de eerste pagina vast. Dat boek is alles wat ik altijd zelf heb willen doen. Zoals hij schrijft over gigantische aangelegenheden, existentiële crisissen en kosmologische gebeurtenissen en dat allemaal op zo een grappige, spottend sarcastische manier, dat is alles waar ik van hou. Ik heb dan ook zelf geprobeerd dat te doen toen ik de songs voor dit album schreef.”
enola: Service Station at The End of The Universe wordt inderdaad bevolkt door allerhande figuren die voorbij komen in tankstations. Waar komen die personages vandaan?
Szmierek: “Sommigen zijn gewoon echte mensen. Zoals de yogaleraar. Dat is echt iemand uit mijn buurt. Gisteren kreeg ik nog een sms van iemand die hem had herkend uit mijn song. Ik heb niet geantwoord, want ik wil de man zijn identiteit niet vrijgeven, maar ze had het wel degelijk bij het rechte eind. Andere mensen hebben blijkbaar dezelfde ervaringen als ik gehad in zijn lessen en ik dacht dat dat de normale gang van zaken was in yogalessen – blijkt niet zo te zijn (lacht). Andere personages zijn min of meer samengesteld uit eigenschappen van mensen die ik ontmoet heb. Zoals de Patron Saint of Withington – dat is de wijk waar ik woon – dat is eigenlijk gewoon een working class personage. En zelf zit ik er ook een beetje in. Meer naar het einde toe zijn er enkele songs waarbij er geen personage meer aan het woord is, maar ikzelf.”
“Maar over het algemeen lijk ik mensen met zulke interessante verhalen aan te trekken, they seem to find me. Bijgevolg schrijf ik die neer.”
enola: En nog geen boze sms’en gekregen van de yogaleraar?
Szmierek: “Nog niet, nee (lacht). Maar nu meer en meer mensen hem beginnen te herkennen in het nummer, is het maar een kwestie van tijd alvorens iemand hem erover aanspreekt. Ik heb er geen idee van hoe hij zich zal voelen, wetende dat hij internationaal bekend is op die manier. Het is en blijft natuurlijk wel een personage op het album. Hij is een beetje een gestresseerde ex-kantoorhaai die zich heeft omgevormd tot yogaleraar, terwijl het personage meer een faker is.”
enola: Het is in elk geval mijn favoriete nummer van het album. Jullie speelden het ook op Eurosonic in januari.
Szmierek: “We waren zo laat toegekomen op Eurosonic omwille van het slechte weer die dag, en het was moeilijk om de sound goed te krijgen. “Yoga Teacher” speelden we toen voor het eerst live, als band, maar het voelde aan alsof op dat moment alles in elkaar klikte en de show helemaal los kwam en we ervan konden genieten.”
enola: Live speel je inderdaad met een band, maar neem je de muziek in de studio ook op met muzikanten, of komt het allemaal uit software?
Szmierek: “Het is een beetje van beide. Wanneer ik nummers schrijf, houd ik altijd in gedachten dat het door een live band gespeeld moet kunnen worden. Ik gebruik natuurlijk ook een DAW (digital audio workstation, nvdr) of Ableton of Logic, zoals bijna iedereen, maar wanneer het té elektronisch dreigt te worden, zal ik er altijd een gitaarlijn in schrijven, of ik zorg ervoor dat de baslijnen echt klinken als een live bas, zoals in “Yoga Teacher”. Toen ik begon met muziek maken – nu zo’n vier jaar geleden – heb ik altijd al in gedachten gehouden dat ik tijdens optredens niet zomaar met een backing track zou spelen, maar dat het moest aanvoelen als kijken naar een full band – en daar heb ik me altijd aan gehouden. We zouden kunnen spelen met een live drummer, maar dat doen we dan weer bewust niet omdat ik toch wil dat het blijft aanvoelen als dance-muziek, maar dan gespeeld door een live-band. Dus om op je vraag te antwoorden: het is een beetje van beide.”
enola: Wat komt eerst: de muziek of de woorden?
Szmierek: “Bijna altijd de tekst. Het begint altijd bij een idee en een idee is pas goed voor mij wanneer het op meerdere niveaus kan werken. “Yoga Teacher” gaat wel over een yogales, maar ook over mannelijkheid. Het gaat over mijn relatie met mijn vader – of eerder mijn niet-bestaande relatie met mijn vader. Meestal bestaan er verschillende kladversies van de songs als gedichten en wat ik meestal probeer, is om tegengewicht te zoeken, dus wanneer de tekst te droevig is, dan zal ik er opgewekte muziek onder zetten en omgekeerd. Het is een eenheid van de tegengestelden.”
enola: Over die teksten dan: eerst schreef je romans en gedichten, maar daarna ben je overgeschakeld op muziek, omwille van het direct contact met en reacties van het publiek. Maar liedjesteksten zijn korter, laten minder nuance toe. Vind je dat jammer of laat dat net meer ruimte voor verbeelding?
Szmierek: “Goede vraag. Het ultieme doel is om een moeilijk gevoel of een complex onderwerp op een zo simpel mogelijke manier over te brengen. Ik probeer dus wel zo veel als mogelijk mijn breedvoerig en bloemig taalgebruik in te perken, maar dat is vaak ook jammer. Ik ervaar diepe vreugde wanneer ik iets schrijf dat écht goed in elkaar klikt en waarbij alles op zijn plaats valt – het gevoel dat je ook kan hebben bij een sudoku of een kruiswoordraadsel – maar soms past het gewoonweg niet in een song omdat het te breedvoerig is en moet je het schrappen.”
“Ik denk dat ik bij “The Great Pyramid of Stockport” op de limiet zit om alle woorden erin te houden die ik in de song wil, terwijl het nog op die 4/4-beat blijft, hoewel maar nét. En ook daar heb ik moeten schaven: de zin “There’s only so many times I can simulation theory myself out of lunch” is nog steeds very wordy, maar oorspronkelijk was het nog veel ingewikkelder – dus ik laat me soms meeslepen en dan verlies ik de muzikaliteit van het geheel uit het oog omdat ik de woorden nog net iets belangrijker vind. Het evenwicht nog beter in balans houden: daar kan ik nog in bijleren.”
enola: “The Great Pyramid” klinkt als één grote ode aan de verbeelding. Alles is mogelijk.
Szmierek: “Exact. Oorspronkelijk was die piramide een verzekeringsmaatschappij, erg saai, maar ik zie er de romantiek wel van en het nummer is ook een ode aan de dingen die wij als mensen doen, maar die volledig waardeloos lijken voor anderen. Het is toch fantastisch dat iemand ooit bedacht heeft om dat gebouw als een piramide te bouwen, in plaats van als een saaie vierkanten doos? Ook al vindt iedereen dat gebouw lelijk, toch is er minstens één persoon trots op het feit dat hij er iets cool van heeft proberen te maken.”
enola: Is dat dan meteen ook het thema van het hele album? Of is er nog meer?
Szmierek: “Ik denk dat het album in het geheel meer gaat over de schoonheid in het alledaagse. Mensen lijken het door de aanhoudende wereldproblemen en hun eigen problemen zwaar te hebben tegenwoordig en met dit album wil ik de mensen uitnodigen om mij te vergezellen in het gevoel dat er ook nog steeds veel schoonheid te rapen valt. Ook al regent het of staar ik naar buiten door het venster van een bus, ik zie de schoonheid van het leven. It’s quite a joy to be alive, you know? Uiteraard voel ik me niet elke dag zo, maar ik wilde dat het album wel dat gevoel uitstraalt, dat je vanaf dat de synths aan het begin invallen verplaatst wordt naar dat tankstation waar alles mogelijk is en piramides gebouwd worden uit beton, of dat grote lantaarnlichten als de maan kunnen stralen. Het is niet vanzelfsprekend dat we hier op deze planeet rondlopen en als je heel goed kijkt, dan is het allemaal best mooi.”
enola: Om terug te komen op je meer ‘persoonlijke songs’: “Restless leg Syndrome” is er daar een van, vermoed ik. Ga je nog vaak clubben? Of is ook dat een inspiratie voor schrijven geworden?
Szmierek: “Dat nummer gaat inderdaad over de nasleep van een zware avond uit, een goede ouderwetse rave tot in de vroege uurtjes. Maar dat doe ik niet meer zo vaak. Enkele keren per jaar ga ik nog eens full tilt met een groep vrienden en dan herinneren we ons weer hoe graag we dat vroeger deden. Ik word ook al een dagje ouder en dan is het inderdaad moeilijker om dat vaak te doen. Maar nog leuker dan er inspiratie opdoen vind ik het om op te gaan in de anonimiteit van een rave in een grote loods, waar het echt donker kan zijn en de mensen niet weten wie je bent. Ik ben er wel met vrienden, maar het gaat echt om de muziek: ogen dicht en niemand die me stoort, wat ik heel louterend vind. Tijdens de lockdown viel de dance- en clubcultuur helemaal weg en miste ik dat enorm. Dus ik probeer het niet vanzelfsprekend te vinden wanneer ik nog eens naar een rave kan gaan.”
enola: Maar binnenkort ga je zo beroemd zijn dat je daar nooit meer naartoe kan gaan.
Szmierek: (Lacht) “Ik hoop echt van niet. Ik heb hier in Manchester een bepaalde graad van bekendheid bereikt die niet verder gaat dan joggers die me in het voorbijkomen succes wensen met het album. Meer moet het niet worden, maar ik hoop natuurlijk wel dat mijn album een succes wordt. Dus wie weet.”
enola: Je lijkt altijd een heel positieve blik te hebben, ook op het album. Is er werkelijk niets waar je echt pissig van wordt?
Szmierek: “Oh, jawel, natuurlijk. Ik ben vaak slechtgezind. Voor dit project heb ik gewoon heel bewust een positieve insteek gekozen. Ik wil gewoon graag dat het iets mooi en optimistisch mag zijn voor de mensen. Het is escapisme voor mij, het is alles waar ik nu mee bezig ben. Het is mijn huidige doel en het voelt goed. Maar dus regelmatig kan ik erg nors zijn, ik ben en blijf een northern British man.”
enola: Tot voor kort was je nog een leraar. Zijn er gelijkenissen tussen lesgeven en optreden?
Szmierek: “Ik denk dat er héél grote overeenkomsten zijn en live spelen is inderdaad een soort van lesgeven. Je wil iederéén betrekken en zorgen dat de mensen die de muziek nog nooit hebben gehoord ook mee zijn, terwijl degenen die al verschillende keren naar je optredens zijn komen kijken, ook nog van de show kunnen genieten.”
“Eerst vond ik mijn switch van leraar naar popmuzikant een behoorlijk egoïstische keuze van mezelf, maar wanneer je begint te merken dat wat je doet als muzikant ook een impact kan hebben op mensen, dan kan ik ook zeggen dat dat voor mij net hetzelfde aanvoelt. So that to me is kind of the point of it all. Het album uitbrengen betekende voor mij ook om de songs vrij te laten. Ze zijn nu van iedereen en iedereen kan er zijn of haar eigen betekenis in leggen.”
enola: Op Eurosonic trad je op in een voetbalshirt, maar ik kon niet vinden van welke ploeg het was. Was het van je favoriete team?
Szmierek: “Met dit album grijp ik terug naar de nineties in Manchester met The Hacienda en zo, dus dat retro Umbro-shirt is eerder mijn podiumoutfit. Het maakt deel uit van de wereld van het album, want eigenlijk ben ik echt geen grote voetbalfan. Ik weet er echt heel weinig van, ook al ben ik me ervan bewust dat ik al in verschillende voetbalshirts heb opgetreden. Veel van mijn vrienden en familie zijn fan van Manchester United, but I’m not really that bothered.”
“Voetbal is natuurlijk gróót in Manchester en het is hier ongebruikelijk om niet in voetbal geïnteresseerd te zijn. Ik begrijp wel waarom mensen het leuk vinden, het gemeenschapsgevoel en al, maar ik heb er eigenlijk gewoon geen tijd voor. Ik kijk liever naar een film of lees een boek.”
enola: Ok, dan vervalt bij deze mijn Kevin De Bruyne-vraag. Bedankt voor het gesprek.
Antony Szmierek treedt donderdag 10 april op in de Ancienne Belgique. Er zijn nog tickets.
