Ondanks De Verhalen, ondanks de knagende twijfels, was het uiteindelijk gewoon een matige setlist en dito geluid dat het optreden van Arcade Fire maandag weinig memorabel maakte.

Pas in de bissen valt dit concert even helemaal op zijn plek. De olifant is nog in de kamer, maar op het kleine podium midden in de zaal zet Win Butler “End Of An Empire I – III” in; de “Imagine”-piano van Régine Chassagne verkleint de grote ruimte tot een intieme club, en even is Die Hele Toestand vergeten. Dan is er toch een vorm van magie voelbaar en is Arcade Fire opnieuw die groep die live altijd wat meer was dan zijn som der delen, die één werd met die massa voor hen en samen een vorm van extase wist te bereiken.

Vandaag ging dat moeilijk. Vandaag was er die olifant, zo groot als de gigantische spiegelbol die boven dat B-podium hing. Afgaand op een uitgebreid onderzoek van Pitchfork.com, dat net voor het eerste Europese concert werd gelost, zou Win Butler een lul zijn die onaangename, onzedelijke situaties voor jonge vrouwen heeft gecreëerd. Cancelen dan maar? Voorprogramma Feist cancelde zichzelf, Butler en vrouwlief Chassagne beperkten zich tot strak door de pr-machine gehaalde statements, Arcade Fire ploegt zich sindsdien met de moed der wanhoop door zijn tour.

Als dit één ding is, dan wel de grote niets-aan-de-hand-show, en dat is … raar. Geen woord maakt Butler vuil aan de situatie, je kunt niet zeggen dat de muzikanten met minder goesting of overgave dan gewoonlijk staan te spelen. Wat ontbreekt is dat derde element, die chemie tussen band en publiek, die ervoor zorgt dat Arcade Fireconcerten doorgaans een soort religieuze hoogmissen zijn geworden. Het is moeilijk om mee euforisch te worden met iemand die misschien boter op zijn hoofd heeft; die lijkt al snel op een egotrippende klootzak die iets te gretig op de monitors klimt om zichzelf te laten fêteren.

En zo kun je in alles iets lezen. Butler die in “Afterlife” solo het B-podium opzoekt terwijl de rest aan de overkant blijft? Wat een narcistische eikel. Of beeldt hij enkel maar die tweespalt tussen “I” en “We” uit waarop laatste plaat WE drijft? Chassagne die met de rug tegen hem gaat staan in “Reflektor” en zingt “I want to break free, but will they break me?”: stand by your man? En nu we toch maar lukraak aan het interpreteren zijn: zou gitarist-allesspeler Richard Reed Parry zijn vertrokken maatje Will – broer van – Butler missen, nu hij niemand meer heeft om mee te dollen aan de linkerkant van het podium?

Arcade Fire maakt het zijn publiek niet gemakkelijk met een setlist die tijd vraagt. Het nieuwe “Age Of Anxiety I” mag mooi openbloeien; een trippelend begin. “Ready To Start” had daarna de vlam in de pan moeten zijn, maar een vlam die je opnieuw moet inzetten omdat het even misging, dat vonkt nooit echt. Om dan vervolgens een deep cut als “Deep Blue” in te zetten: dat is geen lef, maar onkunde. Het nummer was zo in de vergetelheid geraakt dat zelfs Butler het maar aarzelend aanheft. Dat ook de mix op klassiek “Sportpaleisgeluid” staat – lees: irritante galm, doffe basrommel – helpt niet. Het is pas wanneer “Age Of Anxiety II (Rabbit Hole)” volgt op toogmoment “Put Your Money On Me”, uit de verguisde vorige plaat Everything Now, dat de groep op dreef komt. Het ingetogen nummer ontpopt zich tot borrelende elektrotrack die de sfeer van “Reflektor” verderzet: dansen.

De boog boven het hoofd van de band is dan al veel dingen geweest. Betonnen gewelf. Sterrenhemel. Projectiescherm. Nu wordt ze onweerslucht. De donder knalt, en dus is de volgorde verkeerd. Wat volgt is namelijk het epische “The Lightning I – II”, de grootse single die dat WE aankondigde en in typische Arcade Fire-stijl de vinger in de wonde van de tijd wist te duwen. We kwamen net uit de pandemie, waren veel te veel alleen geweest, we snakten naar samen. “The Lightning I” is het verlangen. “The Lightning II”, onstuitbaar racend, een cascade van hamerende piano, jakkerende gitaar, drums op de rand van de uitputting, is de bevrijding: loslaten, feestvieren.

Dit is de sfeer van de beginjaren, toen Arcade Fire een losgeslagen groep muzikanten was die zich de ziel uit het lijf speelde op levensveranderende concerten; de energie gutste uit elke box, de honger was tastbaar. Het eindeloos opbouwende, doordaverende “Rebellion (Lies)” is een echo uit die tijd, en komt binnen als geen enkel voorafgaand nummer. En ja, je kunt in dat herhaalde “Lies! Lies!”-koortje horen wat je wil: Rorschachtest.

Het komt er nochtans bekaaid van af, dat zo bejubelde debuut Funeral. Geen spoor van anthems als “Neighborhood #3 (Power Out)” of “Neighborhood #1 (Tunnels)” die 2005 in de fik zetten. De eindspurt bevat even dubieuze songkeuzes als het begin, met een “Here Comes The Night Time” wiens Caribische ritmes nooit echt swing vinden, opblaaspoppen die het matige “Unconditional I (Lookout Kid)” wat kleur moeten geven, en een “Everything Now” waarvan de disco nooit écht danst. Enige lichtpuntje: Chassagnes moment de gloire “Sprawl II (Mountains Beyond Mountains)” dat eindigt met de zangeres en djembe-en-nog-watspeler Paul Beaubrun die trots de Haïtiaanse vlag wuiven op de rand van het podium.

Op het einde wandelt de band “Wake Up” al spelend van het podium, het publiek zingt mee en blijft zingen tot het niet meer duidelijk is of de band nu nog ergens bezig is, of al lang weg. Het blijkt een vreemd slotstuk voor een concert dat nooit helemaal in zijn plooi leek te vallen. En plots besef je dat je al even niet meer aan Die Kwestie hebt gedacht, zoals ook Butler dit misschien anderhalf uur lang niet moest doen.

Vandaar de grijns bij momenten, vandaar het genieten, vandaar dat hij dit kon doen. Heel even moest het daar niet over gaan. Morgen schijnt het koude ochtendlicht opnieuw op de naakte feiten, en daar moet Butler maar mee omgaan. Wanneer het donker wordt kan hij opnieuw deze vergetelheid in. En zo gaat het elke dag opnieuw.

“My heroes are falling apart”, zong Kimya Dawson ooit. Dat ging toen over Michael Jackson en ergere dingen, maar toch. Het was vreemd om in deze omstandigheden voor Arcade Fire te staan, maar ik denk dat het ongemakkelijker moet zijn om op dit moment in Arcade Fire te zitten.