Persona heet de nieuwe van Selah Sue, maar dat is gelogen. De langverwachte derde van Sanne Putseys behandelt niet één personage, maar vele. Van De Moeder tot De Apathische komen al haar facetten aan bod. ‘De Hedonist, daar heb ik naar moeten graven.’
Het is de derde keer in vijftien jaar dat we Sanne Putseys interviewen en deze keer maakt ze het meest indruk. Ze is niet langer het jonge meisje van die eerste keer, noch de overdonderde vroege twintiger van bij haar debuut. Voor ons zit een zelfzekere vrouw die haar leven in handen heeft genomen: de antidepressiva zijn bij het oud huisvuil gezet, alternatieven gezocht en het woord ‘neen’ is in het woordenboek opgezocht. Er is dus veel gebeurd in die zeven jaar sinds Reason. Zullen we daar dus maar mee beginnen?
enola: Je nam je tijd, laste een pauze in om een gezin te stichtten. Wanneer voelde je het opnieuw kriebelen?
Putseys: “Eigenlijk al na de geboorte van mijn eerste zoon, vijf jaar geleden. Ik was er van uitgegaan dat ik sowieso in een postnatale depressie zou sukkelen, maar het tegendeel was waar: ik zat op zo’n gigantische roze wolk dat ik meteen weer wilde creëren. Ik heb doen de Bedroom-EP geschreven, met zachte gitaarliedjes, die aan het begin van de eerste lockdown is verschenen. We zijn toen net na de geboorte van Seth, mijn tweede zoontje, ook gaan toeren in triobezetting, met Joachim, mijn vriend, op toetsen en Simon Lenski op cello. Mijn broer ging mee als nanny.”
enola: Enkele weken geleden gaf Stromae toe dat hij opnieuw muziek is beginnen maken toen hij jaloezie voelde bij het horen van wat andere artiesten maakten. Herken je dat?
Putseys: “Neen, op die manier wil ik er niet over denken. Want ik heb het daar wel moeilijk mee; ik kan me snel geïntimideerd voelen door wat anderen doen. Ik heb lang geen muziek kunnen beluisteren omdat ik voortdurend dacht: ‘Ik moest dit nu ook aan het doen zijn’. Maar zo werkt het niet. Muziek is geen competitie, iedereen heeft een naam en bestaansrecht. Er is geen eindsprint die bepaalt of jij al dan niet wint of verliest. Het komt en gaat, en voor mij moest het gewoon emotioneel juist zitten voor ik er aan begon.”
enola: Typisch mannelijk dus om er zo naar te kijken?
Putseys: “Toch niet. Ik kan ook wel zo denken moet ik toegeven, maar tegelijk word ik heel moe en droevig van dat gevoel van competitie. Natuurlijk wil ik ook scoren, maar die drang maakt mij ongelukkig omdat het sowieso tijdelijk is. Succes is heel verslavend en iets heel vies. Heel vluchtig ook, want dat komt en dat gaat. En als je te blij bent als het er is, kan het triest zijn als het weer weg is. Dus ik wil er gewoon voor mezelf niet te veel waarde aan hechten.”
“Ik wilde in het begin ook echt bij mijn kinderen kunnen zijn, want die eerste jaren zijn zó belangrijk voor een veilige hechting. Maar tijden de lockdown begon het toch wel te kriebelen. Vroeger ging niet, als ik dat had gedaan, was het een plaat geworden die enkel van uit die moeder in mij was geschreven. Door thuis te zitten, had ik tijd voor zelfreflectie om emotioneel inspiratie op te doen en toen voelde het juist om echt te beginnen schrijven.”
enola: En toen bedacht je een album waarin alle facetten van je persoonlijkheden naar voor moesten komen. Weet je nog hoe dat idee je te binnen is geschoten?
Putseys: “Ik was al met dat concept bezig bij mijn therapeut. Ik moest zelf uit de chaos in mijn hoofd raken via voice dialogue therapie, waarbij je alle kanten van jezelf als aparte personages in een bus voorstelt. Je hebt het Aware Ego, de ik die aan het stuur zit van de bus, maar er is bijvoorbeeld ook de Innerlijke Criticus die dat probeert over te nemen, of de Pleaser. Het is de bedoeling dat ik de manager van al die ikken word, zodat ik ze kan inzetten wanneer ik dat wil. Zonder hen te veroordelen, overigens. Ik moet ze allemaal graag zien, want ze zijn deel van mij.”
“Door daar zo mee bezig te zijn in mijn dagelijks leven, leek het me heel erg logisch – en helend – om het ook in mijn creativiteit mee te nemen. Het dwong me om diep in die verschillende persoonlijkheden te duiken. Hen een stem durven geven, was een grote stap voor me. Neem nu “The Kingdom”, waarin ik mijn zelfzekere ik een kans geef. Die laat ik anders nooit aan het woord, zelfs niet in mijn eigen leven!”
enola: Je had de verschillende personages op de plaat dus al klaar uit die therapie?
Putseys: “Neen, die heb ik tijdens het creatieproces moeten ontdekken. Een heel fijn proces, vond ik dat. Dan zat ik wat akkoorden te spelen, melodielijnen te proberen, kwamen de eerste flarden tekst en voelde ik: ‘Dit hoort bij De Apathische’. Omgekeerd ging ik ook bewust op verkenning in een of andere persoonlijkheid, om daar een nummer over te schrijven.”
enola: Welke kwam moeilijk en heb je zo bewust moeten opzoeken?
Putseys: “The Hedonist, daar moest ik echt naar op zoek. Ik ben blij dat ik die heel hard heb teruggevonden, want die werd zeker ook wat onderdrukt door mijn medicatie.”
enola: Ik had gedacht dat je “The Kingdom” ging zeggen, de song vol zelfvertrouwen.
Putseys: “Die ook, ja. Dat was echt een stap, maar eens ik daar in dook, voelde ik me daar eigenlijk wel redelijk veilig. Ik had nooit gerapt als ik niet in dat zelfzekere personage zat. Toen kwam het er heel natuurlijk uit.”
enola: Die anti-depressiva nam je al sinds je achttiende. Hoe komt het dat je er nu plots ongemak mee voelde, na jaren gebruik?
Putseys: “Omdat het me blokkeerde als ik die voice dialogue probeerde. Het hield me tegen om écht diep te gaan. En ik had al drie keer proberen te stoppen, hoor, maar nooit om die reden, nooit met het voornemen om ook alternatieven te zoeken, … Tja, dan was het gedoemd om te mislukken. Nu was het een ideaal moment, want in die lockdown had ik geen verplichtingen. Ik heb alternatieven gezocht, mezelf elke dag goed ondervraagd hoe ik me voelde, en heel traag afgebouwd. En zeker nadat ik dan “Pills” had geschreven, wilde ik het leven zonder antidepressiva nog eens een kans geven.”
enola: Had je nog nooit eerder gevoeld dat het je creatieve flow saboteerde?
Putseys: “Dat gevoel had ik altijd, maar ik heb lang gedacht dat het zo moest zijn: dat ik gewoon niet zó creatief was. Het is heel erg confronterend om te voelen hoe het nu uit mij gutst. Ik vind het knettergek dat ik toch twee platen – en eigenlijk deze grotendeels ook – op antidepressiva heb gemaakt. Het is dus niet zo zwart-wit dat er met niets kon, maar ik voelde dat er nu een nieuw vat creativiteit open is. Nu lijken de opties eindeloos, terwijl ik me vroeger heel hard moest concentreren.”
enola: Heb je spijt van alle nummers die je daardoor niét hebt geschreven?
Putseys: “Goeie vraag. Ik heb vooral spijt van wat ik gevoelsmatig heb gemist. Op creatief vlak heb ik nog tijd genoeg en heb ik het gevoel dat het beste nog moet komen. Enfin, of ook niet, want ik ben heel blij met Persona.”
enola: Maar je hebt dus wel alternatieven gezocht voor je pillen.
Putseys: “Ja, ik doe nu microdosing met psiloscybinehoudende truffels. En ik heb ook eens macrodosing gedaan, wat me nieuwe inzichten heeft verschaft die ik nog altijd met me meedraag. Dat heeft veel effect gehad op wie ik nu ben. En ik ben natuurlijk ook ouder geworden, doe nu die voice dialogue als therapie, ben moeder geworden, … Al die factoren zorgen ervoor dat ik me nu heel sterk en goed voel.”
enola: Je plaat komt nu uit, traditioneel voor een artiest het begin van een mallemolen van promo en touren. Heb je het gevoel dat je nu beter gewapend bent tegen de hevigheid ervan?
Putseys: “Dat is de vraag nu, want met die pillen kon ik inderdaad gemakkelijker over een grens gaan. Ik voelde ze namelijk niet aan. Misschien had ik zonder medicatie in de afgelopen tien jaar dus drie burn outs gehad. Zowel positief als negatief commentaar kwam toen nooit helemaal hard binnen. Nu voel ik dat ik echt grenzen ga moeten trekken.”
“Enkele maanden geleden heb ik voor het eerst in mijn carrière aangegeven dat ik een bepaalde promo-activiteit niet wilde doen omdat het er te veel aan was. Daar keek mijn manager wel even van op, maar hij zal het maar moeten leren aanvaarden. Het wordt de kunst om die Pleaser in mij die het toch wil doen, de Innerlijke Criticus die vindt dat ik anders gefaald ben te zetten, opzij te zetten en te zeggen: ‘Tot hier’.”
enola: Muzikaal gaat Persona alle kanten uit, van de hevige opener tot het jazzy ingetogen slotnummer.
“Ik had dan ook het gevoel dat ik een free ticket had om alles uit te proberen, net omdat die persoonlijkheden zo eclectisch waren. Zo luister ik ook naar muziek. Ik ben nogal snel verveeld, dus ik zet zelden platen op, maar eerder songs, zodat ik van een drum-‘n-bassnummer naar een melancholisch Meshell Ndegeocello-lied kan gaan. Zo kijk ik ook naar mijn plaat: elke track moet supersterk op zichzelf zijn, zijn eigen universum zijn.”
enola: Is het ook een reactie op je vorige album Reason, waarvan je ondertussen hebt gezegd dat je er in bepaalde richtingen bent geduwd?
Putseys: “Het is niet echt dat ik gedwongen ben om dingen te doen op die plaat, maar ik zat zeker niet in een goeie vibe. Ik kon moeilijk mezelf zijn in een situatie waarbij producers hun groot ego lieten gelden en ik voortdurend psycholoogje moest spelen om dat te temperen. Ik ben nog altijd blij met die plaat – “Alone” is een goed nummer en heeft gigantisch goed gewerkt – maar nu voelde ik me veel vrijer. Ik heb gewoon thuis opgenomen, samen met mijn vriend. Easy.”
enola: Die lockdown heeft je echt deugd gedaan hé?
Putseys: “Ja, ik ben een van de weinigen voor wie dat zo was, denk ik. En in het begin was het even moeilijk toen mijn vader ziek was. Als hij het niet had gehaald, had ik hier niet gezeten, of was het een totaal andere plaat geworden, maar eens dat achter de rug was, werd het een toptijd. Ik kon me vastbijten in het creëren en ik besef dat ik heel erg veel geluk had. We hadden een groot huis, een inwonenden nanny die zich over de kinderen kon buigen zodat wij van nine to five onze job konden doen zonder tijdsdruk, …”
enola: Je komt terug in een andere wereld, waarin sociale media belangrijker is geworden dan ooit.
Putseys: “En daar worstel ik erg hard mee. Ik ben zeven jaar weggeweest en op dat vlak is dat een gat waar je uit moet kruipen. En aan de ene kant wil ik al die aandacht en likes wel, maar tegelijk vind ik het ook maar triest dat ik daar aan mee doe – moét doen. Het is een voortdurend gevecht. Ik kan neerkijken op mensen die voortdurend selfies nemen en hun ziel verkopen, maar ik doe het ook. Het is moeilijk.”
“Ik zou er een professioneel team op kunnen zetten, maar dan wordt het al snel onpersoonlijk, en dat voelen fans. Ik probeer het dus zelf te doen, maar ik doe het niet graag. Ik zie bij mijn plusdochters van zestien en negentien hoe hun telefoon met hun hand vergroeid is. Dat is hun sociaal leven. En ik vind dat moeilijk, want ik maak graag connectie met mensen en dat vind ik niet in een selfie zonder veel uitleg. Ik snap niet hoe dat werkt: een foto van jezelf en hop: daar komt het like-like-like-like … Ik ga voor mezelf moeten uitmaken hoe hard ik er aan wil meedoen, maar ik ga geen jongeren meer bereiken als ik het niet doe.”
“De wereld draait door zonder jou, zo gaat dat, en ik heb het succes en de aandacht ook echt niet gemist. Dat vind ik een fijn besef, dat voelt veilig. Ik geniet er nu wel opnieuw van, het streelt mijn ego, maar ik weet nu dat ik ook zonder kan, mocht het wegvallen. Maar verder wil ik met Persona nu echt wel de wereld aftouren, want dat is keitof. Ik heb nu veertien mensen die voor mij werken, ik wil ze kunnen soigneren, dus het moet draaien.”
enola: Dat is een kleine kmo. Voel je je een bedrijfsleider?
Putseys: (lacht) “Sinds kort wel, ja. Opnieuw is dat nu die antidepressiva weg zijn, alsof er een stolp van over me is gehaald. Ik besef nu heel hard de waarde van iedereen rond me en bedank ze explicieter dan ooit. Je wil niet weten hoe goed mijn nieuwe band is. We tillen elkaar op.”
enola: En plots begrijp ik waarom je drummer in de Belpop-aflevering die Canvas over je maakte zo nadrukkelijk wilde dat we wisten: ‘Sanne is wél ambitieus’.
Putseys: “Ik vond dat het coolste stuk van de docu, toen de Jorre dat zei: ‘Ze wil dat niet toegeven, maar …’ Het is waar. Zeker de laatste maanden ben ik echt wel heel gedreven en ambitieus, en ik geniet daar ook van. Honger na de pauze, absoluut.”
“Ik heb nu zelfs een choreograaf en dat is zo nieuw voor me dat ik het woord zelfs nog niet eens kan uitspreken. (lacht) Ik vind het tof om er over na te denken hoe ik me op het podium beweeg. Dat tilt het naar een ander niveau.”
enola: We mogen dus meer een show verwachten?
Putseys: “Neen, want dat vind ik al een vies woord. Het is niet omdat er een choreograaf aan boord is, dat het met dansjes moet zijn. Die leert me eerder hoe het werkt om er met bepaalde handbewegingen voor te zorgen dat het publiek zich meer aangesproken voelt. Dat zijn simpele dingen, maar ze helpen me om mijn boodschap zo goed mogelijk over te brengen. Want als ik meer connectie kan maken door op een bepaalde plek op het podium te staan, dan wil ik dat leren. Ik heb me on stage vaak een kip zonder kop gevoeld die ongedoseerd danste en dan meteen buiten adem was. Ik heb het gevoel dat als dat iets meer wordt afgelijnd, ik daar meer vrijheid in kan vinden. Maar het blijft een optreden hoor, geen show waarin ik een uur lang niets zeg. Ik wil niet de onbereikbare ster zijn. Al lijkt het me wel leuk om met mijn drie backing vocalistes plots toch even een synchroon pasje te zetten.”
