De Chinese schrijfster Eileen Chang (張愛玲, 1920-1995) kende vooral begin jaren veertig in China succes met haar eerste romans en kortverhalen, waarbij haar een enorme literaire maturiteit toegeschreven werd. Helaas voor haar veranderde de smaak van critici enkele jaren later al, en werd haar werk na de coup door Mao en de communistische partij in 1949 meer en meer in vraag gesteld. In 1952 trok ze dan ook weg naar Hong Kong, dat onder Brits bestuur viel, waar ze haar eerste werk in het Engels (The Rice-Sprout Song) schreef>.
In de daaropvolgende jaren zou Chang, die sinds 1955 in de VS woonde en voor korte tijd ook in Taiwan, nog filmscenario`s en romans schrijven, maar echt grote bekendheid verwierf ze nooit. In thuisland China en Taiwan bleef ze wel enige faam genieten, waarbij vooral in de jaren na haar dood haar werk (en leven) een nieuwe neerslag kende met onder meer de Taiwanese reeks The Legend of Eileen Chang (她從海上來) uit 2004 en Ang Lees Lust, Caution (色，戒) uit 2007, gebaseerd op de gelijknamige roman uit 1979. Volgens sommige academici behoort Chang tot de belangrijkste Chinese auteurs uit haar periode, al heeft die erkenning zich tot op heden evenmin vertaald in een echt grotere bekendheid of bredere verspreiding van haar werk.
Doorheen de vele decennia zijn verschillende van haar werken in het Engels vertaald, maar voor het Nederlandse taalgebied lijkt De liefde van een half leven het eerste vertaalde werk te zijn. Oorspronkelijk verscheen het verhaal in 1948 onder de titel Achttien lentes (十八春) in de Shanghaise krant 亦報, waarna het in 1950 onder eenzelfde titel als boek gepubliceerd werd. In 1968 zou Chang de roman herzien en onder de titel 半生緣 opnieuw publiceren in Taiwan. In 1997 werd het verhaal overigens onder deze titel verfilmd, terwijl voor de Engelse titel Eightteen Springs gekozen werd. In 2016 verscheen de roman tenslotte in het Engels als Half a Lifelong Romance, dat in geest alvast nauw aansluit bij het Chinese 半生緣.
Of De liefde van een half leven voor een nieuwe interesse in het werk van Chang zal zorgen, blijft koffiedik kijken, maar als introductie tot haar werk is het alvast een goede keuze geweest. In de roman, die zich grotendeels afspeelt in het Shanghai van de jaren dertig, draait alles rond de jonge ingenieur Shijun Shen en zijn collega Manzeh Gu. Zij leren elkaar kennen via gemeenschappelijke vriend en collega Shuhui Xu, bij wiens familie Shijun ook inwoont. Shen voelt zich al snel aangetrokken tot Manzeh, die zijn gevoelens lijkt te delen, alleen is Shijun het enige kind van een vermogende handelaarsfamilie in Nanjing, terwijl Manzehs familie arm is en haar oudere zus Manlu als dansmeisje en prostituee mee moet instaan voor de familie.
Voor Shijun vormt dit allemaal geen bezwaar, alleen heeft zijn familie al een bruid voor hem voorzien: Cuizhi Shi, het nichtje van zijn schoonzus die sinds het overlijden van haar man met haar zoontje bij Shijuns alleenstaande moeder inwoont. Hoewel Cuizhi en Shen elkaar al sinds hun kindertijd kennen, hebben ze altijd een moeilijke relatie gehad, die bij het terugzien er niet op lijkt te verbeteren. Cuizhi en Shuhui daarentegen lijken wel voor elkaar gemaakt, ware het niet dat Shuhui net als Manzeh van lagere komaf is dan Cuizhi en dus geen partij voor haar is. De enige die paradoxaal genoeg enige vorm van liefde vindt, is Manlu, die er in slaagt met een van haar aanbidders, Hongcai Zhu, te trouwen.
Zhu is een eerder bedenkelijk figuur die in allerlei aandelen handelt en een ongezonde interesse heeft voor Manzeh, die hem echter telkens weer duidelijk maakt dat ze weinig van zijn avances dient te weten. Wanneer Zhu via de aandelenhandel rijk wordt, lijkt het aanvankelijk allemaal van een leien dakje te lopen voor de familie Gu, maar Hongcai kan Manzeh niet uit zijn hoofd zetten. Hij weet zelfs een verbitterde Manlu te betrekken in zijn snode plannen, nadat zij na een ontmoeting met een oude geliefde beseft dat zij haar leven en geluk opgeofferd heeft zonder het gevoel te hebben dat haar familie, en in het bijzonder Manzeh, dat naar waarde wist te schatten. Terwijl zij hun plan uitvoeren, vertrekt Shuhui naar de VS en ziet Shijun zich genoodzaakt de belangen van zijn familie in Nanjing te behartigen, daar zijn vader ernstig ziek is.
Veel geluk lijkt voor geen van de personages weggelegd te zijn, gevangen als ze zitten tussen tradities, familiale verplichtingen, onuitgesproken verlangens en achterbakse manipulaties. De oudere generatie leeft plichtsgetrouw en volgens tradities die ze ook aan de jongeren wensen op te leggen. Voor Manlu betekent dit een berekende stap zetten die haar alle ware geluk ontneemt, terwijl Shijun, Manzeh, Shuhui en Cuizhi, die zich weliswaar moderner gedragen en meer op hun vrijheid staan, evenmin kunnen ontsnappen aan het pad dat voor hen uitgestippeld is, dan wel de omstandigheden, die ze eerst noodgedwongen maar dan gelaten ondergaan. Hoewel er momenten van vreugde en geluk zijn, maakt de evolutie van hun leven duidelijk dat geen van hen op het bepalende moment de juiste keuze durfde te maken, hoezeer ze ook van elkaars gevoelens op de hoogte waren.
De liefde van een half leven dat ook elementen bevat van Changs eigen leven, is zowel een tragiromantisch verhaal als een boeiende inkijk in het leven van de (lagere) middenklasse in het Shanghai van de jaren dertig, waarbij familiebanden, reputaties en tradities nog steeds een verstikkende rol spelen. Door haar uitgebreide aandacht voor het dagelijks leven van haar personages, wordt niet alleen een interessant beeld geschetst van hun leven, maar krijgen ze ook een menselijkere invulling zonder dat Chang hen psychologisch zwaar dient uit te diepen. Op Shijun en Manzeh na blijven de andere personages zelfs oppervlakkig, zonder dat storend of ongeloofwaardig is: de focus ligt immers op hen, waarbij de anderen voornamelijk hun relevante rollen opnemen/
Stellen dat De liefde van een half leven een meesterwerk is, zou een brug te ver zijn, maar Chang, wiens leven ook niet over rozen liep, weet wel de aandacht te houden en de lezer gaandeweg meer geïnvesteerd te krijgen in het verhaal. Aanvankelijk kunnen de trage aanloop en de weinig relevante uitweidingen het tempo nog enigszins afremmen, maar gaandeweg verleent de aanpak de nodige onderbouwing aan het verhaal. Dat geeft een extra dimensie aan de roman, in het bijzonder voor een Westerse lezer die weinig vertrouwd is met het tijdperk en de gebruiken. Met slechts één roman in vertaling is het moeilijk dit werk binnen haar oeuvre, laat staan binnen de 20e-eeuwse Chinese literatuur, zijn juiste plaats te geven, maar op basis van De liefde van een half leven mag wel besloten worden dat het jammer zou zijn mocht niet meer werk van Chang ontsloten worden.
