Een van de vaakst voorkomende perceptie- of denkfouten is die waarbij industrial een synoniem wordt voor nihilistisch kabaal. Dat kan soms zo zijn, bij mindere artiesten, maar de vaandeldragers en vernieuwers van het genre hebben vaak veel meer te vertellen, zeggen iets over de wereld of zichzelf. Het extremisme van Pharmakon kan voor nietsvermoedende oren ook op een gewelddadige aanslag (en niets meer) lijken, maar dan zou je voorbijgaan aan cruciale intenties.
Margaret Chardiet is ondanks haar jonge leeftijd al tien jaar in de weer als Pharmakon. Dat leverde intussen drie langspelers op, waarbij Contact net als voorganger Bestial Burden verschijnt op het Sacred Bones-label. Die plaat bezorgde haar plots een veel groter publiek, dat aanvankelijk waarschijnlijk niet wist wat maken van haar heftige power electronics (percussie, loops, synths en vooral talloze effecten), maar vooral het vocale extremisme. Van gehijg dat steeds meer weg heeft van een paniekaanval tot black metalgekrijs en huiveringwekkende doodsreutels; Chardiet ging de confrontatie aan met een soms militaristisch getinte heftigheid en een pervers ritualisme.
Het was echter niet alleen een oefening in grenzen verleggen, maar een conceptueel stuk over de beperkingen van het lichaam, zo geconcipieerd nadat de artieste zelf in aanraking gekomen was met fysiek falen. De focus lag op het lichaam als vergankelijke vleesverpakking en de manier waarop het ons kan verraden. Met Contact wil ze nu de andere kant van de medaille belichten; die van het moment waarop geest en lichaam losgekoppeld kunnen worden. Het doel was daarbij om verder te gaan dan eenrichtingsverkeer, en de wisselwerking van het livegebeuren ook vast te leggen op plaat. Een uitgestoken hand naar de luisteraar, dus.
Opnieuw: wie er niet op voorbereid is, zal het ongetwijfeld moeilijk hebben om in Contact een uitnodiging te zien tot een gesprek, of eerder een interactie, een mogelijkheid tot gedeelde transcendente ervaring. Het is nog altijd beproevende, moedwillig obscure muziek, soms afstotend in z’n extremisme, maar het voelt deze keer ook aan alsof er (iets) meer structuur en ruimte in gekropen is. Opener “Nakedness Of Need” heeft aanvankelijk meer gemeen met enkele van John Carpenters soundtracks dan met de infernale herrie waar Pharmakon berucht om werd. Als die stem dan opduikt, dan duurt het niet lang voordat de meest radicale grenzen van het register worden verkend, met onthutsend gekrijs en gekerm. Je bent getuige van een exorcisme met een verlammende intensiteit.
Als de stem even achterwege blijft, zoals in “Sentient” (kort, vrij gaaf) en “Somatic” (grof, noisy), dan geeft het niet enkel tijdelijke respijt, maar bereidt het voor op wat komen gaat. In “Transmission” beland je zo opnieuw in een wereld van ontmantelde industrial, met een simpele puls die na een tijd omslaat in een brommende drone. Hier heeft Chardiets aanpak meer weg van een bezwering zoals Diamanda Galás (een invloed waar je niet omheen kan) die wel vaker laat horen. Het is meer afgemeten, meer ritmisch en repetitief dan de primal scream-therapie van de opener. “Sleepwalking Form” gaat ook wat afwachtend en meer open van start, maar al snel zit je opgesloten in een claustrofobische helleput, voelt het aan alsof de wereld zich voorbereidt op een luchtoffensief dat aan alles een eind maakt.
Afsluiter “No Natural Order” start als een rondje in het doe-het-zelfatelier, waardoor het iets heeft van haar fysieke liveperformances. De borrelende, pruttelende elektronica en synths zijn het ideale fundament voor de duivelse kreten van een artieste die Galás, Jarboe, Throbbing Gristle, Daniel Menche en Mike Patton verenigt in één en hetzelfde nummer. De dreigende, tribale galeienslagen zorgen daadwerkelijk voor een tranceachtig effect, ook al wordt dat deels tenietgedaan door het vocale geweld, dat niets aan intensiteit heeft ingeboet. Daardoor word je enigszins gerustgesteld door het feit dat het album er, net als z’n voorganger, na een dik half uur een punt achter zet. Ook nu ze mikt op een meer betrokken beleving voor de luisteraar, went Pharmakons muziek nog altijd niet. Misschien zou het dat ook nooit mogen doen.
Pharmakon speelt op 23 april in de AB, samen met ander goed volk. Meer info hier.
