Ze hebben naar eigen zeggen totaal geen voeling met strips en spreken er zelfs wat meewarig over, maar weinigen kunnen ontkennen dat het duo Zwart-Smits met Wolven eind vorig jaar een meer dan uitstekende graphic novel uitgebracht hebben. Strip- en/of illustratieliefhebbers zullen ongetwijfeld wel al bekend zijn met Zwarts werk, terwijl Smits als beginnend filmmaker eind 2016 voor Canvas de kortfilm It Won`t Be Long Now maakte, een film die qua sfeer sterk aanleunt bij deze strip.
In Wolven brengen Zwart en Smits drie verhalen die zich afspelen in het fictieve Hazenberg, een Kempens stadje dat evenveel gemeen lijkt te hebben met het Amerikaanse platteland als met het Vlaamse hinterland. In het bijzonder in de desolaatheid van het stadje zelf en van het omliggende gebied kiezen Zwart en Smits voor een sterke VS-kleur. Die wordt nog meer onderstreept door een terugkerend personage wiens truckerspet versierd is met een Vlaamse Leeuw, terwijl de hele outfit, inclusief een ‘I want to believe’-button, zo geplukt lijkt uit zowat elke film die de landelijke VS ver verwijderd van de grote steden in beeld brengt. Dat de VS zoals die onder meer verbeeld wordt in Harmony Korines Gummo een referentiekader kan zijn, spreekt voor zich, maar de strip daartoe herleiden zou te ver gaan.
Los van de setting waarbinnen de verhalen zich afspelen, opteert Smits immers voor een gevoel van desolaatheid en verlorenheid dat zich overal kan manifesteren en dat, zoals uit zijn kortfilm al bleek, typerend lijkt te zijn voor hoe hij de drempel van (jong)volwassenheid interpreteert. De jongeren uit de strip kampen allemaal met datzelfde gevoel in een wereld die hen lijkt te negeren. Volgt het eerste verhaal nog een loner die samen met een vriendin een feestje ontvlucht waarop hij zich niet thuis voelt, dan roept het tweede deel het verlies van onschuld op dat het Stephen King-verhaal Stand By Me zo aangrijpend maakte, al is het ditmaal niet een lijk maar wel een (mogelijk) ontsnapt roofdier dat de spil van het verhaal vormt. In het derde en laatste deel maakt een jonge skater uit een gebroken gezin een harde val tijdens een inbraak in een verlaten pretpark, waarna hij steeds meer last krijgt van hallucinaties en droombeelden.
Het mooie aan Smits scenario’s is dat hij veel achterwege laat, waardoor de lezer zelf de ontbrekende elementen invullen kan. Dat wordt nog versterkt door het feit dat telkens voor een open einde gekozen werd. Tezelfdertijd mag opgemerkt worden dat de keuzes van Smits al meermaals getest en toegepast zijn en dat een gevoel van herkenbaarheid nooit ver weg is. Dat, gekoppeld aan het soms kromme taalgebruik en de occasioneel opduikende ongeloofwaardige zinnen, maken duidelijk dat Smits als scenarioschrijver nog steeds debuterend is en de eigenheid van een strip (een geschreven woord leest nu eenmaal anders dan wanneer het uitgesproken wordt in een film) nog onder de knie moet krijgen.
Het verschil met Zwart kan in dat opzicht niet genegeerd worden. Zwart, die zich als illustrator al bewezen heeft, weet het verhaal van Smits treffend om te zetten met goedgekozen potloodlijnen. De wat grillige tekenstijl zet vanaf de eerste pennentrek) meteen de sfeer voor de rest van de strip. Het spel met schaduwen en lijnen, de manier waarop Vlaanderen en de VS in elkaar overlopen, de nu eens gedetailleerde en dan weer vage tekeningen,… uit alles spreekt een vakmanschap en een begrip voor het verhaal en de sfeer die Smits oproepen wil. Zonder zijn eigen stijl te verloochenen, weet Zwart zich te schikken naar het verhaal dat Smits uitgeschreven heeft.
Wolven is een strip/graphic novel die meer ambieert te zijn, en daar ook in slaagt. Smits en Zwart hebben gelijk wanneer ze hun gezamenlijk werk niet als een strip wensen te beschouwen: in de conventionele zin is het dat immers evenzeer wel als niet. Uiteraard zijn er nog enkele schoonheidsfouten te ontdekken, in het bijzonder op verhaaltechnisch vlak, maar die doen niets af aan een geslaagde samenwerking. Wanneer Smits meer zijn eigen stem gevonden heeft en de geplogenheden van het beeldverhaal volledig onder de knie heeft, staat niets een gezamenlijk meesterwerk nog in de weg. In afwachting daarvan hebben beide auteurs met Wolven al een indrukwekkend “debuut” afgeleverd.
