Na 38 jaar stilte komt Shirley Collins, Grand Old Dame van de Britse folkscene, plots terug op de voorgrond met een nieuw album. Er mag dan wel een half mensenleven verlopen zijn sinds For As Many As Will verscheen in 1978, met Lodestar pakt ze gewoon de draad op waar die toen was blijven liggen.
In de jaren ‘50 en ‘60 was Shirley Collins een van de centrale figuren in de Britse folkscene. Samen met Alan Lomax ging ze op zoek naar de wortels van de folkmuziek, zowel in Europa als in het zuiden van de Verenigde Staten. Vanaf halverwege de jaren ‘60 stond ze samen met onder andere Pentangle, Steeleye Span en Fairport Convention mee aan de wieg van de Britse folkboom. Maar nadat haar huwelijk met Steeleye Span-bassist Ashley Hutchings in 1978 op de klippen liep, kwam haar muziekcarrière — onder andere ook door een aandoening die haar het zingen onmogelijk maakte — tot stilstand. Slechts heel af en toe liet ze nog iets van zich horen, onder meer als achtergrondzangeres op albums van de experimentele folkband Current 93. Het was hun frontman, David Tibet, die de drijvende kracht werd achter de comeback van de nu 82-jarige muzikante. Het resultaat is haar eerste album in bijna vier decennia.
Op Lodestar grasduint Collins doorheen de muziekgeschiedenis en krijgen we liedjes die dateren tussen de zestiende eeuw en de jaren ‘50 van de vorige eeuw. Nummers die afkomstig zijn uit zowel de Britse als Amerikaanse folktraditie, maar evengoed uit de Cajun-overlevering. De stem van Collins mag dan wat lager en krakeriger geworden zijn, toch valt meteen op hoe verbazend goed ze vocaal nog haar streng trekt. Geopend wordt er met de suite “Awake Awake/The Split Ash Tree/May Carol/Southover” waarin traditionals contrasteren met hedendaags werk (van de hand van
medeproducer Ossian Brown). Het is een geheel waarin Collins aantoont dat ze niet alleen aandacht heeft voor de eeuwenoude traditie, maar evengoed het experiment niet uit de weg gaat in “The Split Ash Tree” waarin de draailier wringt en schuurt.
Maar laat er geen twijfel over bestaan, het hele album is een ode aan enkele eeuwen folkgeschiedenis. Een van de hoogtepunten is “Cruel Lincoln”, een murder ballad die in de versie van Collins op het eerste gehoor bijna aanvoelt als een onschuldig slaapliedje. Zeker als je door het keukenraam — het album werd ten huize Collins opgenomen — de vogeltjes onschuldig op de achtergrond hoort fluiten. Maar na herhaalde luisterbeurten blijft vooral de onderhuidse spanning in het nummer bij. De man met de zeis speelt overigens een hoofdrol in Lodestar want ook “Death and the Lady” — een nummer dat ze ook in 1970 al samen met haar zus Dolly op plaat zette — staat in het teken van de eindigheid. Of wat te denken van “Pretty Polly”? In deze wals met de dood, opnieuw een murder ballad, gaat de moordenaar uiteindelijk ten onder aan berouw. De onderkoelde manier waarop Collins deze nummers brengt, zorgt in combinatie met de thematiek voor een dualiteit die de nummers een extra gelaagdheid geeft.
Toch is het geen loodzwaar en donker album. Af en toe is de sfeer luchtiger
en neigt zelfs naar het feestelijke. “Old Johnny Buckle” is bijvoorbeeld een opzwepend dronkenmanslied. Ook “The Rich Irish Lady/Jeff Sturgeon” heeft een onweerstaanbaar ritme waarvan je amper blijft stilzitten. Met “Sur la borde de l’eau” van Blind Uncle Gaspard — een blinde muzikant uit het Louisiana van begin vorige eeuw — zorgt Collins voor een Cajun-sfeertje waarbij zelfs de Franse taal haar goed blijkt af te gaan.
Met Lodestar levert Shirley Collins niet alleen een album af dat beschouwd kan worden als een eerbetoon aan de rijke traditie van de folkmuziek , maar ook als een bewijs dat ze ondanks een veel te lang uitgelopen sabbatical het musiceren nog steeds niet verleerd is. Het is een album geworden dat Britishness uitademt en getuigt van een paar eeuwen muziekgeschiedenis, maar dat tegelijk toch spontaan en warm klinkt. Gezien haar gevorderde leeftijd zal het niet meteen het begin van een tweede carrière inluiden, maar het is zonder twijfel een uiterst geslaagde comeback.
