Het jaarlijkse Citadelic Festival vindt ook dit jaar weer plaats (28-31 mei in het Citadelpark), maar werd voorfgegaan door een reeks concerten in samenwerking met het Stedelijke Museum voor Actuale Kunst in Gent. De tweede avond in de reeks werd gevuld met een soloconcert van pianist Seppe Gebruers en een tweede Belgische concert van het trio Universal Indians met freejazzlegende Joe McPhee.
Noot vooraf: het vorige concert van Universal Indians & Joe McPhee, dat op 15 juni 2014 plaatsvond in het Antwerpse Zuiderpershuis, wordt binnenkort (verkort) uitgebracht op het Clean Feed-label, maar de cd werd al voorgesteld met dit concert. De Enola-medewerkers die zorgden voor het verslag hebben ook bijgedragen aan die release met liner notes en foto’s.
Het gaat pianist Seppe Gebruers intussen voor de wind. Het tweede album met Ifa Y Xango behoort nu al tot de meest originele releases die we dit jaar te horen gaan krijgen in deze contreien en onlangs kwam hij met een interview nog uitgebreid aan bod in De Morgen. Tijdens de eerste S.M.A.K.-avond was hij van de partij met de band, maar deze keer deed hij het alleen. Niet dat het een domper op de vreugde was, want wie de jonge pianist ooit al aan het werk zag, weet intussen dat er altijd wel iets te zien en te horen valt.
Al was het toch even bang afwachten wat de weerbarstige akoestiek van de inkomhal zou opleveren. Met een minimale inkleding en dominantie van steen zou het wel eens pure akoestische horror kunnen worden, maar dat viel al bij al mee. Bovendien is een aparte geluidsresonantie iets waar een solo-artiest (en zeker een pianist) van kaliber wel iets mee kan aanvangen. En bovendien: zoals iemand al aangaf, heeft het instrument dat die avond gebruikt werd intussen al zowat half Gent afgereisd en kan je sowieso al rekenen op een ‘karaktervolle’ sound.
Naarmate het concert van een goede drie kwartier vorderde leek het ook alsof het instrument steeds meer ontregeld ging klinken, al had dat merkwaardig genoeg nog een verrassend voordeel. Gebruers week met deze performance immers sterk af van de vorige performance die we hem zagen spelen in De Singer. Daar ging het om een weerbarstig en turbulent verhaal waarbij flarden en ideeën op een associatieve manier aan elkaar gebreid werden. Het was best taai, bij momenten ondoordringbaar. Dat was deze keer anders. Gebruers haalde nog altijd uit met krachtige clusters en wipte als vanouds op en neer op dat zitje, maar scheerde deze keer veel dichter langs de jazztraditie.
Zo joeg hij er een paar standards door (vraag ons niet naar de titels) die expliciet in de richting van Monk leken te knikken. Een referentie die door de wat krakkemikkige pianosound enkel nog aangedikt werd. Het bleef Gebruers, dus makkelijk behagen zat er niet in, maar deze set was melodieuzer, neigde bij momenten zelfs naar de blues en had, zeker in het tweede lange stuk, een aangehouden melancholische ondertoon, waardoor dit er dus heel wat makkelijker inging dan het vorige concert dat we meemaakten. Theatraal en weerbarstig als vanouds, maar dus ook met een zachtaardige en bijna traditionele kant, die evengoed overtuigde.
Na een lange onderbreking traden Universal Indians (drummer Tollef Østvang, bassist Jon Rune Strøm en saxofonist John Dikeman) aan met veteraan Joe McPhee in hun kielzog. Onder fel gekleurde lichten liet het kwartet meteen horen dat sound hier wél een issue werd. Drums en contrabas vielen moeilijk van elkaar te onderscheiden, terwijl de schrille uitschieters van Dikeman meteen nog eens aangedikt werden. Het samenspel met McPhee – op altsax en pocket trompet – bleek dan ook snel van een heel andere aard te zijn dan vorig jaar in Antwerpen.
Kreeg je toen een band van gelijken te horen die op meerdere momenten als een hecht blok aan het converseren sloegen, dan was van een echt gesprek nu veel minder sprake. Om een greep te houden op het geheel gunden de muzikanten elkaar meer ruimte. Dat zorgde voor een minder op elkaar gepakte densiteit, maar leidde ook tot een minder verfijnde en rijke communicatie. Wat in Antwerpen iets van een aanhoudend gesprek had, voelde nu eerder aan als een reeks van solomomenten of korte uitwisselingen. Met muzikanten van dit kaliber blijft het sowieso wel boeiend, al was het een performance die verbleekte naast die van vorig jaar. Het kwartet hield het deze keer ook wat korter, met toch een ingetogen bisnummer als verrassend en fijngevoelig eindpunt.
Het volgende Citadelic @ S.M.A.K. event vindt plaats op 1 mei. Dan speelt de Noorse pianist Christian Wallumrød en stelt Howard Peach (Lander Gyselinck, Simon Jermyn, Chris Speed) zijn album voor.
