Kraak, 2012
De jaren tachtig. Tot op heden zijn er maar weinigen in geslaagd
om de bewuste periode op artistieke wijze treffend te bevatten. Als
we er wat langer over mijmeren, misschien enkel de Engelse
fictieschrijver Martin Amis, met zijn bekendste boek getiteld
‘Money’. Daarin schrijft hij de situatie van het fictieve personage
John Self neer, een filmproducent die helemaal opgeslorpt wordt
door een leven van constante jachtigheid, consumentisme en snel
rollend geld. Amis vertelt in zijn roman echter niet het verhaal
van de grote voorspoed en de ongebreidelde mogelijkheden; hij toont
dat er in die wereld van luxe en schone schijn ook heel wat
onzekerheid, wanhoop en leegte onder de oppervlakte schuilgaat.
Self is al bij al een zielig persoon, een misselijkmakend karakter
dat helemaal door een bedrieglijke samenleving uitgehold raakt.
Wanneer we naar ‘1-800-Greed’ luisteren, horen we tevens een
beetje die subtiele walging voor de uitwassen van de jaren tachtig
– mogelijk ook met een boodschap voor het heden. Het is duidelijk
dat niet enkel Amis gemengde gevoelens heeft, bij wat kan
omschreven worden als een paradoxale periode. Op het eerste gezicht
lijkt de Deense groep Girlseeker een nostalgische voorliefde te
uiten voor talrijke geneugten van de eighties: het
ontstaan van MTV, de bijhorende plastiekerige pop, het succes van
de VHS en muziekcassettes (zie de cover van het album) en ga zo
maar verder. Als we echter wat dieper graven, merken we ook
gevoelens van verbittering en afkeer voor het sprookjesverhaal
gebouwd op leugens van snel geld en krediet en menselijke
hebzucht.
Met alle wil van de wereld zouden we Girlseeker graag prijzen
voor de manier waarop ze een subtiele vorm van maatschappijkritiek
beoefenen. En toch is het resultaat te licht uitgevallen of zelfs
te ondoordacht om het allemaal met de mantel der liefde te
bedekken. Want naast wat behoorlijke popdeuntjes en een aantal
goeie lyrics, is er weinig op ‘1-800-Greef’ te vinden dat we willen
koesteren.
De groep brengt een soort van een postmoderne herwerking van wat
zij zien als ‘muziek uit die periode’. Catchy deuntjes,
kleurrijke arrangementen met gitaren en synthesizers – noem maar op
– en over het algemeen ook wat zanglijnen die als geheimzinnig of
diepgaand moeten doorgaan. Eerst het goede nieuws: met de melodieën
en de uitvoering is weinig mis: de warme en flitsende combinatie
van klanken bij ‘Blue Clouds’ en ‘Emotional Dungeon’ vallen
bijvoorbeeld aardig in de smaak.
Het beeld dat de groep heeft van het verleden, of probeert te
creëren, strookt echter niet echt met de toenmalige werkelijkheid.
Zo wordt de zang bij alle nummers opzettelijk in een onduidelijke,
slome en enigszins valse manier gebracht. Het is geen genot voor de
oren. Is dit in hun ogen hip en alternatief – een poging tot
counterculture – of eerder een vorm van postmoderne
kritiek? Geen idee, maar het resultaat slaat jammer genoeg nergens
op. De cool die ‘Emotional Dungeon’ aanvankelijk biedt,
wordt teniet gedaan door het minutenlange gewauwel van de
frontman.
Die tegenstrijdigheid laat zich bijna overal in het negen
nummers tellende album gelden. ‘Lightning From My Mind’ gaat met
overtuiging van start, maar dan wordt die pittige drive
helemaal verknald door dat strontvervelende stemgeluid. De groep
mist in de meeste gevallen de nodige overtuiging, waardoor het
resultaat zelden of nooit kan boeien.
De enige momenten waarop we niet de neurotische drang voelen om
voortdurend te skippen, zijn dan ook gelegenheden waar de
ergernis niet de bovenhand neemt. Tijdens ‘Can’t Help the Way I
Feel’ horen we voor het eerst iemand zingen in de (behoorlijk)
‘normale’ betekenis van het woord. Toch blijft het nummer iets te
flets om te overtuigen. Ook als postmoderne kritiek volstaat dit
allemaal niet, want nergens krijgen we het gevoel dat Girlseeker de
kwalen van die periode op artistieke wijze kan blootleggen.
Op het album zit er gelukkig nog een klein lichtpuntje
verscholen: ‘Dream’ is een nummer dat toont wat deze muziekgroep
had kúnnen zijn. Een prikkelende melodie, een stemgeluid dat niet
echt stoort en een refrein dat tevens wat sensatie teweeg kan
brengen. Hier komt eighties weltschermtz voor één
enkele keer samen met een aardige song. Veel is er dus niet nodig
om het wél goed te doen.
De vraagt die blijft nazinderen is wat Girlseeker precies wou
bereiken met ‘1-800-Greed’. Het opzet en het achterliggende concept
gaan uit van een stevig rondje kritiek op de eighties maar
uiteindelijk is daar in de muziek weinig van terug te vinden.
Sterker nog, de wijze waarop de groep (opzettelijk?) in
stereotiepen baadt en er niet in slaagt om een eigen verfrissend
verhaal te brengen, is een serieus pijnpunt. Girlseeker probeert om
alternatief en gedurfd uit de hoek te komen maar is vergeten dat
het in de eerste plaatst vooral draait rond de overtuiging waarmee
je een verhaal brengt. Bij ‘1-800-Greef’ hebben we daar niets van
gemerkt.
