De zomer van zijn leven: iedereen heeft er een. Een periode van enkele dagen, of met een beetje geluk, weken die nergens mee te vergelijken zijn, waar alles juist zit. De juiste plaats, op het juiste ogenblik met de juiste mensen. En uiteraard de juiste muziek. Met de nodige magie tot gevolg.
De zomer van 1991 was voor een hoop muzikanten zo’n perfecte zomer. En gelukkig voor ons, was ene Dave Markey eveneens van de partij. Die man, een DIY-filmmaker vervoegde in de augustusdagen van dat jaar Sonic Youth op zijn Europese festivaltournee. Waren eveneens van de partij: Nirvana, dat als voorprogramma van de New Yorkers fungeerde, en de crème de la crème van de gitaarrock van die dagen, die toen op festivals als Pukkelpop, Reading en Leeds hun opwachting maakten: Dinosaur Jr, Mudhoney en Ramones, om er maar enkelen te noemen.
Het resultaat van al die ijver heet 1991:: The Year Punk Broke en belandde in 1992 in de winkelrekken. Om vervolgens, met het evolueren van de technologie, jarenlang niet beschikbaar te zijn. Tot nu, in het zog van de verjaardagsuitverkoop rond 20 jaar Nevermind alsnog de dvd-versie het licht ziet. En prompt uit te verkopen, waardoor we alsnog op een krakkemikkige, via via via verkregen kopie van een kopie van een kopie van de vhs-band aangewezen zijn.
Maar! Wat een film! Markey heeft, net als Sonic Youth-opperhoofd en zo’n beetje de rol van verteller op zich nemende Thurston Moore, lak aan de klassieke regels van de cinematografie. Het resultaat? Schijnbaar willekeurig geschoten backstagebeelden, niet zelden van Moore die complete onzin richting camera en microfoon uitkraamt. Of pogingen onderneemt tot het afnemen van straatinterviews van wie zich ook maar in de buurt van de filmploeg waagt.
Klinkt nogal puberaal, en dat is het vast ook, maar als een beetje fan, die bovendien de op dat moment meest recente Sonic Youth-platen Daydream Nation en Goo aan het hart drukt, klopt het plaatje, de ongedwongen, we-zijn-thuis-weg-en-we-doen-maar-wat-in-ons-opkomt-sfeertje. Bovendien barst de prent van de waanzinnige live-fragmenten die, hoewel de herfst nog niet goed en wel begonnen is, doen verlangen naar een lange, stomende festivalzomer.
Voor de aanwezige bands was het de laatste festivalzomer die zo ongedwongen verliep. Zowat een maand na het einde van de opnames verscheen Nevermind en wat voor gevolgen dat had voor Nirvana en bij uitbreiding de hele gitaarwereld, kon u de voorbije maanden overal uitgebreid lezen. Gezien die gevolgen, is het bijna wonderlijk om de betrokken bands aan het werk te zien, zowel op als achter het podium, in hun laatste onschuldige dagen. Markey heeft met zijn film, hoe amateuristisch het er bij momenten ook uitziet, iets uniek vastgelegd. Dat dat unieke vaak ligt in het behoorlijk alledaagse (enfin, tenzij u Dave Grohl heet en uitlegt verschaft bij het voedsel backstage), maakt 1991 draagt bovendien bij tot het geweldige van dit snapshot van wat, achteraf bekeken, een van de meest bepalende momenten in de rockmuziek is geweest.
