Als een van de weinige Vlaamse oorlogsfilms, maakt Wil een reis door de tijd naar het bezette Antwerpen uit 1942. De verfilming van de gelijknamige roman van Jeroen Olyslaegers volgt twee jonge politieagenten in een ongefilterde en ruwe vertelling over de Jodenvervolging in de stad. Wilfried en Lode bevinden zich tussen de twee vuren van verzet of collaboratie. Regisseur Tim Mielants exploreert of ze erin kunnen slagen hun geweten en eigen wil niet te verliezen in hun poging zich aan geen van beide vuren te branden.
Stef Aerts vertolkt Wilfried (of Wil), een jonge kunstenaar die zich noodgedwongen aansluit bij het Antwerpse politiekorps tijdens WOII. Op zijn eerste werkdag met zijn partner Lode (Matteo Simoni) loopt het al mis en de jongemannen proberen hun eigen hachje, de levens van hun familie en die van de onschuldige Joodse families in de stad te redden. Maar dat is niet zo vanzelfsprekend onder de bezetting van de Duitsers die koste wat kost het fascisme in de stad willen aanwakkeren. Ze sluiten zich aan bij de Witte Brigade, de verzetsgroep die actief de razzia’s in de stad boycot onder leiding van De Professor (Jan Decleir). Tegelijkertijd papt Wil aan bij Nijdig Baardje (Dirk Roofthooft), een Jodenhatende familievriend die losbandig collaboreert met de Duitsers. Tussen vijand en vriend navigeren Wil, Lode en Yvette (Lodes zus en Wils lief, gespeeld door Annelore Crollet) zich al zuipend door de bezette stad, maar hun idealen en overlevingsdrang blijken al snel moeilijk met elkaar verzoenbaar.
Het budget van Wil kroop niet in extravagante decors, vechtscènes of explosies, maar wel in de doordachte cinematografie van Robrecht Heyvaert. Elk shot is tot in de details samengesteld. Close-ups, spiegelshots en symmetrische composities plaatsen de personages centraal. Stef Aerts komt sterk in beeld en de close-ups van zijn gezicht maken het personage van Wil een diepgaand figuur vol onrust en contradicties. Zelfs zonder voice-over weet de kijker exact welke strijd er in zijn gedachten gevoerd wordt. Daarnaast weet de film als geen ander spanning op te bouwen door de blikken tussen de personages en de posities waarin ze tegenover elkaar geplaatst worden. Wil en Lode staan constant in het vizier van de Duitse bevelhebbers of de collaborerende collega’s in hun korps, of het nu door het glas van hun kantoorramen is, aan de bar van de fascistische stamkroeg van Nijdig Baardje of aan tafel tijdens een uitbundig met schnaps overgoten dansfeest.
Wil en Lode patrouilleren schouder aan schouder door de Antwerpse straten, scènes die opgenomen werden in een Pools stadje gelijkend op het Antwerpen van toen. Tim Mielants regisseerde al enkele afleveringen van Peaky Blinders en is dus niet onvertrouwd met historische drama’s uit de eerste helft van de vorige eeuw. Met ouderwetse lenzen speelt hij met scherpte in de diepte en focust hij de ene keer op de veelzeggende gezichtsuitdrukkingen van de personages en dan weer op alles wat er zich rondom hen afspeelt. Het snelle tempo van het verhaal en de montage zorgen ervoor dat er een overrompeling van morele dilemma’s, bloederige afranselingen en hitsige scènes tussen Wil en Yvette over het netvlies van de kijker stroomt. Je staat erbij en je kijkt ernaar. Pas nadat de film gedaan is, heb je tijd om te bezinnen en na te denken over de moeilijke keuzes en onrechtvaardige daden die eigen zijn aan dit fragment uit de Antwerpse geschiedenis.
Bovenal toont Wil wat er gebeurt als het grootste deel van de bevolking zich veilig tussen twee vuren verstopt. Er simpelweg bijstaan en toekijken om je eigen leven te redden blijkt vaak de gevaarlijkste beslissing. Naast een film die het geweten aanspreekt en toch wel zwaar blijft wegen nadat je de bioscoopzaal verlaat, is Wil een prachtig staaltje cinema dat het talent van Vlaamse topacteurs en cinematograaf Robrecht Heyvaert in de verf zet.
