Wat maakt iemand tot de perfecte popster vandaag? Uitgaan van de eigen sterkte in plaats van trends na te hijgen, zonder twijfel. En ook diepgang najagen, durven terug- en vooruitkijken, voldoende diep in jezelf kijken zodat eenieder van je miljoenen fans zich in je kan herkennen. Gevoelens zijn kameleons die zich aan elke omstandigheid, persoon of muzikaal genre aanpassen. Taylor Swift beseft dat allemaal en voert dat griezelig juist uit op een album dat als zelden tevoren authenticiteit aan zakelijke perfectie koppelt.
Daarmee is Swift niet aan haar proefstuk toe. Geen énkele artiest haalde zo veel profijt uit de coronapandemie als zij met de dubbelslag folklore en evermore, waarbij The National en Bon Iver haar bijstonden bij een prachtige muzikale vervelling. Een die haar nog eens miljoenen extra zieltjes deed winnen, ook bij de zelfverklaarde muziekliefhebber die zijn neus volkomen onterecht probeert op te halen voor haar zogenaamde “bakvisbeats” van op 1989. Die twee platen zetten haar status van dé Artiest van deze eeuw alleen maar kracht bij. En kom, laten we elkaar geen Liesbeth noemen: ze was al die tijd al een van de beste songwriters van haar generatie. Wie niet horen wil, moet luisteren.
En dan te bedenken dat die status voor de pandemie nog betrekkelijk broos was. Lover uit 2019 was een stap richting eerherstel na de kwalijke era rond Reputation, waar rancune door moddergevechten met pers, perceptie en Kanye West het haalde van een eigen visie. Swift toerde met een gigantische cobra op het podium als referentie naar de term “snake” die onder impuls van West talloze keren naar haar hoofd was geslingerd. Die rancune won van de creatie van een eigen artistieke meerwaarde. De neerwaartse spiraal na het grensverleggende hoogtepunt 1989 leek een feit.
Vijf jaar later kan Swift daar samen met haar tientallen miljoenen Swifties alleen maar smalend om lachen. Toch moet ze wakker hebben gelegen (Midnights, weet u wel) van de vraag hoe ze de gewonnen credibility van op folklore en evermore, de return to form van Lover en haar klatergouden popmuziek van Red en 1989 kon verzoenen om die status nu écht te verzilveren. Of te vergulden, in haar geval. Wel, ze kon geen beter antwoord op die vraag verzinnen dan Midnights. Een mens zou in schaterlachen moeten uitbarsten om de evidentie en het briljante van deze move.
Midnights bevestigt immers bovenal dat Swift op het duo folklore en evermore gewoon was blijven schrijven zoals ze schreef. Geef die songs een 1989- of Midnights-jurkje en ze staan beeldig naast al haar andere hits in de perfecte popetalage. De inhoud blijft altijd vintage Swift, het is de vorm die verandert. Met dit album terug naar de uitbundige pop van “Bad Blood” of “Me!” ware wat te bruusk geweest, en aan bruuskheid doet Swift niet mee. Je bent een popartiest of niet. Het antwoord op de vraag “Wat nu?” lag echter al klaar op tafel – en zat al aan diezelfde tafel. Het nummer op tafel heet “The Archer” van op Lover, de producer aan tafel Jack Antonoff (zie ook onder andere Lana Del Rey, nog zo’n artieste die popadepten verzoent met muzikale meerwaardezoekers).
Wat doet Swift dus: gewoon haar songs blijven schrijven en ze in een meer onderkoeld popjasje steken. Hierdoor bouwt ze de perfecte hangbrug tussen 1989 en folklore. Zoals het bloedmooie “The Archer” dat eigenlijk al was – slotnummer “Mastermind” op dit Midnights is er zelfs een perfecte blauwdruk van. Geen betere bruggenbouwer tussen mainstream en meerwaardezoeker dan Antonoff bovendien. Dus triple win.
Het concept achter Midnights? Nog zo’n briljante vondst. De overgang op middernacht van de ene dag naar de andere staat symbool voor de dubbele gevoelens die je kunt hebben bij bepaalde beslissingen of gebeurtenissen in het leven. Dat ene lief de deur wijzen en hem/haar later zien blinken in een perfect gezin. Was het de juiste keuze om hem/haar de oprit van je huis te zien afstrompelen? Het ene moment zit je op middernacht het leven te vieren op café en de dansvloer, het andere moment nemen op datzelfde tijdstip de vragen het over en sta je je eenzaam op die dansvloertegel af te vragen of je wel goed bezig bent. De ene minuut tevreden en minzaam, de andere minuut twijfelend en mistroostig. Dat is het leven, dat is Midnights.
Swift worstelt dus met dezelfde dubbelzinnige gevoelens des nachts. De sterkte van de songs staat in schril contrast met de vele twijfels die ze in haar teksten uit. Het feit dat die songs geen schreeuwerige hooks en instant meebrulbare refreinen in het gezicht spuwen, versterken die heerlijke dubbelzinnigheid. Zelfs de vooruitgeschoven single “Anti-Hero” zal zich pas na enkele luisterbeurten in het geheugen nestelen van deze TikTok-generatie – een straffe die het refrein “It’s me, hi, I’m the problem, it’s me” niet op z’n smartphone ziet verschijnen deze dagen. Je krijgt het nooit meer uit je geheugen na een zestal luisterbeurten. Die fantastische single is wel tekenend voor Midnights: Swift verzoent zich schouderophalend met de perceptie tegen haar figuur, giet het in een post-ironisch statement en koppelt er samen met Antonoff een pop hook aan die zich (pas) na enkele luisterbeurten vasthaakt in je geheugen als een teek aan je huid. Dat is Midnights.
Van hetzelfde laken een pak: euhm, alle andere songs. “Lavender Haze” heeft een refrein dat je na enkele luisterbeurten daadwerkelijk rond middernacht wakker houdt, met wederom bespiegelingen van Swift over de verwachtingen die rond haar gecreëerd worden: “The 1950s shit they want from me (…) / All they keep asking me is if I’m gonna be your bride”. Hier wordt weer zo’n brug gelegd tussen de verwijten die Swift kreeg toen ze al eens van lief wisselde en de standvastige relatie die ze nu heeft met acteur Joe Alwyn, die als William Bowery trouwens weer een schrijfcredit heeft in het opvallend breekbare “Sweet Nothing”.
Nog muzikaal lekkers: “You’re On Your Own Kid”, dat ingenieus opbouwt naar een vrijpartij tussen ingetogenheid en uitgelatenheid. “I touch my phone as if it’s your face” is een van die tientallen zinnen in Swifts repertoire die je op een tegeltje kunt laten drukken. En uiteraard het dromerige duet met die andere stem uit de hoogste pophofhouding van vandaag, Lana Del Rey. In “Snow On The Beach” vliegen mooie zanglijnen in het rond als gensters bij een knisperend kampvuur. In contrast hiermee staat het (relatieve) dieptepunt “Vigilante Shit”, dat het meest nadrukkelijk knipoogt naar het Reputation-tijdperk en waarin Swift zich lijkt te verkneukelen in de neergang van Kanye West na zijn scheiding met Kim Kardashian. Begrijpelijk na die vernedering van op de MTV VMA’s destijds, maar Swift ziet hem ondertussen al lang niet meer in haar achteruitkijkspiegel. Laat het gaan.
En zo kunnen we nog uren doorgaan met analyses van lyrics en melodieën op Swifts tiende plaat. Dit is een buffet voor zowel mensen die hun (pop)muziek als fastfood willen binnen slokken als voor mensen die hun (pop)muziek willen savoureren als een wijn die z’n smaak pas na tien slokken laat doorgronden. Niemand doet het haar na. En bovenal is Midnights een viering van imperfectie. Dat is vloeken in de kerk van de popmuziek, maar net daardoor steekt Swift er met lichaamslengtes boven dat maaiveld uit.
