The Last Bus

In 1999 verraste David Lynch vriend en vijand met het voor zijn doen bijzonder ingetogen, op ware feiten gebaseerde The Straight Story, waarin Richard Farnsworth op een zitmaaier 360 km aflegde in de hoop zich te kunnen verzoenen met zijn lang vervreemde broer (gespeeld door Harry Dean Stanton). De schotse filmmaker Gillies MacKinnon pakt met The Last Bus uit met eenzelfde concept, in die zin dat een man een onconventionele roadtrip onderneemt om gemoedsrust te vinden op zijn oude dag. Dat de Lynch-titel een veel betere film is, wordt al heel snel duidelijk.    

Nochtans bezit het scenario van Joe Ainsworth – een man die hoofdzakelijk televisiesoaps schreef – een hartverwarmende premisse die zich perfect zou lenen tot een aimabele kijkervaring, zeker als je een ervaren rot als Timothy Spall (recent nog te zien in Pablo Larrains’ Spencer) kan strikken voor de hoofdrol.  De 65-jarige acteur speelt Tom, een oorlogsveteraan en weduwnaar die de assen van zijn overleden echtgenote wil uitstrooien in Land’s End, het meest zuidelijke punt van het Verenigd Koninkrijk en tevens de plek waar ze voor het laatst echt gelukkig waren. Enkele flashbacks – redelijk banaal in beeld gebracht met lelijke sepiatinten – leren ons dat ze op jonge leeftijd die plek achter zich lieten na het verlies van hun baby. Toms vrouw Mary (Phyllis Logan) opperde het idee om geografisch zo ver mogelijk afstand te nemen van hun liefdesnest in de hoop haar diepe trauma te kunnen verwerken. Gewapend met zijn gratis buspas maakt Tom nu jaren later de omgekeerde reis van John O’ Groats (het meest Noordelijke punt van Schotland) helemaal naar beneden, naar Land’s End.

Het zijn helaas enkel die grote plotlijnen die het verhaal enigszins boeiend maken, want Ainsworths schrijfwerk zit zodanig vol met gekunstelde ontmoetingen, stereotype personages en dito situaties, dat de geloofwaardigheid van de hele onderneming al redelijk snel als een kaartenhuis in elkaar zakt. Helemaal problematisch wordt het als daaruit ook nog zoveel mogelijk sentiment gepuurd wordt. Zo komt Tom tijdens zijn busrit op voor een vrouw in boerka die gepest wordt, legt hij een groepje dronken voetbalhooligans het zwijgen op door het zingen van ‘Amazing Grace’ (hoe verzin je zoiets?) en krijgt hij onderweg – nadat medereizigers hem filmen – ook nog eens zijn eigen hashtag die hem tot internetsensatie bombardeert. Het personage heeft al die verwezenlijkingen, goede daden en schouderklopjes nochtans niet nodig, want het idee achter de waanzinnig lange bustrip is op zich nobel genoeg om geëngageerd te blijven bij dit soort prent. Aan Spall ligt het trouwens niet want hij speelt op een ingetogen en fragiele manier moeiteloos een man die ruim 20 jaar ouder is dan hijzelf. Het stroperige script en de ongeïnspireerde vertolkingen doen zelfs daar helaas vaak afbreuk aan. Als de acteur voor een zoveelste keer binnensmonds grommelt en melancholisch voor zich uitstaart, kan je ook terecht de bedenking maken in hoeverre hij nog moeite moet doen om die rol te spelen of gewoon zichzelf is en de ergernis om deze zielloze affaire niet langer kan verstoppen.  

MacKinnon en zijn cameraman George Geddes rekenen te hard op de charme van hun hoofdpersonage en vergeten gaandeweg om effectief een film te draaien waardoor we zeker op visueel vlak op onze honger blijven zitten. Geen enkel shot verraadt enige creativiteit, zelfs niet die van de Schotse Highlands of typisch Engelse weilanden die sporadisch langs Toms raampje voorbijglijden. Op zich zijn ze wel goed bedoeld – al is het maar om enkele seconden verlost te zijn van de bordkartonnen personages rond Tom die absoluut niets weten toe te voegen – maar de kleffe mix van strijkers en flauwe folk die deze scènes muzikaal begeleidt kunnen wederom niet verhullen dat de makers er vooral op uit zijn om constant op de juiste knopjes te drukken. Wat rest is een enorm manipulatieve busrit die ons eerder gefrustreerd dan vertederd achterlaat.