We kennen Roadburn intussen goed genoeg om te weten dat de verwachtingen elk jaar weer torenhoog zijn, zowel bij publiek, muzikanten als organisatoren. Dit jaar was dat niet anders: het intussen iconische undergroundfestival zette dit jaar nog meer in op een breed palet aan muzikale acts, een gastcurator, een ‘artist in residence’, geheime optredens, integrale uitvoeringen van iconische albums en niet minder dan drie ‘commissioned pieces’. Zo verlegt Roadburn elk jaar weer de grens van wat een rockfestival kan, mag, wil en moet zijn. Onderweg naar Tilburg waren we dan ook weer volop overtuigd dat het weer een speciale editie ging worden. Dat werd het ook, maar misschien niet helemaal omwille van die redenen.
Donderdag
Het eerste bommetje ontploft al meteen wanneer we het programmaboekje in de handen krijgen. Het Patronaat is verkocht! De zaal tegenover 013, ondergebracht in een bijgebouw van de kerk van Tilburg, groeide de voorbije jaren uit tot een Roadburn-icoon. Niet meteen een evidentie: het is er meestal bloedheet, het geluid is soms een uitdaging (we hebben de PA er meermaals weten uitvallen), de wachtrijen voor de slechts 650-man grote zaal waren bij wijlen legendarisch lang en frustrerend. Maar de speciale uitstraling (houten dakgebinte, glasramen) en de bijhorende sfeer maakten van het Patronaat een geliefkoosde locatie voor heel wat Roadburn-bands, niet in het minst zowat àlle black metalbands die er speelden. Maar dit jaar zal dus het laatste zijn. Maar we zullen in de loop van het weekend nog een paar keer moeten afscheid nemen.
Maar goed, we zijn hier natuurlijk in de eerste plaats voor de muziek. Roadburn is altijd een uitstekende opportuniteit geweest voor muzikanten om een ander aspect van hun artistieke vocabulaire te tonen. Zo ook met de Deense zangeres Amalie Bruun, alias Myrkur. Myrkur is een beladen naam binnen de metalgemeenschap, want een folkzangeres die een black metalplaat uitbrengt, daar komt geheid hommeles van. De polemiek gaan we u besparen, ook al omdat er bij dit optreden geen metal te bespeuren valt. De set, die gepast “Folkesange” werd genoemd, is volledig opgetrokken uit allerhande folknummers, voornamelijk uit Scandinavië. Op het hoofdpodium van de 013 dan ook geen klassieke band. Myrkur wordt er bijgestaan door cello, luit, percussie en achtergrondzang. Het maakt van dit eerste Roadburn-optreden meteen een atypische show, die vooral uitblinkt in rust en schoonheid, maar nu niet meteen aan onze ribben blijft plakken.
Farida Lemouchi verdween een zevental jaar geleden bijna volledig uit het muzieklandschap. Na de dood van haar broer Selim, de bezieler van hun band The Devil’s Blood, stopte ze nagenoeg helemaal met muziek maken. Groot was dan ook de verrassing dat nagenoeg alle voormalige leden van The Devil’s Blood waren ingegaan op het aanbod van Roadburn om speciaal voor deze editie muziek te schrijven en te brengen. Onder de naam Molasses stond de hele band, samen met nog enkele bevriende musici op het hoofdpodium. En, eerlijk, we zijn oprecht blij wanneer we de occulte rock van de band weer kunnen horen. Geen Devil’s Blood-nummers natuurlijk, maar nieuw werk, speciaal geschreven voor dit optreden, maar de nieuwe nummers hebben wel die bekende sound. Misschien is het ook daar dat het schoentje wringt. Na zeven jaar heeft het geluid van The Devil’s Blood de weg geplaveid voor heel wat vooral Nederlandse bands, zoals DOOL, Temple Fang en Death Alley (niet toevallig ook met ex-leden van TDB). Ook het rituele karakter die de optredens van The Devil’s Blood zo typeerden, ontbrak. We begrijpen natuurlijk dat het niet meer de bedoeling is om een kloon van deze band op het podium te zetten, maar we konden ons ook weer niet van de indruk ontdoen dat we naar een zoveelste occulte rockband aan het kijken waren. Niet dat het slecht was: de nummers zaten goed in elkaar en het spelniveau was hoog, maar we kregen nooit echt het gevoel naar iets speciaals te zitten kijken. Zeker met een ander ‘stuk op bestelling’ zoals het Waste Of Space Orchestra (wat een waar spektakel was) in het achterhoofd, valt dit optreden wat mager uit.
Iemand die we gedurende de komende vier dagen regelmatig tegen het lijft zullen lopen, is Emma Ruth Rundle. Deze Amerikaanse muzikante behoort tot de bloeiende generatie vrouwelijke artiesten die in het zware genre de laatste tijd furore maken. Haar eigenzinnige mix van loodzware alternatieve rock, doorspekt met folk en americana die wordt gekenmerkt door haar slepende stem, veroverde stelselmatig zieltjes in Amerika en Europa. Enkele jaren geleden stond ze moederziel alleen op Roadburn, dit jaar brengt ze een ganse band mee. Dat is ook nodig om de volledige impact van de donkere, expansieve sound van het uitstekende album On Dark Horses de zaal in te projecteren. En dat lukt ook uitstekend: de broeierige sfeer van Rundle’s nummers mag dan misschien niet helemaal resoneren in de stugge omgeving van de koepelhal (misschien moet er iemand eens doeken voor die grote ramen hangen), maar alleen al op kwaliteit van de nummers en overgave van de voordracht weet ze ons vrij moeiteloos over de streep te trekken. In het oog houden, deze dame. Straf optreden.
In het programmaboekje van de vorige Roadburn-editie lichtte de organisatie ons al een tipje van de sluier op over de programmatie. We zagen een foto van een dame met gewei, en het woord Heilung. We zijn niet bepaald thuis in paganistische folk, dus na enig opzoekwerk blijkt deze ‘band’ (bij gebrek aan beter woord) uit Denemarken een bovengemiddelde fascinatie voor Scandinavische folklore, mythologieën en geschiedenis te hebben. Ze combineren traditionele folklore met sjamanisme en krijgsrituelen. Dat levert alvast een visueel spectaculair evenement op: het ganse podium is opgetrokken uit een constructie met botten, geweien, takken en dierenhuiden. De bandleden zijn gehuld in pijen, huiden en verf, waardoor het lijkt alsof ze net uit een aflevering van “Vikings” zijn gelopen. Als er dan nog een horde krijgers met schilden en speren het podium komen opgemarcheerd, en we een executie-ritueel zien uitgevoerd worden op een krijgster, lijkt het wel helemaal poppenkast. Maar dat zou te gemakkelijk zijn: de band is diepserieus als het over het uitvoeren van het hele ritueel gaat, en je voelt duidelijk dat het voor hen een echt ritueel is, en niet louter ‘vikingkje spelen’. Ook de muziek sleept je mee: de repetitieve percussie en hypnotiserende zang, bijna nauwelijks ondersteund door occasionele elektronica, sleept de zaal echt mee in een collectieve trance. Zeker wanneer naar het eind van het optreden toe de cadans versnelt, en de meute op het podium als in een primitieve rave in collectieve trance geraken, zien we dat ook afstralen op het publiek. Heilung is dan misschien niet voor iedereen, maar het is wel verdomd intrigerend en aanstekelijk. In november staan ze in de AB. Ik zou dat maar eens checken, als ik van u was.
Van primitieve analoge ritmes naar primitieve digitale ritmes. Daarvoor zorgt het Amerkinaanse noisefenomeen Pharmakon. Het soloproject van de New Yorkse Margaret Chardiet breekt al tien jaar en vier albums collectief trommelvliezen en nekspieren. Pharmakon staat dan ook voor rotagressieve en hondsbrutale noise, die gekenmerkt wordt door diepe bassen, schurende en piepende elektronica en de maniakale voordracht van Chardiet. De bassen doen je neusvleugels flapperen, en wanneer Chardiet het publiek induikt en het op een waanzinnig krijsen zet, checken we toch voor de zekerheid waar de uitgangen zijn. Straf. Heel straf. En ook een beetje bangelijk.
Na de korte, maar héél hevige set van Pharmakon, is er nog wat tijd om uit te blazen bij de Japanse postrockband Mono, die hun beste album Hymn To The Immortal Wind van a tot z ten berde brengen. De uitvoering van dit magistraal mooie album is, zoals we van de perfectionisten van Mono gewoon zijn, feilloos. Maar hoewel het strijkerskwartet van celliste Jo Quail een fijne aanvulling is, voegt het eerlijk gezegd weinig toe. De grote kracht van Mono schuilde er steeds in om orkestraal te klinken, zonder dat er eigenlijk een orkest aan te pas kwam. Het feit dat er nu werkelijk strijkers aan worden toegevoegd, doet dit effect eigenlijk een beetje teniet. Het is ook enigszins jammer dat de magistrale visuals die de band meehad op de releasetoer van de plaat tien jaar geleden. Niettemin: mooie afsluiter van deze eerste Roadburn-dag, die ons toch wat op onze honger liet zitten. Maar met het programma van vrijdag in het achterhoofd, komt daar vlug verandering in.
