Heb je woorden nodig om emotie over te brengen? Om iemand te raken tot in het diepste van zijn ziel? Neen, natuurlijk niet. Wat kan er dieper snijden dan één juiste toets op de piano, één zachte stembuiging? En verdomd, de nieuwe Eluvium snijdt bij momenten bijzonder diep.
In “Beyond The Moon For Someone In Reserve” bijvoorbeeld, een van de meest in de ziel krassende (ambient)songs die in lange tijd op plaat beland is. Maar dat is vooruitlopen op de zaak. Wat aan False Readings On voorafging? Drie jaar geleden was er de uitputtende, maar goeie dubbelaar Nightmare Ending. Daarop herpakte Matthew Cooper zich na een aantal meer stuurloze jaren die volgden op zijn doorbraakplaat Copia en waarin hij schijnbaar niet meer goed wist welke richting hij op wou met zijn muziek. Maar daarna was er dus opnieuw een hiaat van drie jaar. In die drie jaar zat Cooper echter niet stil, ook al stond zijn hoofd niet helemaal bij zijn eenmansproject Eluvium. Na een gesmaakte samenwerking op Nightmare Ending, sloegen hij en Mark T. Smith van Explosions In The Sky de handen in mekaar en leverden als Inventions twee goeie langspelers en een ep af.
In de tussentijd stelde Cooper wel nog de lijvige verzamelbox Life Through Bombardement Vol. 2 uit, met daarin zijn verzameld werk van 2010 tot nu, verspreid over zeven lp’s, en maakte hij een soundtrack bij een installatie. Écht nieuw werk bleef echter uit. Maar nu is er dus eindelijk die achtste boorling. Het klankenpalet van die achtste sluit nauw aan bij dat van Nightmare Ending en leunt dus weer op een combinatie van ruizige drones, vluchtige piano-aanslagen en schimmige stemsamples. Wél klinkt de plaat veel meer gefocust dan zijn voorganger, alsof Nightmare Ending het schetsboek was voor deze False Readings On. Weer is er die afwisseling tussen rustieke ambient en gitzwarte ruis, soms zelfs in een nummer. Daarin hoor je ook een aantal elementen die hij uit de platen van Inventions meegenomen heeft. Opener “Strangeworks” had met zijn uitgespreide begin dat langzaam plaats maakt voor spookachtig gezang en noise, zo op zowel Nightmare Ending als op Inventions kunnen staan. Pakkend is het in ieder geval. Het nummer trekt je ook meteen mee in de aparte wereld die False Readings On is, ver weg van de flitsende dagdagelijksheid. “Fugue State” gaat naadloos verder op deze sfeer. De tegenstelling tussen licht en donker komt ook mooi naar voren wanneer “Washer Logistics”, een voorhamer van een noisedreun, gevolgd wordt door “Movie Night Revisited”, dat die industriële chaos weer neerlegt. Alleen in “Regenerative Being” strooit Cooper wat te veel met bombastische stemsamples.
De eerste helft van False Readings On is dus al zeer sterk, maar vanaf “Beyond The Moon For Someone In Reverse” tilt Cooper de plaat naar een nog hoger niveau. Het nummer is met zijn gezangen die het ijzige nummer doen smelten en je hart in scherven uit elkaar doet vallen het mooiste moment van de plaat. Emotioneler dan hier heeft Eluvium misschien nooit geklonken. Het stemmenwerk doet zelfs wat denken aan wat Julianna Barwick deed op rouwplaat Nephente, nog zo’n plaat die je wezenloos achterliet nadat de laatste noot weerklonken was. Daarna volgt het korte, maar onheilspellende en sinistere titelnummer, waarna opnieuw de gitzwarte ruis wordt opgezocht in “Rorschach Pavan”. Hier hoor je de erfenis van Static Nocturne nog steeds doorklinken, net zoals dat op Nightmare Ending het geval was. Langzaam voegt zich bij die ruis enkele hoge, bijna onwerelds klinkende tonen. Het is het samenspel van die twee dat het nummer zijn kracht geeft.
Bij “Individuation” hoef je je maar de stem van Jonsi boven in te beelden of je belandt bij Sigur Rós omstreeks Valtari. Toch is de mooie piano-interlude maar een opmaat naar het epische, zeventien minuten durende “Posturing Through Metaphysical Collapse”. Heel traag spant Cooper een spanningsboog op met langzaam voortschrijdende ruis, waar hij stukje bij beetje echo’s en overdubs aan toevoegt, tot je een donderende climax krijgt die je uitgezogen achterlaat. De tweede helft van False Readings On is zo eigenlijk een lang hoogtepunt waarin Cooper op de top van zijn kunnen musiceert en de rillingen onophoudelijk over de rug gaan. False Readings On is een muzikale melancholische golf, zo eentje die je omver kan slaan bij het terugzien van een bepaalde foto, of van het uit de verte nostalgische aanschouwen van een uit het verleden herkenbare situatie, maar dit keer enkel als buitenstaander. Wanneer je beseft dat je vanaf een bepaald moment voor altijd die buitenstaander zal blijven, omdat elke herinnering ook een gesloten deur betekent. Het moment waarna alleen een gevoel van eenzaamheid kan volgen. Die melancholie, die eenzaamheid weerklinkt in elke groef, elke kier van False Readings On. Prachtplaat.