Simpel hoeft niet altijd simplistisch te zijn. Simpele muziek kan je even hard raken als eender welke andere gelaagde elektronicatrack of gesjeesde jazzsolo. Helaas slaagt Pianoworks hier maar half in.
Met False Readings On, zijn vorige plaat als Eluvium uit 2016, leverde Matthew Cooper een klein ambientmeesterwerkje af. Die plaat was slagen en zalven, groezelige drones werden afgewisseld met mooie stemmensamples en delicate pianotoetsen. Voor zijn nieuwe plaat Pianoworks – daartussen bracht Cooper nog het experiment Shuffle Drones uit – trekt hij exclusief de kaart van de piano. Dat deed hij al eens eerder in 2004 met An Accidental Memory In The Case Of Death. Achter Pianoworks zit echter een Idee, namelijk mensen – en specifiek kinderen – motiveren zich achter de piano te zetten. Daarom heeft Cooper de composities zo simpel en direct mogelijk gehouden, en zelfs een boek met partituren van de stukken op het album uitgebracht. Naar eigen zeggen heeft de pianist er jaren aan geschaafd, om tot een plaat te komen die bij jong en oud, geschoold en ongeschoold, zou resoneren.
Of de stukken van Pianoworks aangenaam en leerrijk zijn om zelf te spelen, daar kunnen wij ons niet over uitspreken. Naar het album luisteren levert echter hoogstens een wisselvallige ervaring op. Je kan je ten eerste al de vraag stellen wat nóg een album vol repetitieve pianopartijen afgewisseld met stiltes, die zweven tussen meditatief en saai, van meerwaarde kan hebben in een wereld waarin al zoveel pianisten Nils Frahm en collega’s nalopen zonder aan hun enkels te komen. Buiten dan dat enkele generische Spotify-lijstjes nu weer verder aangevuld kunnen worden met nieuwe, inwisselbare songs. Ten tweede kan je je niet van de indruk ontdoen dat Cooper op Pianoworks zijn talenten te weinig aanspreekt. Zijn beste werk bestaat nog steeds uit gelaagde, rustig opbouwende ambienttracks, die telkens andere emoties weten op te roepen. Dit ontbreekt allemaal op het rechtlijnige Pianoworks.
Opener “Recital” belooft al meteen weinig goeds. Nietszeggende akkoorden doen geen enkele moeite te beklijven en meer te doen dan oppervlakkige emotie te bieden. Met “Quiet Children” herpakt Cooper zich wel ietwat, zeker wanneer het nummer de hogere regionen van de piano opzoekt en er na een tijdje een watervaleffect van noten optreedt. Hier weet Eluvium inderdaad een soort onschuld op te roepen die je terugbrengt naar simpelere dagen. Ook “Carrier 32” bevat genoeg drive om je bij te blijven. “Inherent Mosaic” veroorzaakt echter opnieuw geen plons in een plasje water wegens te leeg. Zo blijft Eluvium schipperen tussen dromerig en ronduit saai. “Underwater Dream” is mooi, en “Vacuous Plenum” blijft ook wel hangen door zijn akkoordenwissels en huppelend ritme. “Transfiguration One”, het wel heel hard bij Satie aanschurende “Paper Autumnalia” (dat naar het einde toe wel even de hoogte ingaat) en “Masquerade” passeren dan weer vrijwel onopvallend.
Apart hebben sommige nummers van Pianoworks misschien wel hun bestaansrecht. Maar zeker als plaat valt deze homogene groep songs wat stil wanneer je beseft dat er geen opbouw, geen catharsis, meer volgt, maar enkel meer van hetzelfde. Eluvium weet zo vaak weinig meer dan auditief behangpapier uit zijn piano te halen. Mooi behangpapier, dat wel, maar het levert geen dwingende luisterervaring op, niets dat blijft hangen. Het was echter juist de kracht van platen als False Readings On of Copia dat ze je wel aan de koptelefoon gekluisterd hielden en die Eluvium boven het ambientmaaiveld deden uitsteken. Waar Cooper met zijn ambientplaten dus wel in slaagt, faalt hij op Pianoworks, namelijk het verschil maken. Uw pianospelend neefje, of uw productiviteit op het werk, kan misschien wel varen bij Pianoworks, maar voor de muziekliefhebber stelt ze toch wat teleur. Zeker omdat de plaat na een meesterwerk als False Readings On komt. Volgende keer toch maar weer de drones bovenhalen, Cooper?