Toegegeven, we zijn er laat mee. I Abused Animal verscheen in 2015, maar dit is het soort spul dat er even over doet voor het zijn publiek bereikt. En met het unieke duoconcert met freejazzicoon Peter Brötzmann in het vooruitzicht (we zien u op 15 februari in Heist-op-den-Berg!), zijn er redenen genoeg om deze bijzondere plaat onder de aandacht te brengen. Ook al is de kans klein dat u nog een vinylexemplaar op de kop kan tikken.
Albums die aan de man gebracht worden door Ideologic Organ, het door Stephen O’Malley gecureerde sublabel van Editions Mego, situeren zich doorgaans niet in mainstreamvaarwater, maar leveren wel vaak bijzondere luisterervaringen op. Dat was onder meer zo met Okkyung Lee’s machtige soloplaat Ghil en met het elegante The Face Of The Earth van Eyvind Kang en Jessika Kenney. En nu ook met deze solorelease van Heather Leigh. Geboren in West-Virginia als dochter van een koolmijnarbeider, maar geen tweede Loretta Lynn. Via Appalachia belandde Leigh eerst in Texas, maar uiteindelijk werd het Schotse Glasgow haar thuisbasis.
Ze mag dan misschien vooral bekend zijn van Charalambides, het Texaanse avant-gardecollectief van Tom en Christina Carter, maar werkte ook samen met Thurston Moore, Chris Corsano, Paul Flaherty, Richard Youngs, John Olson van Wolf Eyes, en Jandek. Haar handelsmerk: de pedal steel guitar, een instrument dat ze kan laten zingen in onvervalste rootstraditie, maar net zo overtuigend laat ze het razen met kabaal dat resoluut in de noise of free rock te situeren valt. De samenwerking met Brötzmann, die vorig jaar uitgebreid on the road uitgetest werd, lijkt misschien wat eigenaardig, maar houdt uiteindelijk wel steek. Leigh doet niet aan hokjesdenken en laat zich evenmin intimideren. Die vrijgevochtenheid en uitgesproken persoonlijkheid zijn ook terug te vinden op haar recent verschenen soloplaat I Abused Animal, waarop ze vaak kiest voor een met momenten ongemakkelijke naaktheid en waarin thema’s als seksualiteit, wreedheid, herinnering en fantasie verkend worden.
Haar stem en de pedal steel zijn de enige instrumenten voor een sessie die plaatsvond op het platteland. Er hangt dan ook iets vaag Engels rond deze opname. De antieke folk van de orale traditie, waar ook Shirley Collins uit voortkwam, is misschien een verre referentie, met de suggestie van onder mistdekens bedekte, glooiende landschappen. Er zit een pastorale, rustgevende teneur in de a capella-stukken (twee van de zes), al kan je je niet van de indruk ontdoen dat ze voor de enigmatische tekstflarden ook inspiratie opdeed bij duistere uithoeken van haar verbeelding of persoonlijk verleden. Leigh durft haar stem centraal te stellen, vergezeld van alleen een kleine echo of een tweede laag. Het levert in het titelnummer alleszins een ijzingwekkende start op en de teneur is gezet.
Het tweede vocale stuk, “Passionate Reluctance”, start alsof Laurie Anderson er voor iets tussen zit. Het is ijl en mysterieus, maar in het hogere register is Leigh net iets minder indringend dan in het titelnummer. Voor de overige vier tracks begeleidt ze zichzelf op pedal steel guitar, veelal met eindeloos repetitieve of zachtjes variërende motieven of ideeën. Zo zorgt de uitwaaierende herhaling van “Quicksand” voor een spookachtige, bijna sinistere insteek, waardoor het lijkt alsof je naar een heidense rite luistert, terwijl afsluiter “Fairfield Fantasy” iets weg heeft van een muzikale vertelling waarin de gebogen snaren de poort naar de droomwereld wagenwijd openzetten.
Die titeltrack buiten beschouwing gelaten, zijn de meest memorabele songs waarschijnlijk die waarin Leigh volop gebruik maakt van volume en distortion. Met die combinatie van noise en drones had “All That Heaven Allows” net zo goed op een Japanse noiseplaat kunnen staan. Het lijkt wel de aanzet voor een totale freakout, ware het niet dat die uiteindelijk wel onderbroken (of vergezeld) wordt door Leighs theatrale bezweringen. Nog tegendraadser tenslotte is “The Return”, waarin de pedal steel een eindeloos herhaald patroon uittest. Een alarm, een sirene, een signaal dat suggereert dat al het voorgaande vergeten mag worden. Het stemgebruik en de melodieën doen hier en daar wat denken aan het meest sferische van Kate Bush, al zijn deze een stuk kaler en radicaler, met een gitaarsound die grondige transformaties ondergaat.
I Abused Animal is bij eerste beluistering misschien geen radicale plaat wat stijl en densiteit betreft, maar ze creëert wel degelijk een heel eigen universum, waarin afstandelijkheid én intensiteit, verraderlijke rust en schurende klanken elkaar in een even eigenzinnig en hypnotiserend als ongemakkelijk evenwicht houden. De plaat is zeker geen evidente kost, maar bij momenten wel voorzien van een onweerstaanbare aantrekkingskracht en een onder de huid kruipende, rauwe intimiteit die dat facet van deze boeiende artieste met verve in de kijker zet.
Heather Leigh en Peter Brötzmann spelen op maandag 15 februari in de Hnita hoeve in Heist-op-den-Berg hun enige duoconcert in de Benelux. Reserveren kan door een mailtje te sturen naar noirdenoir@hotmail.be. De vinylversie is intussen al moeilijk te vinden, maar het album is wel digitaal verkrijgbaar.
