Boeken over de geschiedenis van de filosofie, ze bestaan in groten getale. In de klassieke Oudheid schreef Diogenes Laërtius al het standaardwerk Leven en leer van beroemde filosofen en intellectuelen als Frederick Copleston of Bertrand Russell stelden over het thema knoerten van boeken samen. Uit uw studententijd kent u wellicht nog Geschiedenis van de Filosofie van Hans Joachim Störig of u bent momenteel vertrouwd met het werk van Jan Bor. Wat meer biedt Het grote filosofieboek (oorspronkelijke titel: The Philosophy Book) dan?
Filosofie, de voedingsbodem is steeds verwondering, de wil tot redeneren en een gezonde scepsis tegenover religie en andere vormen van bijgeloof. Prima weggelegd voor mensen met een zoekende geest dus, maar ook onvermijdelijk met verschillende scholen en systemen en alle denkbare verdeeldheid binnen de filosofie als gevolg. Tussen filosofie, wetenschap, politiek, kunst en de samenleving as such bestaat een uitermate innige band en de opwinding en vreugde, ja zelfs de ‘kick’ tijdens het filosoferen, kan niet genoeg belicht worden.
Van de eerste grote denker Thales tot een hedendaags ethicus als Peter Singer, van Abélard tot Žižek, het concept van Het grote filosofieboek is anders dan een gewone geschiedenis van de wijsbegeerte: de bijzondere typografie springt onmiddellijk in het oog, het werk is doorspekt met citaten en afbeeldingen van de denkers in kwestie en tijdsbalken geven de belangrijkste verwezenlijkingen op politiek, economisch of filosofisch vlak aan.
Kernachtig, soms met een passende foto (zoals de foto van Eichmann op zijn proces die het denken van Hannah Arendt over de banaliteit van het kwaad verbeeldt) of met pictogrammen wordt het wijsgerige systeem van een denker aan de lezer ontvouwd, maar soms ligt de focus eenzijdig op één enkele visie van een wijsgeer, zoals bij Russell en diens weliswaar weergaloos gedachtegoed over arbeidsethiek.
Kleppers als Kant of Nietzsche krijgen een zestal bladzijden maar niet altijd zijn de weetjes in de biografie even interessant: Hegel trouwt met een zekere Marie von Tucher, met wie hij drie kinderen kreeg. So what?
Het boek, dat soms een korte kritiek op een wijsgerig systeem niet onder stoelen of banken steekt, is ook ideaal om zelf een filosofische garderobe samen te stellen met wijsgeren die u persoonlijk aantrekken. De ‘zie ook’-rubriek zorgt ervoor dat de lezer om het even waar met zijn ontdekkingstocht kan beginnen en de klare taal en het belang voor de historische achtergrond maken van het grote filosofieboek een makkelijk te hanteren naslagwerk: zo hadden wij zin om na het dichtklappen van deze wijsgerige joekel meer over het pragmatisme van John Dewey te lezen.
De Britse auteurs hebben als docent of wijsgeer hun sporen in de filosofie verdiend en dat is te merken: de strijd tussen de empiristen en rationalisten of de uiteenzetting van het dualisme worden degelijk uitgewerkt en ook de interactie tussen verschillende denksystemen, zoals het confucianisme en de westerse filosofie, de relevantie van Thomas van Aquino in de 21ste eeuw, de vergelijking tussen de monadentheorie van Leibniz en het internet of de gelijkenissen tussen Siddhartha Gautama (de Boeddha) en de Griekse wijsbegeerte komen summier aan bod. Onder de rubriek “eerder” en “later” worden de invloeden en mede- en tegenstanders van een bepaald filosoof opgelijst: op die manier wordt het voor de lezer duidelijk hoe bijvoorbeeld Aristoteles en de Amerikaanse burgerrechtenactivist William Du Bois aan elkaar gelinkt kunnen worden.
Het grote filosofieboek is vanuit westers standpunt samengesteld: oosterse, Afrikaanse of Arabische wijsgeren, behalve grootheden als Laozi of Avicenna, zijn ondervertegenwoordigd. Er wordt tevens nogal snel van de Oudheid naar de middeleeuwen gesprongen: zo worden stoïcijnen als Seneca of Marcus Aurelius enkel in de gauwte vermeld. Niet geheel compleet dus, maar Het grote filosofieboek is een uitstekend opstapje voor filosofiegroentjes en een huzarenstuk dat een boeiende en ontspannen wandeling doorheen de geschiedenis van de filosofie aanbiedt.
