OK, OK, het is niet meer van deze tijd om stil te staan bij de dingen, om verder te gaan dan het lezen van een titel en een slotparagraaf. Dit is het tijdperk van de Fast Forward-knop of, beter nog, de Skip-oplossing, maar soms kan je niet anders dan de handrem optrekken, om de eenvoudige reden dat niet alles weg te happen valt als een ranzige spons van een hamburgerketen. Boundless van het Samuel Blaser Quartet er is zo eentje die minstens een avondje concentratie vergt, maar zorgt voor een mooie ruil.
Die vraag om aandacht heeft vooral te maken met het formaat van deze concertregistratie uit 2010. Het gaat immers om een ononderbroken stuk muziek van meer dan een uur, dat verdeeld werd in vier stukken: “Boundless Suite Part 1-4”. Het is geen tot op microniveau uitgewerkte monsterstructuur die hier voorzichtig uitgerold wordt, maar een bevlogen samengaan van gecomponeerde thema’s en het inbouwen van lange geïmproviseerde passages, waarbij het soms zelfs wat gissen is waar de twee elkaar ontmoeten of overlappen.
Bij aanvang van het eerste deel lijkt het immers even alsof je midden in een opname terechtgekomen bent, met de onmiddellijke constructie van een knoestig thema, waarbij het de subtiel meepingelende gitaar van Marc Ducret is die verraadt dat trombonist Samuel Blaser niet zomaar uit het niets dingen verzint. Gaandeweg wordt duidelijk dat ook bassist Bänz Oester (net als Blaser een Zwitser) en drummer Gerald Cleaver ook met de nodige omzichtigheid het thematisch gegeven benaderen. Vooral bij Cleaver wordt voortdurend een dans uitgevoerd die de platgetreden paden probeert te ontwijken.
De nog jonge Blaser mikt hoog. Niet enkel door op z’n trombone behoorlijk virtuoze dingen te laten horen, gaande van complexe lichtvoetigheid die je eerder van een bugelspeler zou verwachten tot gebruik van alternatieve blaastechnieken, maar ook door deze vierdelige suite een uur lang boeiend te houden. Dat lukt door melodieus en harmonisch vernuft, maar natuurlijk ook door de imponerende wisselwerking met z’n collega’s. Vooral het front met Ducret, vooral bekend van Tim Berne’s gezelschap Bloodcount, zorgt regelmatig voor opvallende resultaten waarbij er een mooi contrast staat tussen Blasers vloeiende lijnen en Ducrets meer verknipte, agressievere stijl.
Het kwartet doet niet zo vaak aan compacte cellen of forse krachtpatserijen waar makkelijk mee gescoord kan worden, zonder anderzijds te vervallen in vervelend geneuzel. Na het relatief woelige eerste kwart valt de motor even stil, om Ducret met effecten te laten spelen en langzaamaan een mooi lyrisch duel met Blaser op te bouwen, dat gaandeweg steeds meer spanning krijgt door Oesters gestreken bas en Cleavers aanhoudende gestommel, dat ook op de voorgrond treedt in het derde stuk, gedomineerd door solo’s van de ritmesectie.
Het slotstuk is ook boeiend: eerst pikt het de bewogen draad op, met een vaagweg funky groove, om dan om te buigen in een verhakkelde samenhang en iets voorbij de helft teruggesleept te worden naar directer terrein, met een niet aflatende rockbeat van Cleaver. Het heeft dan iets weg van een kolossale machine die met engelengeduld blijft voortrollen, steeds ingetogener en kaler, wegdeemsterend naar het niets, tot Blaser met de laatste ademstoten en verwrongen geluiden de kaars uitblaast.
Boundless is geen zinderend spelletje powerplay, geen jolige rit doorheen een halve eeuw jazzgeschiedenis en geen lesje in gevat samenspel, maar toch is het een album dat de moeite is, al is het maar omdat er minder voor de hand liggende werkwijzen worden uitgeprobeerd, en met succes. Het laat een kwartet aan het werk horen dat een intelligent en coherent verhaal afsteekt zonder terug te vallen op gemakkelijkheidsoplossingen. En daardoor heeft het misschien wel meer ballen dan de barricadenberstormers die het moeten hebben van hyperexpressief geronk, gegier en ritmische gekte. Knappe plaat!
Het Samuel Blaser Quartet is op 4 november in De Singer (Rijkevorsel) te zien. Op 5 en 6 november spelen ze dan weer in de Hnita Club (Heist-Op-Den-Berg), waar een live album zal worden opgenomen. Gerald Cleaver speelt op 10 november ook nog op het Follow The Sound festival met het Craig Taborn Trio & Lotte Anker.
