Jimi Hendrix is al veertig jaar dood maar geldt nog altijd als de grootste gitarist aller tijden, hoewel de elektrische gitaar het pop- en rocklandschap de voorbije decennia domineerde. In slechts vier studiojaren liet hij een unieke stijl optekenen, waarvan de invloed bleef uitdeinen, zelfs tot de planeet Miles Davis. Door Hendrix’ dood moeten we gissen naar het resultaat van hun geplande samenwerking, maar zijn elektrische gitaar had voorgoed het hokjesdenken doorprikt.
In zijn boek "Mystery Train" (1975) heeft muziekcriticus Greil Marcus het er over hoe artiesten binnen hetzelfde genre hun muziek proberen te vernieuwen en beter te laten klinken dan wat hun voorgangers maakten. Robert Johnson bijvoorbeeld, waarvan gezegd werd dat hij zijn ziel verkocht aan de duivel in ruil voor zijn perfecte gitaarspel, is zeker niet de uitvinder van de blues. Die ontstond al aan het begin van de twintigste eeuw langs de Mississippi en werd eind jaren twintig, begin jaren dertig opgenomen door artiesten zoals Charlie Patton en Son House. Toch blijft Johnson in de muziekgeschiedenis gelden als een van de belangrijkste bluesartiesten, omdat hij de Delta blues durfde combineren met invloeden uit de steden en teksten over seks en de duivel. Op die manier overleefde hij latere blueslegendes als Muddy Waters of Howlin’ Wolf: de Mississippi blues werd niet meer overtroffen, hoogstens nog geëvenaard.
Hetzelfde kan gezegd worden van Jimi Hendrix: Wat Roberts deed met de blues, deed hij met de elektrische gitaar. In wezen was Hendrix een bluesartiest die zich, zoals velen, liet inspireren door Robert Johnson of het elektrische gitaarspel van Albert King. Hij beheerste zijn instrument perfect, maar niet louter zoals gitaarvirtuozen als Eddie Van Halen nadien of recenter Joe Satriani. Hendrix was een geluidspriester, die met behulp van effecten een voor zijn tijd uniek geluid wist voort te brengen. "Telkens wanneer ik speel, offer ik een stuk van mijn ziel" verklaarde hij ooit. Daardoor volgde hij niet hetzelfde pad als The Rolling Stones of Eric Clapton: hij imiteerde niet, maar maakte zijn eigen blues. Of zoals Carlos Santata het omschrijft: iedereen kan muziek spelen, net zoals iedereen kan denken. Wat Hendrix deed oversteeg op een spirituele manier de noten en toonaarden: dán wordt het pas muziek.
Buddy Guy on acid
Net zoals Santana raakten heel wat muzikale collega’s snel onder de indruk van het fenomeen Jimi Hendrix. In de Verenigde Staten speelde hij als sessiemuzikant in het rythm & blues circuit en was hij ook een tijdje gitarist bij Curtis Mayfield, maar wanneer Hendrix in 1966 naar Londen verhuisde ging het snel. Na een tip van Linda Keith, toenmalig lief van Keith Richards, werd hij onder de vleugels genomen van Chas Chandler. Chandler was pas gestart als manager en speelde voordien basgitaar bij The Animals. Hij kon Hendrix pas overtuigen mee naar Londen te komen met de belofte dat hij Eric Clapton, toen bij Cream, zou ontmoeten. Een week na Hendrix’ aankomst werd een afspraak geregeld bij een optreden van Cream in Polytechnic, in het centrum van Londen.
Hoewel het slechts een ontmoeting zou zijn, bracht Hendrix zijn gitaar mee naar het concert en halfweg de show vroeg Chandler aan Clapton of Hendrix op het podium mee mocht komen jammen. De band was stomverbaasd door het verzoek. Cream werd op dat moment beschouwd als het beste van Groot-Brittannië en was dus zulke vragen niet gewoon. Het was uiteindelijk Jack Bruce die toestemming gaf om Hendrix’ gitaar in zijn basversterker te pluggen. Hendrix maakte indruk met een snelle versie van Howlin’ Wolf’s "Killing Floor". Er zijn jammer genoeg geen opnames van het concert, maar Clapton beschreef Hendrix achteraf als "Buddy Guy on acid". Amper een week na zijn verhuis over de oceaan had Hendrix niet alleen zijn idool ontmoet, hij had hem ook nog eens naar huis gespeeld. De twee zouden vrienden worden en regelmatig samenspelen. Clapton kocht zelfs een linkshandige gitaar voor Hendrix, maar heeft ze door het onverwachte overlijden van laatstgenoemde nooit kunnen overhandigen.
De Miles Davis fase
Op 18 september 1970 en op zeventwintigjarige leeftijd stierf Hendrix aan een combinatie van alcohol en slaappillen. Tot dan had hij met The Jimi Hendrix Experience drie platen uitgebracht (Are You Experienced?, Axis: Bold As Love, Electric Ladyland) en een liveopname met Band Of Gypsies. Toch was zijn jacht naar het ultieme geluid nog niet ten einde. Voor zijn dood was Hendrix begonnen met de opnames van een volgende plaat, die een mengeling van blues, soul, psychedelische rock en jazz moest worden. Hoewel het album nooit klaar geraakte, kwam in 1997 een verzameling met een aantal van die onuitgebrachte nummers uit: First Rays Of The New Rising Sun. Hendrix, die door het gebruik van feedback, distortion en andere effecten klanken uit zijn Fender Stratocaster haalde die zijn waaier aan mogelijkheden aanzienlijk verbreedde, ging door een Miles Davis fase en was volgens insiders van plan om een soort Sketches Of Spain op gitaar te maken.
Jazz had dus een invloed op Hendrix, net zoals klassieke muziek, maar ook het omgekeerde was zeker waar. Hendrix en jazzlegende Miles Davis ontmoetten elkaar eind jaren zestig, in een periode dat Davis elektrische instrumenten gebruikte om een nieuw geluid, jazz fusion, te creëren. Gil Evans, met wie Davis samenwerkte voor onder andere Birth Of The Cool en Miles Ahead, hoopte Hendrix aan Davis te koppelen en op die manier een huwelijk van rock en jazz te orkestreren. Door het plotse overlijden van de gitarist kwam het project er nooit, hoewel beide muzikanten bekend staan als grondleggers van het fusion genre. De live albums Agharta en Pangea van Davis komen met hun experimentele en psychedelische benadering van jazz misschien het dichtst in de buurt van hoe de samenwerking had kunnen klinken.
Pioniers
Net zoals Hendrix was Davis een muzikant die niet alleen teerde op zijn virtuositeit maar met nieuwe inzichten en een conceptuele aanpak de bakens van het eigen genre trachtte te verleggen. Hij was waarschijnlijk de enige jazzmuzikant die luisterde naar artiesten als Sly Stone, Bob Dylan en Jimi Hendrix. Voor zowel Davis als Hendrix was hun instrument een hulpmiddel om de perceptie van muziek te vernieuwen en daardoor weer andere deuren te openen. Ook Davis begon zijn trompet te vervormen met klankeffecten zodat het een geluidsbron werd die aan mogelijkheden won. Hun stijlen begonnen zich te vermengen met als grote verschil dat Hendrix dat vanuit een populair genre deed. De traditionele jazzwereld wist daar aanvankelijk geen raad mee. Maar het was net dat initiële gebrek aan erkenning dat een avant-garde beweging op gang bracht en de populariteit van Jimi Hendrix alleen maar de hoogte in stuurde. Een status die hij nooit meer zou verliezen.
Op 9 maart verscheen Valleys Of Neptune, een compilatie van nooit eerder uitgebrachte opnamen van Jimi Hendrix. The Exerpience Hendrix groep, geleid door Hendrix’ zus Janie, brengt ook de drie studioalbums van The Jimi Hendrix Experience opnieuw uit en First Rays Of The Rising Sun, allen vergezeld van een dvd met een documentaire die oud-bandleden en producers aan het woord laat. De kelk moest tot de bodem leeg, want ook de compilatie Smash Hits wordt opnieuw uitgebracht, net zoals het Live at Woodstock concert op dvd en Blu-ray.
