Naar Antwerpen ga je voor twee dingen: shoppen en cocaïne snuiven. Sinds vrijdag kan je er echter ook terecht voor "Dolen. Onderweg in Europa." Met deze fototentoonstelling neemt Michiel Hendryckx je mee op een dwaaltocht doorheen het grote en kleine Europa. Voor doorwinterde toeristen is het een ontdekking, voor amateurfotografen een confrontatie.
Met bijna tweehonderd zwart-witfoto’s beslaat de vaste fotograaf van De Standaard de hele tweede verdieping van het Antwerps fotomuseum. Op het einde van een intens uur heb je achttien landen doorkruist en het mooie is dat het lijkt alsof je alles al gezien hebt, maar dat de schoonheid je toen niet was opgevallen. Je ontmoet er breakdancende jongelui, kaartspelende oudjes en eenzame bomen. Alledaagse rituelen die Hendryckx minutieus heeft vastgelegd. De kracht van de fotografie gaat echter schuil in de unieke invalshoek, de perfecte kadrering en het oog voor detail. Als Hendryckx bijvoorbeeld het concentratiekamp van Birkenau bezoekt, maakt hij geen duizendste foto van de spoorlijn die tussen de barakken loopt. Hij draait zijn rug naar het kamp en maakt een foto van een groep Israëlische leerlingen die toekomt.
Hendryckx observeert, maar is ook een verteller. Dat doet hij niet alleen in De Bende van Wim. Ook op deze tentoonstelling kan hij het niet laten. Bij zijn motorvrienden blijft hij — als een schoolmeester die weet dat de leerlingen vliegertjes plooien — met zijn vinger omhoog verhalen vertellen. In het fotomuseum houdt hij het bij een reepje papier met daarop hoogstens twee zinnen. Hij maakt ze wel krachtig genoeg om tien minuten langer bij die ene foto stil te blijven staan. De melancholische West-Vlaming is dan ook zo geïnteresseerd in Europa en haar geschiedenis dat hij ook echt iets te vertellen heeft.
Met een enkele foto weet hij de sfeer van een heel decennium te beschrijven. Zo fotografeert hij in het vroegere West-Duitsland een gigantisch reclamepaneel van Coca-Cola met vlak daarnaast een gedenkteken aan de Russische invloed in de DDR. Een ongewapend en toch bikkelhard conflict waarvan je twintig jaar na datum plots beseft hoe snel de mens vergeet. Zelfs de boer die er dagelijks zijn gronden bewerkt, was het nog niet opgevallen hoezeer beide iconen recht tegenover elkaar staan. Ook los van politiek of geschiedenis vertelt Hendryckx aangrijpende verhalen. Zo toont een van zijn foto’s een Portugese wei waarin een veulen naast een vastgeketend paard staat. Op het eerste gezicht lijkt het een snapshot van een veertienjarige dierenliefhebster. Met de ogen van een fotograaf als Michiel Hendryckx zie je de droefheid van een moeder die haar kind amper kan beschermen als het veulen ’s nachts door honden wordt opgejaagd.
In de voetsporen van Cartier-Bresson heeft Hendryckx leren kijken naar de wereld rondom hem. Hij grijpt nooit in — daar is het gebruik van het standaard 50mm objectief het beste bewijs van — maar is wel nieuwsgierig genoeg om wat hij fotografeert beter te leren kennen. Met die kennis in het achterhoofd laat hij zijn Europa voor zich spreken en zo weet hij ons ook 200 foto’s lang te boeien.
Zelf zei Hendryckx al: "Ook al sta ik in het Gat van de Wereld, er zijn veel mensen die graag naar mij luisteren". Neem dus even de tijd om naar hem te luisteren en laat je ontroeren door zijn foto’s.
"Dolen. Onderweg in Europa." is nog te bewonderen in het Fotomuseum van Antwerpen tot 10 januari.
