Twee gelijkgestemde zielen. Ze bewegen samen over het podium, maar zijn toch gescheiden van elkaar. ’t Barre Land organiseert een ontmoeting tussen twee van Arthur Schnitzlers mooiste personages.
Voor lt. Gustl – mej. Else combineerde ’t Barre Land twee monologues interieurs van Arthur Schnitzler tot een theaterdialoog. Luitenant Gustl schreef de Weense auteur als eerste. De novelle handelt over een jonge luitenant die na een belediging in de opera besluit om die nacht nog zelfmoord te plegen. In Mejuffrouw Else, vierentwintig jaar later geschreven, vertelt hij het verhaal van een adellijke jongedame die voor de gewetensbezwarende taak staat haar onschuld prijs te geven om haar familie van het bankroet en de schaamte te redden. Ook zij beschouwt zelfmoord als een mogelijke uitweg. En ziedaar wat Gustl en Else verbindt: de keuze tussen een leven in schaamte of een eervolle dood. En beiden staan ze alleen, in al hun eenzaamheid, in die onmogelijke tweestrijd.
Laten we voor de verandering eerst eens spreken over het licht. Op het eerste zicht lijkt het namelijk alsof een of andere nitwit achter de lichttafel staat en volstrekt willekeurig op een paar knoppen zit te duwen. Hier verschijnt een lichtstrook, daar verdwijnt een acteur in de schaduw. Maar ’t Barre Land zou ’t Barre land niet zijn als ook daar een verdomd goede reden voor was. De waanzinnige belichting sluit namelijk nauw aan bij de hectische bokkensprongen in de gedachten van personages Gustl en Else. Het ene moment zien ze de dood als enige mogelijkheid, een seconde later bedenken ze alweer een heel ander vluchtplan. Met dit in het achterhoofd kan het lichtontwerp niet alleen worden begrepen, maar versterkt het ook de voorstelling op een extra niveau.
De snelle lichtwissels geven lt. Gustl – mej. Else een enorme dynamiek. Er wordt tempo in de voorstelling gebracht, zeker in combinatie met het sprankelende acteerspel. Vincent van den Berg en Margijn Bosch blazen de personages letterlijk leven in. Al hebben ze altijd een ironische knipoog klaar en schuwen ze het doorbreken van de theaterinleving niet, toch leef je als toeschouwer mee met hen en de personages waarvoor zij staan. De absurde lotgevallen van Gustl en Else maken je vaak aan het lachen, maar je voelt tot in je kleinste wezen dat een ongelofelijke tristesse onder de tekst sluimert. Schnitzler heeft het over meer dan een louter zelfzuchtig verdedigen van de eigen eer, hij heeft het over personages die eenzaam en alleen aan het leven bezwijken.
Deze grijze en sombere gedachte komt ook tot uitdrukking in het kleurgebruik van de attributen en het decor. Vooral beige en bruine tinten worden gebruikt: de vloer bestaat uit houten planken en regelmatig worden er verdorde bladeren, vallende eikels en ander natuurschoon rondgestrooid. De jonge personages zouden zich in de fleur van hun leven moeten bevinden, maar de herfst is ingetreden. Nog even en het wordt eeuwig winter. Al durven de twee grote rode vlakken in het decor, gemaakt van aan elkaar geplakte en beschilderde papieren, dat tegenspreken. Want het is moeilijk om zomaar de strijd op te geven. De levenslust speelt Gustl en Else nog parten. En er is ook een derde vlak voorzien. Voor u? ’t Barre Land voorziet lt. Gustl – mej. Else dus toch van een positieve kanttekening.
Proza op het theater brengen is niet gemakkelijk. Zeker niet wanneer het om het samensmelten van twee werken gaat. ’t Barre Land slaagt echter glansrijk in deze missie. Alle details kloppen. En hoewel de voorstelling meer dan twee uur duurt, erg tekstgericht is en donkere thema’s behandelt, toch overheerst achteraf een gevoel van gelukzalig bekomen van theater dat tegelijk slaat en streelt.