"Als je ergens woont, leer je de taal", zegt Adam Wiltzie, de helft van Stars Of The Lid, wanneer we opmerken dat er weinig op zijn Frans aan te merken valt. Een vlot mondje Nederlands spreekt hij intussen ook al. Toch verkiest Wiltzie een interview in het Engels, want Nederlands klinkt als English on acid.
Na het interview vragen we hem nog snel hoe lang we deze keer op een nieuw album moeten wachten. Hoewel hij het antwoord schuldig moet blijven, vertrouwt hij ons toe dat er een dvd in maak is. In afwachting van de beelden, krijgen we tekst en uitleg bij de rest.
enola: Ik heb begrepen dat de groepsnaam Stars Of The Lid verwijst naar de eigen privécinema.
Wiltzie: "Er zit eigenlijk geen betekenis achter, we verzinnen elke keer een ander verhaal. Het ontstaan van de naam is eerder onnozel. Je moet eerst weten dat ik niet van tatoeages houd: iedereen die een tatoeage heeft, zal dat uiteindelijk betreuren. Steven Drozd (The Flaming Lips, jbo), een oude vriend van me, en ik tekenden vaak domme tatoeages die we dan aan mensen toonden en vertelden dat die echt bij hen pasten. Op een dag tekende hij er eentje met een schedel en twee botten, die we "Stars Of The Lid" doopten. Daar komt onze groepsnaam dus vandaan. Dat was overigens kort voor ik Brian (McBride, de andere helft van de groep, jbo) ontmoette."
enola: Was Stars Of The Lid je eerste groep?
Wiltzie: "Ik heb nog met Steven samengespeeld, maar we hebben nooit iets uitgebracht. Brian had nog nooit in een groep gespeeld maar hij had wel een radioprogramma en stapels cassettes vol vreemde geluiden. Toen we net begonnen, speelde ik gitaar terwijl Brian atmosferische klanken maakte."
enola: Jullie hebben ook samengewerkt met kunstenaar Jon McCafferty. Hoe ging dat in zijn werk?
Wiltzie: "Hij kwam met het voorstel toen we in New York speelden. Hij hield enorm van Music For Nitrous Oxide en wou met ons iets doen. Hij bezorgde ons klanken en schilderijen waarmee wij dan muziek maakten. Het was een heel vreemde samenwerking, en misschien iets te arty-farty, maar we zijn er wel goede vrienden door geworden."
enola: Laat ons nog even in het verleden blijven. Bij het Brusselse Sub Rosa hebben jullie een album (Avec Laudenum) uitgebracht. Maar jullie kijken er met gemengde gevoelens op terug, las ik. Niet tevreden over die plaat?
Wiltzie: "We hebben nooit geld gezien voor dat album, daarom hebben we het heruitgebracht op Kranky. Het eerste album (Music For Nitrous Oxide) is fijn omdat het ons eerste album is, maar eigenlijk luister ik nooit naar onze platen. Het was fijn om ze te maken, maar ik hoef ze niet opnieuw te horen. Ik ben heel kritisch over mijn eigen werk, en het interesseert me niet om mijn oudere werk te herbeluisteren."
enola: Jij woont tegenwoordig in Brussel en Brian in Amerika. Bemoeilijkt dat niet het hele schrijfproces?
Wiltzie: "We hebben geen vaste manier van schrijven. We hebben sowieso ook nooit vaak samen gezeten, zelfs niet toen we dichter bij elkaar woonden. Onze muziek vraagt niet om jampartijen. We spelen eigenlijk alleen samen als we optreden."
enola: Jullie treden nochtans niet vaak live op. Omdat het praktisch zo moeilijk is?
Wiltzie: "Nu staan er meerdere optredens gepland, maar we hebben de voorbije zes jaar niet gespeeld. Het gekke is dat we ook nog nooit in Brussel gespeeld hebben. Onze show in het Instrumentenmuseum bijvoorbeeld (waar de groep enkele films begeleidde, jbo) was strikt genomen geen optreden. Daarvoor hebben we in Antwerpen gespeeld, en zes jaar geleden in Hasselt. Dat was het zowat. Ik denk niet dat België echt geïnteresseerd is in Stars of The Lid."
enola: Viel die show in het Instrumentenmuseum dan niet mee? Jullie muziek leent zich uitstekend voor het begeleiden van films.
Wiltzie: "Het was verschrikkelijk. Het is een prachtig museum maar de sfeer was er niet naar. Het Filmmuseum zou enkele oude surrealistische, Belgische films leveren maar wat ze meebrachten was echt verschrikkelijk. Het is heel moeilijk voor me om hier shows te pakken te krijgen, terwijl jullie zoveel goede clubs hebben. Ken je de Cinema Nova? Dat is een heel mooie zaal. Ik wou er graag optreden, maar een bestuur van acht man moest daarover beslissen. Nu ja, niemand onder hen hield van de muziek. Het zal niet genoeg punkrock geklonken hebben."
enola: Je zei me net dat jullie eigenlijk nooit samen spelen. Hoe gaat een optreden dan in zijn werk? Vertrekken jullie van voorgeprogrammeerde songs?
Wiltzie: "Live proberen we zoveel mogelijk het album te benaderen. We improviseren niet, ook al klinkt het soms wat anders. Alles is uitgeschreven, misschien wordt een partij door iemand anders gespeeld, maar het blijft wel dezelfde partij. We hebben laptops op het podium maar we proberen zoveel mogelijk live te brengen. Daarom namen we ook drie strijkers mee op de Europese tour, voor de Amerikaanse nemen we misschien een strijkkwartet mee, als er plaats is in de tourbus."
enola: Tegenwoordig duiken er steeds meer neoklassieke componisten op in de rockwereld, zoals Greg Haines. Zie je jezelf op termijn ook een "klassiek" album uitbrengen?
Wiltzie: "Ja, muziek schrijven voor een klassiek orkest interesseert me almaar meer. Ik heb nooit aan een conservatorium of zo gestudeerd, ik leer mezelf alles aan. Ik ben bevriend geraakt met Johan Johannson, die heeft zichzelf ook alles aangeleerd door het stuk The Planets van Gustav Holst helemaal te analyseren. Van hem heb ik veel geleerd."
"Als je met een klassiek orkest werkt, moet je weten waarmee je bezig bent. Je kan niet gewoon even met die mensen samen zitten en de zaken overlopen. Je moet hen partituren geven waarmee ze aan de slag kunnen. Bovendien is er ook geen tijd om samen te zitten, een zestigkoppig orkest is daar te duur voor.
enola: Ik veronderstel dat je zoiets niet met Stars Of The Lid zou uitbrengen. Is dat meer iets voor je andere groep The Dead Texan?
Wiltzie: "The Dead Texan is de groep waarin ik samen met mijn vriendin speel. Je hoort er elementen van Stars Of The Lid in, maar het klinkt allemaal gestructureerder. Iets dergelijks zou ik onder een andere naam uitbrengen. Ik heb al voor documentaires en televisieseries geschreven, waaronder The Soprano’s. Niet dat het zoveel voorstelt, hoor: iemand van de show hoort je muziek en hoort er wel iets in, dus contacteren ze je. Ik zou oorspronkelijk ook de muziek voor Control schrijven maar daar heeft New Order een stokje voor gestoken door zelf de soundtrack te maken. They muscled me out of it. Nu ja, ze speelden in Joy Division, dus ik snap het wel."
enola: Je hebt geen klassieke opleiding gevolgd, heb je dan een andere muziekopleiding achter de rug?
Wiltzie: "Ik heb filosofie gestudeerd, maar ik heb altijd als geluidstechnicus gewerkt voor andere groepen. Ik heb zelfs een tijdje in een studio gewerkt. Nu heeft iedereen op zijn pc programma’s zoals ProTools staan, toen was het nog niet zo voor de hand liggend, het was fijn om met een viersporenrecorder te werken."
"Ik hou heel veel van muziek maar ik wou geen rockmuziek maken. Rockmuziek heeft alleen iets mysterieus als je nog niet weet hoe het werkt, maar na een tijdje ben je er op uitgekeken. Klassieke muziek blijft me verbazen, hoe de hele compositie in elkaar zit, … Ik ga geregeld klassieke stukken beluisteren, hier in Brussel. Het is muziek die ik goed blijf vinden."
enola: Hoe bepaal je wat je als solowerk uitbrengt en wat als groep?
Wiltzie: "Ik ben heel kritisch, Brian bezorgt me geregeld cd’s waarop dan geschreven staat Things Adam won’t like. Maar we steunen elkaar wel in wat we doen."
enola: Het heeft zes jaar geduurd voor de nieuwe plaat er was. Hadden jullie het gevoel dat er niets meer te zeggen was of was je gewoon te kritisch?
Wiltzie: "Ik wou gewoon een tijdje geen album uitbrengen. Als je succes hebt en positieve recensies krijgt, dan loop je het gevaar om je kritische zin te verliezen en ga je ervan uit dat mensen je muziek sowieso willen horen. Voor je het weet, breng je minderwaardig materiaal uit. Ik had een burn-out. Ik had op te korte tijd te veel albums uitgebracht. Ik was niet eens zeker of ik ooit nog wel iets zou uitbrengen."
enola: Maar als jullie iets uitbrengen, is het vaak imposant. Het nieuwe album is opnieuw een dubbel-cd (drie lp’s) geworden. Een bewuste keuze?
Wiltzie: "Ik heb geen voorkeur voor cd of vinyl maar we bepalen wel de lengte van onze albums aan de hand van platen. Je hebt ongeveer twintig minuten per zijde, dat is dus twee uur muziek als je het verdeelt over drie lp’s. Dat is uitstekend. Het is een formaat dat prima werkt voor de muziek die wij brengen. En ik hou heel erg van lange muziekstukken. Bovendien zitten we bij een label dat ons steunt in onze beslissingen en ons gewoon onze zin laat doen. We hebben ook wat succes gehad, behalve dan in België. Dat helpt."
enola: Hebben jullie dan echt zo weinig succes in België? Ik heb nochtans van verschillende mensen gehoord dat ze enorm uitkeken naar jullie nieuwe plaat.
Wiltzie: "Jij bent een muziekjournalist, je krijgt een vertekend beeld doordat je er meer mee bezig bent en je bent ook meer open minded. Onze muziek bereikt geen groot publiek en is moeilijk te omschrijven. Ik pretendeer niet dat we iets maken dat zo anders is, maar het is geen elektronische muziek en evenmin klassieke muziek. It is what it is."
"Iedereen maakt de muziek die hij zelf wil maken. En ook al wordt die dan in categorieën geplaatst, het blijft muziek die uit jezelf komt. Ik hou bijvoorbeeld veel van filmmuziek en soundtracks. Vroeger luisterde ik wel naar ambient, maar nu niet meer."
enola: Ook bij instrumentale muziek hoor je vaak snel wat iemand wil overbrengen, welke gevoelens of sfeer een nummer uitdraagt. Bij jullie vind ik dat echter heel moeilijk. Het lijkt wel alsof ikzelf als luisteraar moet bepalen wat jullie willen overbrengen. Is dat iets dat jullie bewust nastreven?
Wiltzie: "Een melodie kan een enorme emotionele impact hebben. In de muziek probeer ik over te brengen wat ik voel, dat emotionele moment te vertalen. Het is heel moeilijk om te omschrijven, het kan zowel als uplifting of als depressing beschouwd worden. Je moet vooral geduld hebben en luisteren, het zijn nu eenmaal rustige nummers."
enola: De titels zijn dan weer vaak heel erg nihilistisch.
Wiltzie: (droog) "We hebben een zwart gevoel voor humor."
"The Lonely People Are Getting Lonelier" gaat bijvoorbeeld over België. Ik woon hier nu al acht jaar en ik vind het een fantastisch land, maar het is ook zo droevig. Op Afrikaanse landen na hebben jullie waarschijnlijk de meest tragische geschiedenis ooit. Tot na de Tweede Wereldoorlog maakten jullie alleen maar erge dingen mee. Hier heerst een zwaarte die niemand lijkt te kunnen afschudden. Ik voel hier veel eenzaamheid en droefenis, maar daar hou ik wel van."
"I’m in search of a place that’s not cool. Ik kom uit New York City, maar het is niet meer de stad waar ik opgegroeid ben: het leven is er veel te duur en het loopt er vol fucking idioten. Iedereen denkt dat je als artiest per se in pakweg New York of Parijs moet wonen om iets te bereiken. Alsof je die stad nodig hebt voor je kunst. Hier heeft Antwerpen daar een handje van weg. Het zijn steden die denken dat ze het centrum van het universum zijn."
enola: Sommige beweren hetzelfde van Gent.
Wiltzie: "Gent? I think they’re living in their own bubble."
